Ичӧтдырйи, помнита, сиктса керкаясын матич улас ӧшавлісны берданкаяс да кык ствола пищальяс. Талун татшӧм серпассӧ он нин аддзы.
Кыдзи колӧ вӧдитчыны ӧружиеӧн? Позьӧ-ӧ шковгыны сиктӧ локтӧм кӧинӧс? Тайӧ да мукӧд юалӧм вылӧ республикаса Общественнӧй приёмнӧйын «веськыд йитӧда» телефон пыр сёрнитігӧн вочавидзис Коми Республикаын Росгвардиялӧн управлениеысь ӧружиеӧн вӧдитчӧм бӧрся видзӧдан юкӧнса старшӧй инспектор Кирилл Исаков.
Россияын 1996 воын вынсьӧдісны ӧружие йылысь 150-ӧд номера федеральнӧй оланпас, а нӧшта кык во мысти — гражданскӧй да служебнӧй ӧружиеӧн вӧдитчӧм йылысь Россияса правительстволысь 814-ӧд номера постановление. Эм нӧшта Росгвардиялӧн тавося 8-ӧд номера индӧд, кӧні стӧча пасйӧма, кыдзи колӧ видзӧдны ӧружиеӧн вӧдитчӧм бӧрся да мый быть колӧ вӧчны та могысь.
Быдӧнлы, кодлӧн эм лӧсялана лицензия, гортса сейфас позьӧ видзны вит сідз шусяна нарезнӧй да сы мында жӧ спортын лыйсян винтовка, таысь кындзи шыльыд ствола вит вӧралан ружье да кык травматическӧй ӧружие. Но спортын вӧдитчан винтовкаяссӧ медсясӧ видзӧны гортас нималана спортсменъяс.
Кирилл Андреевич ӧлӧдіс матич улӧ пищаль ӧшӧдӧмысь. Ружьесӧ да пуля-пороксӧ пӧ быть колӧ видзны гортад кӧртӧн кышӧм пу ящикын либӧ кӧрт сейфын. Ружьенас кӧ мунан кытчӧкӧ, сійӧс колӧ видзны сідз, медым эз веськав бокӧвӧй киӧ.
Машинаӧн, мукӧд транспортӧн либӧ подӧн мунігӧн пищальтӧ колӧ нуны шогмана чехолын, футлярын либӧ заводын вӧчӧм тубрасын. Сьӧрсьыд позьӧ босьтны вит ружье да сюрс патрон. Суис кӧ мог нуны унджык, колӧ шыӧдчыны МВД-ӧ либӧ Росгвардияӧ да индыны, кытчӧ кымын пищаль да боеприпас нуан.
Вӧралігӧн, спортын ордйысигӧн, велӧдчӧм да тренируйтчӧм могысь лыйсигӧн ружьесӧ новлӧдлӧны зарадитӧмӧн чехол-кышӧдтӧг да предохранитель вылын.
Сиктса мортлы, гашкӧ, лоас чуймана, но вӧралігӧн охотбилетысь да путёвкаысь ӧтдор сьӧрсьыд мед вӧлі паспорт, военнӧй билет да, эм кӧ, служебнӧй удостоверение. Оз кӧ ло кутшӧмкӧ документ, вермасны штрапуйтны.
Мортыс кӧ водзсасьӧм могысь лыйсис либӧ сиктын шковгис ошлы либӧ кӧинлы, сутки чӧжӧн та йылысь колӧ юӧртны полицияӧ либӧ Росгвардияӧ. Но та дырйи ковмас эскӧдны погона войтырӧс, мый кӧиныс либӧ ошкыс эз сідз волы керка дорад да ветлӧдлы град йӧрад, а збыльысь муртса эз уськӧдчы морт либӧ пемӧс вылӧ. Лыйсьысь кӧ оз юӧрт зверсӧ виӧм йылысь, кыскасны административнӧй либӧ весиг уголовнӧй кывкутӧмӧ.
Ӧружие видзан да вӧдитчан правилӧяссӧ таво Комиын торкӧмаӧсь 540-ысь. Тайӧ кольӧмвосяысь кык пӧв этшаджык. 90 прӧчент торкалӧмыс йитчӧма лицензиякӧд. Оланпас серти, сійӧс нюжӧдӧм могысь колӧ шыӧдчыны урчитӧм кадсьыс тӧлысьӧн водзджык. Сёрман кӧ, ковмас мынтыны 1.000-3.000 шайт штрап. Нӧшта на вермасны и мырддьыны ружьетӧ. Торйӧн нин сэк, босьтін кӧ сійӧс киад гажа юрӧн.
Мортыс кӧ муніс овны мӧдлаӧ, кык вежонӧн сылы колӧ волыны Росгвардиялӧн ӧружиеӧн вӧдитчӧм могысь лицензия сетан матысса юкӧнӧ. Локтас кӧ сэтчӧ сёрӧнджык, ӧлӧдасны, а вермасны и перйыны ӧтисянь куим сюрс шайтӧдз штрап. Машинаӧн ӧружиесӧ новлӧдлӧм кузя правилӧ торкӧмысь сідзжӧ урчитӧма 1,5 сюрс шайт штрап.
2013 воӧдз МВД-лӧн «Выстрел» уджтас серти йӧзыс вермисны сдайтны ружье да пуля-патрон. Таысь налы мынтісны сьӧм.
Кирилл Исаков стӧчмӧдіс, сьӧмсӧ пӧ и талун сетӧны, но сӧмын регистрируйттӧм ӧружиеысь да пуля-порокысь. Шуам, вӧрысь аддзинныд пищаль да вайинныд Росгвардияӧ либӧ полицияӧ. Таво кӧкъямыс тӧ-лысьӧн йӧзыс тадзи сдайтӧмаӧсь 96 ружье да нажӧвитӧмаӧсь 400 сюрс шайт. Шыльыд ствола вӧралан пищальысь сетӧны шӧркодя 6 сюрс, а сідз шусяна нарезнӧй винтовкаысь 7,5 сюрс шайт.
Но ті кӧ вайинныд кувсьӧм нин верӧсныдлысь, батьныдлысь регистрируйтӧм ружьесӧ, сыысь нинӧм оз сетны. Таво тадзсӧ утилизируйтӧм могысь вайӧмаӧсь 485 пищаль.
Менам тӧдсалы пӧльсяньыс кольӧма зэв важся кык ствола, курокъяса мича «тулка». Жаль пӧ инавны либӧ сдайтны утилизация вылӧ да стволас пӧ розь вӧча, медым эз шогмы лыйсьыны. Татшӧмсӧ пӧ и стенӧ позяс ӧшӧдны. Висьталі та йылысь да, Кирилл Андреевич вӧзйис век жӧ сдайтны пищальсӧ. Ӧружиеӧн вӧдитчысьыс вермас пӧ вежлавны ружьеыслысь сӧмын пу юкӧнъяссӧ, шуам, вӧчны выль приклад. Но кӧрт юкӧнъяссӧ вежлавны, пилитны, розьӧдны вермас сӧмын татшӧм уджсӧ вӧчан лицензияа предприятие. А Комиын татшӧмыс абу. Мортыс кӧ пилитіс пищаль стволсӧ да вӧчис обрез, таысь вермасны кыскыны сійӧс уголовнӧй кывкутӧмӧ. Но вайис кӧ чинталӧм ружьесӧ полицияӧ, таысь оз мыждыны.
«Веськыд йитӧда» телефон пыр звӧнитліс ань. Верӧсыслӧн батьыс олӧма Архангельск обласьтын. Гортас вӧлӧма регистрируйтӧм ружье да пуля-патрон. Ӧнӧдз ставыс, кыдзи и колӧ оланпас серти, пӧдса сейфын. Таво апрельын олӧма мортыд мунӧма кыйны чери и вошӧма. Гӧгӧрвоана, кытчӧкӧ вӧйис, но шойыс ӧнӧдз абу югдӧма. Со аньыс и юасьӧ, позьӧ оз пӧ вузавны ружьесӧ.
Кирилл Исаков серти, мужичӧйлӧн рӧдвужыс торкӧмаӧсь оланпас, да таысь вермасны нин кыскыны найӧс кывкутӧмӧ, пищальыслӧн кӧзяиныс абу да. Колӧ пӧ кыдз позьӧ ӧдйӧ-джык нуны ружьесӧ полицияӧ либӧ Росгвардиялӧн ӧружиеӧн вӧдитчӧм могысь лицензия сетан юкӧнӧ. Сэні сійӧс видзасны уна вылӧ во либӧ сэтчӧдз, кытчӧдз аньыс оз пырӧдчы наследствоӧ. Оланпас серти мортыслӧн кувсьӧм бӧрын та вылӧ сетсьӧ квайт тӧлысь мысти. Но звӧнитчысь аньыслы ковмас виччысьны вит во, буретш татшӧм кадколаст мысти вошӧм мортсӧ шуӧны кувсьӧмаӧн.
Медым вузавны ружьесӧ, нывбаба вермас шыӧдчыны нотариус дорӧ оланпас серти наследство йылысь справкала. Сьӧрсьыс колӧ вайны кувсьӧм либӧ вошӧм йылысь кабала, лицензия сетан юкӧнысь справка, кӧні вӧлі регистрируйтӧма ружьесӧ, да нӧшта пищальыслӧн дон йылысь кывкӧртӧд, кодӧс вӧчӧ ас кежас тайӧс донъялысь.
Нотариуссянь кабаланас аньыс ружьесӧ ньӧбысьыскӧд локтасны Росгвардиялӧн ӧружиеӧн вӧдитчӧм могысь лицензия сетан юкӧнӧ да кырымаласны ньӧбӧм-вузалӧм йылысь кабала. Дерт, ньӧбысьыслӧн кӧ эм ӧружиеӧн вӧдитчӧм вылӧ лицензия. Аньыс вермас и ас вылас гижӧдны ружьесӧ либӧ сдайтны утилизацияӧ.
Нӧшта мужичӧй телефон пыр юасис, ӧружие да вӧралӧм йылысь оланпасӧ кутшӧм выль содтӧдъяс пыртӧма?
Кирилл Андреевич вочавидзис, мый оланпасын выль вежсьӧмъясыс сідз шусяна метательнӧй ӧружиеӧн (ньӧввужйӧн да арбалетӧн) вӧдитчӧм йылысь. Но республикаын татшӧмнас оз на вузасьны, а сідзкӧ, и регистрируйтнысӧ нинӧм на. Но ковмас кӧ тайӧс вӧчны, ньӧввужсӧ да арбалетсӧ позьӧ гижӧдны сідз жӧ, кыдзи и ружье.
* * *
Росгвардияса старшӧй инспектор казьтыштіс и коронавирус йылысь. Тайӧ ведомствоыс август 1 лунӧ йӧзӧдӧма индӧд, код серти ӧружиеӧн вӧдитчӧм йылысь став доку- ментнас, кодъяслӧн «выныс» пома-сьӧма апрель 6 лунӧ, позьӧ вӧдитчыны декабрь 1 лунӧдз. Сідзкӧ, татшӧм кабаласӧ выльысь кырымалӧм могысь Росгвардиялӧн ӧружиеӧн вӧдитчӧм могысь лицензия сетан юкӧнӧ колӧ волыны ноябрь 1 лунӧдз.
Николай Размыслов.