Войвыв вӧр-ва радейтысь, чери кыйысь и вӧралысь, ас рӧдлысь ордпу туялысь, киподтуя морт Геннадий Иванович Тебеньков ставнас республиканымӧс кытшовтӧма и мукӧд регионӧ волывлӧма. Сы йылысь и кӧсъя висьтавны тайӧ гижӧдын.
1948 вося август 22 лунӧ Зоя Андреевна да Иван Фёдорович Тебеньковъяслӧн чужӧма медводдза пи — Геннадий. А ставыс жӧ налӧн семьяын вӧлӧма кӧкъямыс челядь.
Паськыд да вына Кама ю бокын кольӧма Геннадийлӧн челядьдырыс.
—Кор меным кык арӧс на и вӧлі, дедӧй, Демьян Степанович, дас вит километр кыскӧма менӧ даддьӧн Томызь посёлоксянь Мироново грездӧдз. Бӧрас казьтывліс, туй чӧжыс пӧ ньӧтчыд весиг эн никӧстлы. Сэксянь на, гашкӧ, и вӧр-ва дорас муслуныс пестысьлӧма, — висьталӧ Геннадий Иванович.
Шань детинкаӧн быдмӧма, бать-мамыслы отсасьӧма, лыддьысьны и велӧдчыны радейтӧма. Школаас мунігкежлӧ мамыс вурӧма выль костюм, еджыд дӧрӧм. Шыпасъясысь кывъяс лӧсьӧдны сылы абу кажитчылӧма, кужӧ нин вӧлӧм да — мамыс велӧдлӧма. Тӧдӧмлунсӧ азыма босьтӧма. Вежон помын классӧ пелькӧдӧмаӧсь, и ӧтчыд Гена кайӧма бус чышкыштны да муртса абу усьӧма. Велӧдысьыс шмонитыштӧма, видзӧй пӧ бурджыка миянлысь Ломоносовнымӧс. Задачаястӧ кокниа вӧлӧм решайтӧ да, Ломоносовӧн нимтӧмаӧсь.
Кӧкъямысӧд классӧ помалӧма 1963 воын, да сэк жӧ дядьыс, Данил Фёдорович Тебеньков, корӧма сійӧс Ухтаӧ. Том зон велӧдчӧма лесотехническӧй да горно-нефтянӧй техникумъясын, геологъяслӧн учкомбинатын, сэсся тӧдӧмлунсӧ содтӧма тшӧтш Москваса, Уфаса, Тюменьса институтъясын, а Челябинскын весиг коммунистическӧя уджаланнога школаӧн веськӧдлысьлысь специальносьт босьтӧма.
Дас кӧкъямыс арӧс на абу вӧлӧма, кор медасьӧма Ухтаса стройуправлениеӧ рабочӧйӧн. А сэсся зільӧма Вӧ-лӧгдаса лесоустроительнӧй, мусир да биару корсян экспедицияясын.
Сэки Комиын босьтчӧмаӧсь нюжӧдны «Сияние Севера» биару труба. Окота пӧ вӧлі сэні уджыштны да, Саша ёрткӧд веж кӧдзыд дырйи Ухтаӧдз матӧ куимсё километр воӧдчим, но уджысь эз мездыны да кык во на Войвыв кытш сайын сейсморазведкаын ковмис зільны.
1971 восянь мусир да биару трубаяс нюжӧданінын кутӧма уджавны. Медводз пӧ трассасӧ тшӧтш лӧсьӧді, взрывъясӧн посньӧдлі кын мусӧ. Пуктӧма пай Усинсксянь Ухтаӧдз мусир труба, Вуктылсянь Ухтаӧдз конденсатопровод, Торжоксянь Минскӧдз да Ивацевичиӧдз, Тюмень обласьтса Вынгапурсянь Челябинскӧдз, Пунга — Вуктыл — Ухта — Торжок биару трубаяс стрӧитӧмӧ.
1979 воӧ сетӧмаӧсь Ухтаын ӧти жыръя патера, а Выль во дырйи тӧдмасьӧма Иринакӧд да, лӧсьӧдӧмаӧсь семья, чужӧма Игорь пи, сэсся — Светлана ныв. Ӧні внучкаяс нин быдмӧны.
«Сварочно-монтажнӧй трестын» зілигас удж кузя могъясӧн ковмӧма ветлыны Балтика бердса странаясӧ, Нагорнӧй Карабахӧ, Казахстанӧ. Эновтӧм «сталинскӧй» кӧрт туйӧд поездӧн мунлӧма Надымсянь Пангодыӧдз, а Лабытнангисянь Салехардӧдз медым воӧдчыны, войнас вӧсни на йи вывті подӧн вуджӧма куим километр пасьта Обь ю.
Ставсӧ кӧ артыштны, мусир да биару трубаяс нюжӧданінын Геннадий Ивановичлӧн уджалан стажыс 44 во, уна Почёт грамотаӧн сылысь водзмӧстчӧмсӧ пасйӧмаӧсь, сетӧмаӧсь «Почётный работник Роснефтегазстроя» ним, а 1976 воӧ Пунга — Ухта биару труба стрӧитӧмысь киын новлан зарниӧн мавтӧм часі козьналӧмаӧсь.
1982 вося майын Ухтаысь «Свармонтаж» трестса уджалысьяс котыртӧмаӧсь «Черёмуха» садово-огородническӧй товарищество да сыӧн юрнуӧдысьӧн бӧрйӧмаӧсь Геннадий Иванович Тебеньковӧс.
Медым йӧзыслӧн вӧлі ас участокын позянлун карса шумсьыс шойччыштны, дзоньвидзалунсӧ ёнмӧдны, урожай быдтыны, коліс ыджыд удж бертны: вӧр коляссьыс весавны, канаваяс кодйыны, мед ваыс муніс, лыа-трунда вайны, туйяс вӧчны, би нюжӧдны да уна мукӧдтор на вӧчны.
Вит во сайын Геннадий Иванович эновтчис обществоӧн веськӧдлан уджсьыс и ӧні прӧст кадсӧ коллялӧ вӧрын. Машинаӧн мунӧ Ухтаысь ылӧджык, нопъясьӧ-компасасьӧ, босьтӧ ас киӧн серпасалӧм карта да Белка понйыскӧд вотчӧ, кыйсьӧ, вӧралӧ.
2006 восянь Геннадий Иванович аслас рӧдвуж йылысь юӧр мӧдӧма чукӧртны. Тебеньков овыс тюрк вужъя: «тебенёвка» на ног — скӧтӧс тӧлын йирсьӧданін. Водзті рӧдас век уна челядя семьяяс вӧлӧмаӧсь, и кызвыныс — мужичӧйяс. Хуторъясын овлӧмаӧсь, нянь быдтылӧмаӧсь, дорччылӧмаӧсь, колхозын и вӧр дорын уджавлӧмаӧсь.
Мам рӧдыс, Ромашовъяс, тшӧтш жӧ нянь быдтысьяс вӧлӧмаӧсь. Сӧвет кадӧ на Сёва ю бокын му налы торйӧдлӧмаӧсь. Вӧрсӧ бертӧмаӧсь да мусӧ вӧдитны мӧдӧмаӧсь, бурджыка овны кутӧмаӧсь. А колхозӧ пырны абу кӧсйӧмаӧсь. И шуӧмаӧсь найӧс кулакъясӧн да ыстӧмаӧсь мырсьыны Перым обласьтса из шом перъян шахтаясӧ.
Батьыс, Иван Фёдорович, участкӧвӧй милиционерӧн вӧлӧма. Гӧтрасьӧма Зоя Андреевнакӧд, да кодкӧ и удтӧма, кулак нывкӧд пӧ ӧтлаасьӧма, и вӧтлӧмаӧсь милициясьыд. Сёрӧнджык Ромашовъясӧс, кызь куим мортӧс, реабилитируйтӧмаӧсь. Кодъяс ловъя на вӧлӧмаӧсь, налы воштӧм эмбурсьыс сьӧм вичмӧдыштӧмаӧсь.
Кировын олысь рӧдвужсӧ, Николай да Иван вокъяссӧ, Татьяна чойсӧ видлыны быд во ветлӧ. Тюменьын олӧны Валентин да Алексей вокъяс, Галина чой, Калугаын — Владимир вок, на дорын гӧститлывлӧ жӧ.
А кык во сайын Татьяна чойыскӧд Орёл обласьтса Новосиль карын вӧлӧмаӧсь. Айму вӧсна Ыджыд тышын сэні дедныс, Фёдор Васильевич Тебеньков, усьлӧма. Братскӧй гуын дзебӧмаӧсь сійӧс. Копыртчылӧмаӧсь сылы.
* * *
—Казьтыла сейсморазведка экспедицияясӧс, кор тӧвнас Саша другкӧд 1,5-2 час вӧрса прӧсекаясті гусеницаа тягачьясӧн ветлывлім, — висьталӧ Геннадий Иванович. — Тягачтӧ шыблалӧ ӧтарӧ-мӧдарӧ да, чеччӧдлӧмсьыс весиг пӧсявлан. Он кӧсйы да, юрад кывъяс вӧлі чужӧны: «Санька, другӧй менам, лӧсышт сылы, коді шуас, мый олӧм миян — романтика».
Чеччалысь тягачын романтика йывсьыд, тыдалӧ, збыльысь оз мӧвпавсьы. Но ӧд окота, мед олӧманым кӧть нин мыйтакӧ аддзывны сыысь, мый аддзыліс да тӧдліс Геннадий Иванович.
Дана Быстрова.
Ухта кар.