Юлия Терентьева – Ямал муысь мичаник томиник коми нывка. Юалӧмъяс вылӧ вочавидзӧ кужӧмӧн, думыштчӧмӧн.
–Школа помалӧм бӧрын муні велӧдчыны Санкт-Петербургса канму университетӧ искусствояс факультетӧ, – висьталӧ ас йывсьыс Юлия. – Радейта тшӧтш велӧдны кывъяс. Ӧні со англия, латынь да важ грек кывъяслӧн лексика-грамматикаӧ пырӧдча. Ёна кажитчӧ гитараӧн ворсны, шылад кывзыны да сьывны. Таысь, чайта да, колӧ «Обдорянкаӧс» аттьӧавны, кӧні ме сьылі 11-ӧд классӧдз.
«Обдорянка» – коми фольклор котыр, кодӧс 1990 воын лӧсьӧдӧма Маргарита Ермакова. Юля веськалӧма сэтчӧ квайт арӧсӧн. Тьӧтыс вайӧдӧма сійӧс чойыскӧд тшӧтш. Кыкнанныслы кажитчӧма да, кыкнанныс и кольччӧмаӧсь. Сэки челядьлы торъя котыр абу на вӧлӧма. Но воысь-во кагаыс, кодъяс кӧсйӧны комиӧн сьывны, содӧ. Кад мысти «Обдорянкаын» котыртӧма налы «Маръямоль» группа.
Ӧні сэтчӧ пырысьыс абу сэтшӧм уна. Ныв-зон сьылӧны школа помавтӧдзныс, сэсся разӧдчӧны ыджыдджык каръясӧ водзӧ велӧдчыны. Талун «Обдорянкаын» унджыкыс верстьӧ да зонпосни. Но овлӧ жӧ, мый котырыскӧд сцена вылын петкӧдчӧны и каникул вылӧ воалӧм студентъяс.
Ямалса сьылысьяслӧн репертуарыс зэв озыр: сцена вылын юргӧны нор и гажа, гижысьяслӧн и фольклор сьыланкывъяс.
Тані менам вомъёрт лӧньыштіс, быттьӧ ловнас да мӧвпнас лэбовтіс кадас, кор ачыс гажӧдіс йӧзсӧ коми сьыланкывйӧн.
–Гажа сьыланкывйыс унджык жӧ, – быттьӧ нюмдіс нывлӧн гӧлӧсыс, – медсясӧ сьылам праздникъяс, кӧлысьяс, радейтчӧм йылысь. Эм и сюжетаыс – кӧнкӧ мыйкӧ лоӧма, кодкӧ кытчӧкӧ мунӧма – тайӧс и сьылам.
«Обдорянка» тшӧкыда петкӧдчӧ Салехардса да Ямал кытшса гажъясын. Сьылысьяс ветлывлӧны и мукӧд регионӧ. Челядьлӧн котырыс петкӧдлӧма нин сьылан сямсӧ Москваын, Санкт-Петербургын, Сочиын, Ханты-Мансийскын, Ижевскын да Петрозаводскын. Верстьӧяс тшӧкыда ветлывлӧны Нарьян-Марса, Сыктывкарса, Воркутаса национальнӧй шӧринъясӧ.
Та дыранад гастрольяс дырйи быдсяматорйыс вӧвлӧма, ӧд котырад унаӧнӧсь. Шуам, век кодкӧ вунӧдӧ йӧзкостса паськӧмысь коланатор. Оз кӧ сюр, артистъяс асьныс вурӧны сыысь, мый эм. Тшӧкыда овлӧ, мый кодкӧ сцена вылын кывъяссӧ вунӧдӧ, но артистъясӧс тайӧ оз падмӧд, водзӧ нуӧдӧны сьыланкывсӧ.
–Тешкодь лоӧмтор вӧвлі и мекӧд некымын во сайын, – казьтылӧ ныв. – Январь тӧлысьлӧн медводдза лунӧ колӧ вӧлі поездӧн Сочиӧ конкурс вылӧ мунны. Но Выльвося сёр войӧдз гажӧдчӧм бӧрын узьсьӧма да, ковмис рӧдвужкӧд машинаӧн поездтӧ вӧтӧдны.
Коми муын Юля ачыс вӧвлӧма жӧ, но абу «Обдорянкакӧд», а рӧдвужыскӧд волӧмаӧсь Изьваса «Луд» гаж вылӧ.
–Мыйкӧд эськӧ комиыс менам вежӧрын йитчӧма? – лӧньыштліс ныв. – Мича сарапанкӧд, сьыланкывкӧд да семьякӧд. Семьяӧй менам шань да зэв ыджыд.
Нывкалӧн мамладорсяньыс пӧль-пӧчыслӧн сизим челядь, а батьладорсяньыс – квайт. И ставныс кӧр видзысьяс. Рӧдвужыс зэв паськыд, унаӧн кольччӧмаӧсь овны Ямалӧ. Семьяыс топыда йитчӧма коми культуракӧд: Юлялӧн мамыс уджалӧ этнография комплексын, чойыс – филолог, ӧні Мыжи сиктса школаын челядьӧс велӧдӧ коми кывйӧ. Ичӧтджык чойыс тшӧтш «Обдорянкаын» сьылӧ. Батьыс висьтавлӧма, мый налӧн рӧдвужыс Комиысь Ямалӧ локтӧмаӧсь кулакалан кадӧ на, и пӧль-пӧчьясыс чужлӧмаӧсь тані нин.
–Радейтӧны-ӧ Ямалын коми сьыланкывъяс? – бара думыштчис ныв. – Ме чайта да, ставӧн радейтӧны коми сьыланкывъястӧ. Шуам, гаж дасьтысь режиссёръяс век шоныда чолӧмалӧны миянӧс. Видзӧдысьяслы ёна жӧ кажитчӧ. Но коми сьыланкывъясным, гашкӧ, абу сэтшӧм, рочӧн кӧ шуны, популярнӧйӧсь, кыдз ненеч сьыланъяс. Тайӧ и гӧгӧрвоана – кытшыс ӧд Ямал-Ненеч. А Ямалыс менам топыда йитчӧма кӧр сюр серъяскӧд, тӧвкӧд да кӧдзыдкӧд. Ог тӧд, мыйла тадзи. Но Ямалсӧ ме радейта став сьӧлӧмӧн, кӧть и абу жӧ кокни сэні олӧмыс.
Сёрнитіс Ирина Терентьева.