Кольӧмвося декабрь 19 лунӧ Изьва сиктын ыпнитіс дас кык патераа керка. Биыс«нюлыштіс» вевтсӧ первой да мӧд подъездыслысь, чишкаліс и коймӧд весьтсьыс. Кушӧдз сотчис кык патера, мӧд кыкыс кусӧдчигас ойдіс, став эмбурыс тшыкис. Керкаас оліс 33 морт, на пиысь дасыс челядь. Изьваысь уна челядя куим семья колис юр сюянінтӧг. Ӧні налы сэрапом вылас овны али йӧзысь йӧзӧ ветлыны?
Сьӧд вой
Кыдзи висьталіс куим челядя мам Галина Вожегова, семьянас олӧмаӧсь мӧд судтаас. Ыпни-тӧма куим час войын. Гозъя садьмӧмаӧсь пов-зьӧдчана шумысь:
–Верӧсӧй чеччис видзӧдлыны, мый лоис. Восьтіс ӧшиньсӧ, а подъездысь би петӧ. Патераын тшына жӧ лои. Ме чуксалі челядьӧс, ичӧтыскӧд ӧтлаын узьлам-а. И ӧдйӧ петім балкон вылӧ. Верӧс кватитіс кутшӧмсюрӧ паськӧм, мед челядьӧс гартыштны. Бур, балкон улын сод вӧлі. Сусед корсис лым письыс да нюжӧдіс миянлы. Удитім лэччыны…
Галиналӧн висьталӧм серти, патераыс вӧлӧма верӧс бать-мамыслӧн. Овмӧдчӧмаӧсь сэтчӧ майын. Пӧжар бӧрын сиктса администрация налы некутшӧм юр сюянін абу вичмӧдӧма. Шуисны пӧ, мый муниципалитетлӧн патераыс абу. Кӧсйы-сьӧмаӧсь отсавны транспортӧн: кор пӧ кутанныд мӧд оланінӧ эмбуртӧ нуны, дон босьттӧг сетам.
–А мый миянлы нунысӧ? Ставыс сотчис… Менам ӧнӧдз сьӧлӧмӧй абу местаын, сэтшӧма повзи да. Корсим патера, бур йӧзыс индісны. Кӧзяеваыс кутшӧмсюрӧ кӧлуй сетісны. Да и мукӧдыс отсасисны. Патера да эмбур страхуйттӧм вӧлі, та вӧсна сьӧма отсӧг некысь виччысьны. Уджала ӧтнам. Рӧкыд вылӧ, верӧс уджтӧг коли. Документъясыс сылӧн сотчисны да, весиг уджтӧмалысьӧ оз вермы гижӧдчыны, – водзӧ висьталӧ Галина Вожегова.
–А патеранымӧс дзоньтавны оз нин шогмы. Колӧ ставсӧ косявны да выльысь кыпӧдны. Но ноксьыны ог кӧсйы. Кыдзи уна челядя мам, сулала стрӧитчӧм вылӧ субсидияла. Ӧчередыс зэв надзӧн матыстчӧ. Кыдзкӧ кӧ тӧвъям, кутам стрӧитчыны. Керка местасӧ индісны нин. А сэсся, гашкӧ, и субсидия вичмӧдасны…
Ӧти биысь мӧдӧ?
Любовь Смолева тшӧтш жӧ уна челядя мам. Сылӧн патераыс вӧлӧма муниципалитетлӧн да, администрация оланінсӧ вичмӧдӧма. Но зэв ичӧтикӧс.
–Миянкӧд нӧшта олӧны бать-мам, вокӧй. Кыдзи та мынданас вермам йӧршитчыны дзескыдик жырйӧ? Некымын во нин сулала оланін вылӧ ӧчередын. И со, кыдз шуласны, «доддьыс вӧрзис»: ӧтуволанінысь кык ичӧтик жыр сетісны. Да и ӧчередсьыс киритісны, отсалім пӧ. Содтӧд на и суседыс веськаліс юысь, токсикоман. Бензинсӧ исалігӧн дукыс паркйӧ миянӧдз. Дурмас да, ӧзтасьӧ. Полам, мый и тайӧ керкаыс ыпнитас. Некымынысь нин погона йӧзӧс корлі, да шуӧны, мунӧй пӧ мӧдлаӧ. А кытчӧ? – шогӧ усьӧма Любовь Александровна.
Висьталӧ, мый оланін ньӧбны оз вермы. Ӧні ачыс некӧн оз уджав, висьысь мамсӧ дӧзьӧритӧ. Содтӧд на и куим челядь ки вылас. «Мам капиталысь» джынсӧ пӧ видзи нин детсадйысь вештысьӧм вылӧ.
Ускӧттьӧӧ веськалӧмаяслӧн кывъяс серти, некымынысь нин ветлӧмаӧсь меставывса чинаяс дорӧ. Найӧ, дерт, жали-тӧны, но колана отсӧгыс пӧ абу. Эськӧ кӧсйысьӧмаӧсь вичмӧдны дзоньтасьӧм вылӧ 15 сюрс шайтӧн. Но та мындаыс мый вылӧ пӧ тырмас? Изьвасаяслӧн кывъяс серти, чишкасьӧм стрӧйбасӧ колӧ идравны да выльӧс кыпӧдны.
–Йӧзыс Выль восӧ вочаалісны восьса пӧтӧ-лӧкӧн. Дерт, ӧні вевтсӧ «дӧмлыштісны», но дыр-ӧ кежлӧ? Ми ӧд олам Войвылын, кӧні и лымъялӧ, и кӧдзыдалӧ. Пӧтӧлӧкыс лым туктасьыс вермас ропмунны. Неважӧн администрацияын собранньӧ вӧлі, кӧні юӧртісны, мый сьӧмыс кӧ вичмас, вевтсӧ дзоньталасны 2020-2021 воясӧ. А сэсся колӧ миянлы ас тшӧт весьтӧ дзоньтасьны, – эля-сьӧны Семяшкин уличаса 16-ӧд номера керкаын олысьяс.
Туялӧмыс петкӧдлас
Изьва сиктса администрацияӧн веськӧдлысь Игорь Истомин юӧртіс, мый муниципалитетлӧн прӧст керкаяс абуӧсь. Выльсӧ оз кыпӧдны. Стрӧитчыны босьтчасны, сӧмын пырӧдчасны кӧ федеральнӧй уджтасӧ (шогмытӧм стрӧйбаысь выльӧ вуджӧдӧм). Но йӧзыслы, кодъяс колины юр сюянінтӧг пӧжар бӧрын, кыдзи вермисны, отсалісны.
–Первой подъездас, кӧні и ыпнитіс, сотчис нёль патера. Коймӧд номера патераысь кӧзяйкаыс ӧні оз ов районын, сылы тшӧтш вичмӧдам сьӧма отсӧг, кыдзи и мукӧдыслы (сиктса казнаысь вит сюрс да районсаысь дас сюрс шайт). Но сӧмын сэк, кор воас экспертизалӧн кывкӧртӧд, мый понда ӧзйис. Ӧні туясьӧны на. Кык семьялы вичмӧдім ӧтуволанінысь жыръяс. Вожеговъяслы отсалім аддзыны патера, кодӧс сетӧны кӧртымӧ. Мӧд кык подъездысь кӧкъямысас йӧзыс олӧны, кусӧдчысьяс слӧймисны бисӧ сувтӧдны да. Ӧзйылӧм бӧрын виччысьтӧм лоӧмторъяс фонд пыр мӧд лунас нин стрӧйбаас нюжӧдім би, а сідзжӧ мыйсюрӧ дзоньталім. Ӧні мӧвпалам экспертиза вӧчны, видзӧдлыны, шогмана абу водзӧ овнысӧ стрӧйбаыс, – юӧртіс Игорь Николаевич.
Екатерина МАКАРОВА.