«Коми му» газетлӧн тайӧ петассянь заводитам пӧртны олӧмӧ Коми Республикаса юралысьлӧн администрациялӧн сьӧм вылӧ социальнӧй тӧдчанлуна гранта проект – «Комиыд и Филиппиныын коми». Миян лыддьысьысьлы, чайта да, окота лоӧ тӧдмавны суйӧр сайын олысь коми йӧз йылысь, кодъяс уна во чужанінысь бокын олігӧн оз вунӧдны мам кывсӧ, пыдди пуктӧны асланыс вужвойтырлысь традиция-культурасӧ да тшӧтш и ассьыныс быдтассӧ велӧдӧны сёрнитны комиӧн.
* * *
Талунъя петасын миян гӧсьт – Финляндияса Хельсинки карын олысь коми ань Светлана Шелепанова. Менам ичӧтдырся нывъёрт Света медводз и уси дум вылӧ, кор босьтчи гижны суйӧр сайын олысь коми йӧз йылысь.
Олӧмыс быд ногыс бергӧдліс Светланаӧс – ыджыд шогсӧ и помтӧм радлунсӧ козьнавліс. А со шудсӧ аддзис чужанінсянь ёна бокын – ылі Финляндияын.
Вайӧ матысяньджык тӧдмасям сыкӧд.
«Муні некымын тӧлысь кежлӧ, а вӧлӧм…»
Сыктывкарса госуниверситетлӧн магистратура юкӧнын тӧдӧмлун босьтігас Светланалы да нывъёртъясыслы Римма Павловна Попова велӧдысьныс вӧзйӧма пырӧдчыны «Поддержка родственных народов» грантӧ да сы серти нин ветлыны нёль тӧлысь кежлӧ Финляндияса Турку карӧ велӧдны финн кыв. Артмӧма! Мунӧмаӧсь, велӧдӧмаӧсь, ёна кажитчӧма.
Светланалӧн вӧлӧма нин ыджыд дум кольччыны водзӧ велӧдчыны да овны Финляндияын. Кӧть эськӧ тайӧ гранта уджтас сертиыс позьӧма нӧшта на 8 тӧлысь кежлӧ кольччывны, но кабала-документнас кодлӧнкӧ «гудрасьӧм» понда тайӧ уджтассӧ сэсся тупкӧмаӧсь, и ковмӧма бӧр мунны суйӧр сайысь, но … абу дыр кежлӧ.
Муслуныд кыскӧма
Локнытӧ эськӧ Светлана бӧр локтӧма Комиӧ, но сэтчӧ – ылі суйӧр сайӧ – кольӧма сылӧн сьӧлӧм джынйыс – радейтана пӧлыс. Да-да, буретш финн кыв велӧдан курсъяс дырйи Светлана тӧдмасьӧма шань да вежавидзысь Пётркӧд…
Ӧта-мӧдтӧгыс водзӧ овны некоднанныс нин абу вермӧмаӧсь. Збыльысь, кыдзи нӧ мусукыдкӧд торйӧн овны? И регыд Светлана бӧр мунӧма Финляндияӧ, а сэсся и петӧма верӧс сайӧ. И со, ен сы-кӧд, квайт во нин ӧтув олӧны, Анечкаӧс да Данечкаӧс быдтӧны.
«Маръямоль» сьылӧны
Светланалӧн кагукъясыс сёрнитӧны, дерт, ёнджыкасӧ рочӧн, детсадйын – финн кывйӧн. Но кыдзи коми мам, сійӧ оз вунӧд велӧдны Аняӧс да Даниэльӧс и ас чужан кывйӧ. Телефон да скайп пыр Светлана аслас рӧдвужкӧд да матыссаяскӧд пӧшти быд лун комиӧн сёрнитӧ, да челядьыс, дерт, юасьӧны, мый мамыс висьталӧ. И кыдз нӧ он велӧд тшӧтш найӧс? А сэсся кольӧм во Сыктывкарын олысь вежа айыс козьналӧма-мӧдӧдӧма Анялы Илля Васьлысь «Дзизгысь-дзазгысь гут» ичӧтик мича небӧг. Чоя-вока зэв ёна радейтӧны сійӧс лыддьыны-кывзыны да такӧд тшӧтш вочасӧн коми кывсӧ гӧгӧрвоны. А неважӧн велӧдӧмаӧсь нималана «Маръямоль» сьыланкыв, ёна пӧ посниуловлы кажитчӧ сійӧс ливкйӧдлынытӧ. Да и «дж», «дз», «ӧ» шыясыс Анялӧн да Даниэльлӧн зэв бура артмӧны – коми вужйыс кыскӧ жӧ тай.
Тадзисӧ ӧдйӧджык велалан
Ӧні Светлана уджалӧ-практикуйтчӧ детсадйын воспитательлы отсасьысьӧн, кӧні лунтыр ковмӧ финн кывйӧн сёрнитны. Дерт, сьӧкыдджык пӧ, торйӧн нин кор ӧдйӧ колӧ вочавидзны посниуловыдлы. Но, Светлана серти, буретш сідз шусяна «языковое погружение» отсӧгӧн и мӧд кывйӧ ӧдйӧджык велалан.
Ань шмоньсорӧн казьтылӧ: нылукӧс чужтігӧн пӧ бурдӧдысьяс котралӧны-бергалӧны ме гӧгӧр да мыйкӧ висьталӧны-юасьӧны финн кывйӧн, а ме пӧ налы комиӧн вочавидза. Ӧнӧдз на пӧ серам петӧ. Мӧд дзолюксӧ чужтігас ёна нин кокньыд вӧлӧма – кужӧма нин вочавидзны финн ногӧн. Ӧні, дерт, бура нин гӧгӧрвоӧ тайӧ кывсӧ.
Лабором да Керӧс, сьӧд нянь да калбас…
Но ылі Суомиын олігӧн Светланалӧн, дерт жӧ, коми кывйысь да чужанінысь зэв ёна гажыс бырӧ!
Дум вылас тшӧкыда усьлӧ Кӧрткерӧс районса Лабором грездын бать-мам керкаыс, Керӧс сикт, школа, ёртъясыс, рӧдвужыс, радейтана, пыдди пуктана да медматысса мортыс – Анна Ивановна Ветошкина…
А коми сёян-юаныд пӧ торйӧн нин оз тырмы! Дульваыс петӧ Светланалӧн юркарса коми калбас-яй, «Дарницкӧй» сьӧд нянь, «Сластёна» пирожнӧй да вафли вылӧ.
Хельсинкисянь Питерӧ ветлігӧн пӧ медводз ог музей-паркӧ мун, а Сыктывкарысь вайӧм сёян-юанӧн вузасян лавкаясӧ.
* * *
Унатор на позьӧ гижны-висьтавны суйӧр саяд олӧм-вылӧм йылысь. Но тӧдчанаыс да нимкодьӧданаыс, мый Светлана кодь коми йӧзыс некор оз вунӧдны мам кывсӧ да чужанінсӧ, некор оз рочасьны комиӧн сёрнитыськӧд, видзӧны ас кывсӧ сьӧлӧманыс.
Сиа Светланалы да сылӧн семьялы керка тыр шуд да уна радлун, крепыд дзоньвидзалун. А Комиӧ гӧститны волігас быть номсӧдла юркарса калбас-яйӧн да сьӧд няньӧн.
Галина МАКАРОВА. Снимокъясыс Светлана Шелепановалӧн гортса архивысь.