Кӧрткерӧс районса Шойнатыысь Марат Пурлушкин аслас керка дорын вӧчӧма каток да корӧ сиктын олысьясӧс исласьны конькиӧн. Донсӧ таысь некодлысь оз босьт. Эг пӧ нажӧвитчӧм ради вӧч. Исласьны сэні позьӧ и луннас, и рытнас. Каток гӧгӧрыс Марат Мирсеидович нюжӧдӧма би. Сиктын мӧд татшӧм исласянін сэсся абу.
Марат ордын гажа!
–Гӧтыркӧд быдтам ныла-пиаӧс. И ме пыр зіля налы кутшӧмкӧ козин вӧчны, мыйӧнкӧ чуймӧдны. Водзтіджык, кор Денис вӧлі ичӧт на, лымйысь вӧчлывлі крепосьт. Зонпосникӧд ёна и ворслісны сэні. Ӧні 18 арӧсатӧ тадзи он нин ворсӧд. А Настук нывлы 11 арӧс. Сійӧ, чайта, крепосьтад оз жӧ кут ворсны. Со и мӧвпышті каток вӧчны. Но та йылысь челядьлы эг висьтав. Пиӧй Сыктывкарса университетын велӧдчӧ, а Настя 21 лун кежлӧ муніс Лӧзымса санаторийӧ, и ме босьтчи уджӧ. Мися, локтігкежлас чуймӧда, – висьталӧ Марат Мирсеидович. – Керка сайын ыджыд картупель му, сэтчӧ и вӧчи исласянінтӧ, юкмӧсысь ваӧн кисьталі, кынті. Гӧтыр вӧлі майшасьӧ, тӧв кежлас пӧ ватӧг колям. Бур, юкмӧс эз косьмы. И исласянін лои! Доръясыс абу пуысь ни абу йиысь, а лымйӧн гӧгӧртӧма. Оз на ӧд быдӧн куж конькиӧн бура исласьны. Шуам, ӧддзӧдчасны кӧ да сувтны оз вермыны, небыд лымйӧ зурасясны, оз доймыны. Настя кольӧм тӧв медводдзаысь коньки вылӧ сувтіс. Таво бурджыка нин артмӧ. Ме сійӧс велӧда, мый ачым кужа. Тӧвся каникул дырйи хоккейысь ворсім. Ӧні со бӧрӧн велӧдчам исласьны.
–А тэ профессиональнӧя конькиӧн занимайтчылін?
–Эг, но менам челядьдырӧй коли Сӧвет кадӧ. Сэки ми ставным котралім, исласим, улич вылын ворсім. Ӧтуввез-гаджетыд эз вӧв, мукӧдыслӧн весиг телевизорыс гортас эз на вӧв. Мультфильмтӧ сӧмын субӧтаӧ вермим видзӧдны. И ӧні ме зіля челядькӧд кадсӧ коллявны, мыйкӧ налы вӧчны. Ӧд бать-мамлы мый медтӧдчанаыс? Мед челядь вӧліны шудаӧсь, нюмъялісны, нимкодясисны. Тадзи быдтысигӧн олӧмыс ёна бурджык лоас.
–Сиктсаяс исласьнысӧ унаӧн жӧ волӧны?
–Дерт, конькиыд абу быдӧнлӧн. Сійӧ ӧд абу донтӧм, тӧвся кӧмкот гоз дон сулалӧ. И, гашкӧ, оз быдӧн вермы ньӧбны. Да и Шойнатыын исласяніныс абу. Кӧть эськӧ сикт шӧрас вӧчисны небыд вольӧса спортивнӧй кӧрӧбка. Гожӧмнас сэні том йӧз футболасьӧны, волейболасьӧны, а тӧвнас ставыс лымйӧн тырӧ. Кӧть эськӧ позьӧ жӧ сэті кынтыны, но… Кодсюрӧ бать-мамыскӧд карӧ лэччывлӧны исласьны. Но ӧд быд лун он вермы. А таво кӧть лоис позянлун ме ордӧ волывлыны. И волывлӧны! Зэв жӧ долыдӧсь.
Кӧртысь – «тэрыб вӧв»
Марат Пурлушкин, вӧлӧм-кӧ, зарни киа. Быдтор радейтӧ мастеритны. Шуам, лымйысь да йиысь вӧчасьӧ. Лымсӧ сійӧ топӧдӧ, а сэсся пилитӧ рыцарь, пушка да мукӧдтор. Сідзжӧ и йиысь мыгӧръяс сылӧн бура артмӧны. Висьталӧ, вӧчася пӧ челядьӧс нимкодьӧдӧм могысь.
Да и ӧткымын вӧчӧмторйӧн ас овмӧсас вӧдитчӧ. Машина детальясысь мастеритӧма ичӧтик трактор. Горт гӧгӧрас ставсӧ сійӧн вӧчӧ: пес вайӧ, гӧрӧ, лым весалӧ…
–Ӧні кӧсъя выльмӧдны тракторсӧ – кӧш сылы вӧчны, мед, шуам, ковмас кӧ, ку-золӧ лыа сӧвтны. Либӧ лым йӧткала, сэсся туктасӧ кӧшнас босьта да бокӧджык нуа, – юксьӧ мӧвпъяснас Марат.
Сідзжӧ висьталіс, мый эм сылӧн важ дум-кӧсйӧм – журъялыштны гоночнӧй машинаӧн. Дерт пӧ, «Форму-ла-1»-ӧ ӧдвакӧ пырӧдча, но «тэрыб вӧвсӧ» кӧсйӧ вӧчны. Заводитӧма нин чукӧртны детальяссӧ. Гашкӧ пӧ, гожӧмнас машинасӧ тэча.
–Вӧчанныд да сэсся кӧні кутанныд журъявны, код-кӧд ордйысьны? – юася Марат Мирсеидовичлысь.
–Ме кодь мӧвпъясаыс тані некод абу. Гашкӧ, пикӧд. Денис радейтӧ жӧ техникатӧ. Сӧмын мастеритнысӧ дышӧдчӧ-а. Локтан тӧв кежлӧ йизьӧ-да гоночнӧй трасса да кута «лэбавны»…
Чувашияын шуда гожӧм
Кыдзи висьталі нин, Марат Светлана гӧтырыскӧд быдтӧны ныла-пиаӧс. Марат чужӧма Владимир обласьтын, а Светлана – Шойнатыса. Тӧдмасьӧмаӧсь найӧ Чувашияын, кытысь кыкнанныслӧн рӧдвужыс. Аньлӧн мамыс вӧлӧма Чувашияысь, а сэсся том нылӧн на локтӧма Коми муӧ нажӧвитчыны да татчӧ и вужъясьӧма. Марат школасӧ Чувашияын помалӧма, мамыс сэтчӧ вуджӧма овны да.
Тӧдмасьӧмаӧсь Светлана да Марат 1998 воын гожӧмнас, кор ань гӧститӧма вокыс ордын.
–Кыдз шуласны, кага кок пожъявны волі и ассьым шудӧс паныдалі, – нюмъялӧ Светлана Владимировна.
Поздысьӧмаӧсь Шойнатыӧ. Кыпӧдӧмаӧсь керка. Сэні ставыс карса патераын кодь. Гозъялӧн шудыс – челядь. Тайӧс Пурлушкинъяс сёрнитіганым некымынысь тӧдчӧдісны. Семьяӧн вӧрын вотчӧны, Эжва ю дорын шойччигмоз вуграсьӧны, радейтӧны путешествуйтны Россияса каръясӧд, музейясӧ волыны, саридз дорӧ ветлыны да.
–Ветлывлам ас машинаӧн. Тадзи миянлы кажитчӧджык шойччыны, кивывджык и. Шуам, аддзам кутшӧмкӧ мичаин, сувтам, мыйта колӧ, кытшлалам, нимкодясям, а сэсся мунам водзӧ, – висьталӧ Марат.
Гозъя челядьсӧ ошкӧны. Денис пиныс студент, радейтӧ спорт. Настя нывныс витӧд классын велӧдчӧ. Ветлӧ театральнӧй кружокӧ, йӧктӧ, радейтӧ вӧчасьны фоамиранысь.
***
Светлана Владимировна уна во нин велӧдӧ ныв-зонмӧс Шойнатыса школаын, Марат Мирсеидович шопералӧ Кӧрткерӧсса тэрыб отсӧг сетан юкӧнын. Кыкнанныслӧн уджыс зэв колана да кывкутана.
Марат Пурлушкин, кыдзи ачыс висьталӧ, зэв водзмӧстчысь, дась пырӧдчыны быдсикас ордйысьӧмӧ. Тайӧ вермас лоны и удж кузяыс, и бать ним кыпӧданыс («Папа-квест»). Казьтыштіс, мый 2018 воын республикаса тэрыб отсӧг сетысьяс пӧвстын ордйысьӧмын Кӧрткерӧс рай-онсаяс лоӧмаӧсь медводдзаӧн. И налы мойвиӧма петкӧдчыны ставроссияса тшупӧдын нин.
–Марат Мирсеидович, профессиональнӧй мастерлунлы сиӧм конкурсын колӧ петкӧдлыны бур тӧдӧмлун, сям. Но ӧд и быдлунъя удж вылын абу кокньыд. Содтӧд на и, сиктъясӧ колӧ ветлыны. Гашкӧ, казьтыштанныд мыйкӧ?
–Дерт, быдсямаыс вермас лоны, но ме ог радейт та йылысь сёрнитны. Висьтала сӧмын, мый тӧвнас зэв сьӧкыд. Торйӧн нин, кор сьӧкыда висьысьӧс колӧ нӧсилкаӧн нуны. Сиктъясын тӧвнас лымсӧ омӧля весалӧны, муртса ӧти зыр пасьта да, керка дорӧдзыс он вермы матыстчыны. Да и сиктад мукӧдлаас керка номеръяссӧ абу пасйӧма, код тӧдас сэсся, кытысь и корсьны висьысьсӧ. А тадзи уна кад вошӧ, – вочавидзис сійӧ.
Екатерина МАКАРОВА.