Михаил Гурьевич Морозов чужлӧма 1922 воын Абъячойын. 1941 вося октябрсянь Айму вӧсна тышкасьӧма Сталинградса да Рытыввыв фронтъясын, кыкысь ранитчылӧма.
215-ӧд Смоленскӧй стрелкӧвӧй дивизияысь 284-ӧд разведротаысь сержант петкӧдлӧма асьсӧ повтӧм мортӧн. Сідз, Белоруссияын разведкаӧ ветлігӧн медводдзаӧн воӧма вӧрӧглӧн окопӧ да босьтӧма пленӧ сідз шусяна «языкӧс».
Мӧд тышын Абъячойысь том морт бырӧдӧма куим нацистӧс. Подвигъяссьыс сылы сетӧмаӧсь Гӧрд Звезда орден (номерыс 371493). 1944 вося январсянь Михаил Морозов лыддьыссьӧ юӧртӧг вошӧмаӧн.
Айму вӧсна Ыджыд тышса геройлысь наградасӧ аддзӧмаӧсь Белоруссияысь поискӧвикъяс да юӧртӧмаӧсь та йылысь ӧтуввезйын. Юӧрсӧ лыддьӧмаӧсь Михаил Морозовлӧн рӧдвужыс да шыӧдчӧмаӧсь Александр Дударенок да Лариса Бруева дорӧ, кодъяс и отсалӧмаӧсь налы йитчыны корсьысян отрядыскӧд.
2021 вося сентябрь 29 лунӧ Москваын «Разведчики воинскӧй славы» да «Вымпел» поискӧвӧй отрядъясысь Сергей Юлюкевич да Пётр Григорьев сетӧмаӧсь Гӧрд Звезда орденсӧ Михаил Морозовлӧн рӧдня Юлия Осташовалы.
А 2022 вося апрель 15 лунӧ Михаил Морозовлӧн рӧдвужыс — Юлия Осташова да Александр Коканин, поискӧвик Анжела Ниязметовакӧд мӧдӧдчӧмаӧсь Белоруссияӧ, медым Новополоцкысь «Разведчики воинской славы» отрядсакӧд водзӧ нуӧдны корсьысян удж.
Экспедицияыс кодйысьӧма Витебск обласьтса Альховик грезд дорын, кӧні война кадӧ меститчылӧма Рытыввыв фронтса 33-ӧд армиялӧн 467-ӧд номера госпиталь. 1943 вося декабрь 24 лунсянь 1944 вося март 30 лунӧдз тайӧ грезд дорас гуалӧмаӧсь Гӧрд армияса 209 салдатӧс. Налысь коляссӧ вӧлі шуӧмаӧсь выльысь дзебны «Адаменская горка» воинскӧй шойнаын.
Корсьысян удж нуӧдтӧдз архивъясын 33-ӧд армиялысь документъяс туялӧмаӧсь Марина Фролова, Дмитрий Сидоров, Андрей Ильюшкин, а экспедиция дырйи нин поискӧвикъяслы ыджыд отсӧг сетӧмаӧсь Москваысь учёнӧйяс Сергей Катков, Иван Анохин, Серафим Шуляев, Екатерина Осипова.
Альховикын «Паметь вахта-2022» восьтӧмаӧсь апрель 19 лунӧ. Сэки Александр Коканин гудӧкӧн ворсӧма «Журавли» сьыланкыв дв вӧрзьӧдӧма чукӧртчӧмаяслысь сьӧлӧмсӧ. Сэсся поискӧвикъяс да Белоруссияса Вооружённӧй Вынъяслӧн 52-ӧд батальонысь военнӧйяс веськӧдчӧмаӧсь некымын дас километр сайӧ Михаил Гурьевич Морозовлӧн Гӧрд Звезда орден сюранінӧ.
Туйыс мунӧма и мича вӧръясті, и нюрсялӧминъясті. Ковмӧма и ойдӧм рӧв вуджны. Но быд воськов матыстӧма найӧс сэтчӧ, кӧні Великӧй Отечественнӧй война дырйи повтӧг тышкасьӧма миян земляк Михаил Морозов. «Муртса виччысьышт на, Михаил Гурьевич, ми матынӧсь нин, регыд воам…» — быттьӧ шуалӧмаӧсь найӧ аслыныс.
Воӧмаӧсь да вӧсни кузь кӧрт беддьӧн мусӧ сантиметр бӧрся сантиметр туялӧм бӧрын аддзӧмаӧсь медводдза воинлысь коляс. Кык лун мысти «кыпӧдӧмаӧсь» сизимӧс нин. Война дырйиыс Гӧрд армияса сизим салдатӧс гуаланінсӧ пасйылӧмаӧсь леменьысь вундӧм звездаӧн. Гашкӧ, сизим лыдас куйліс сэні и Михаил Гурьевич Морозов, ӧд сылысь орденсӧ дзик орччӧн и аддзӧмаӧсь. ДНК экспертиза регыд нин стӧча та йылысь висьталас…
Белоруссияын 2022 вося «Паметь вахтаыс» Комиысь поискӧвикъяслы тӧдчана некымын помка вӧсна. Медводз, дерт, сыӧн, мый Михаил Гурьевич Морозовлӧн рӧдвужыс корсьысисны сэні, кӧні тышкасьлӧма Абъячойысь кызь кык арӧса том морт. Сідзжӧ и сыӧн, мый апрель 19-27 лунъясӧ поискӧвикъяс «кыпӧдӧмаӧсь» госпитальын кувсьӧм 100 салдатӧс да нӧшта 7-ӧс, кодъясӧс вӧлі аддзӧма орден сюранінысь. Да нӧшта и сыӧн, мый Белоруссияса Новополоцкысь «Разведчики воинской славы», Псков обласьтса Невельысь «Гвоздика», «Военная археология» отрядъясысь боечьяс, Москваысь ӧнія кадся история туялан шӧринысь учёнӧйяс петкӧдлісны асьнысӧ кывкутысь йӧзӧн. Паметь видзысь йӧзӧн! <>
Юлия ОСТАШОВА.