Война кадӧ да бӧрын колхоз-совхозӧн веськӧдлысьяс, сэні зільысьяс став вын-эбӧссӧ сетісны видз-му овмӧс сӧвмӧдӧмлы. А кутшӧм ӧнія колхозыс? Да, буретш колхоз, абу кутшӧмкӧ СПК да ООО либӧ нӧшта мыйкӧ. Сиктса йӧзлы тайӧ кывйыс тӧдса, матысса. Окота висьтыштны Нёбдінса йылысь.
«Джагӧдны» эз вермыны
Кызь квайт во коли, кыдзи Нёбдінса овмӧс орӧдчис Шойнатыса совхоз борд улысь
да олӧ-вылӧ аснаукнас. Кӧть эськӧ торйӧдчӧмыс эз вӧв кокни. Районса став гырысь чинаыс ӧлӧдісны-чиршӧдлісны Нёбдінса юкӧнӧн веськӧдлысьӧс. «Путкыльтчӧм» кадӧ «джагӧдісны» вот перъян да биысь видзчысян службаяс. Уджалысьяслы ковмыліс гач вӧнь зэлӧдны, нажӧткасӧ эз вештыны да. Но век жӧ вермисны кутчысьны кок йылас. Та йылысь тӧдӧны да казьтылӧны сьӧд вӧт моз сӧмын татчӧс уджалысьяс.
Овмӧснас сэки веськӧдліс вына да ыджыд терпенньӧа ань – Анастасия Семёновна Микушева. Сылы пыкӧдӧн вӧліны овмӧсын зільысь тӧлка специалистъяс. Став котырнас зэвтчисны да кутчысисны, мукӧд сиктын моз эз сетны пасьйыны-резйыны видз-му овмӧссӧ.
Ӧні нёбдінсаяс йӧв лысьтӧм кузя республикаын коймӧд местаынӧсь. Ылӧдз нималӧны, майбыр, эм мыйӧн ошйысьны да гӧрдитчыны! И тайӧ абу сӧмын больгӧм. Кор тулыснас вӧчисны кольӧмвося уджлы кывкӧртӧд, тыдовтчис, мый став лыдпасыс воддза воын серти ыджыдджык. Мӧд ногӧн кӧ, овмӧс бара на вӧчӧма ыджыд воськов водзӧ. Унджык лысьтӧма да вузалӧма йӧв, вузалӧма кукань. Вӧлӧгасӧ донъялӧмаӧсь «Экстра» да высшӧй сортӧн. Оз ӧд весь юрсиктсаяс да юркарсаяс виччысьны Нёбдінса овмӧслысь йӧв новлӧдлан машинасӧ.
Колӧ пасйыны, миянлы коклябӧрӧ тальччӧны Пезмӧгысь да Одыбысь овмӧсъяс. Сідзкӧ, личӧдчыны оз позь.
Тӧдчӧдам, мый Кӧрткерӧс районса став видз-му овмӧснас веськӧдлӧны нывбабаяс. Окота тӧдны, социологъяс тайӧ сідз шусяна феноменсӧ туялӧны оз? Мыйла сӧмын нывбаба вермӧ кыскыны та ыджда «додьсӧ», оз лэдз кисӧ сьӧкыдлункӧд паныдасигӧн?
Уджыс пуӧ
Коймӧд во Нёбдінса видз-му овмӧсӧн веськӧдлӧ Виктория Сергеевна Макарова. Сійӧ ас морт, миян сиктса. Виктория Сергеевна эз сконъясь, кокниа пырис удж кӧлеяас, эз личӧд «вӧжжисӧ».
Нёбдінӧ удж вылӧ вӧзйысьӧны орчча сикт-посёлокын олысьяс. Гӧгӧрвоана: тані бур удж, ас кадӧ мынтысьӧны, ӧкмӧ уджалан стаж. Колхоз вӧзйӧ аслас уджалысьяслы уна кокньӧд. Шуам, донтӧмджыка вузалӧны йӧв, яй, кукань, вичмӧдлӧны транспорт. Кокньӧднас вӧдитчӧны и ветеранъяс. Олӧма йӧзлӧн лунӧ вичмӧдӧны гӧснеч: шырӧм яй, вый, сыр. Тшӧтш и сьӧма козин сетӧны. А медся нимкодь ветеранъяслы сыысь, мый абу весьшӧрӧ вошӧма коркӧя мырсьӧмныс, мый видз-му овмӧсыс нималӧ республика пасьтала.
Нёбдінса овмӧсын рӧдмӧдӧны айршир пӧрӧдаа мӧс, эм сідз шусяна племеннӧй статус. Та могысь медалӧмаӧсь племеннӧй удж кузя инженерӧс. Быд во овмӧсын выльмӧдӧны техника ас шедӧдӧм сьӧм вылӧ, а оз котравны банкӧ удждысьны либӧ лизингӧн босьтны. Европаын моз мӧсъяслы да куканьяслы выль картаын лӧсьӧдісны сынӧд бурмӧдан система, коді видзӧ оборудованиелысь кӧрт юкӧнъяссӧ сімӧмысь, васӧдлунысь да дукысь, вывті жарысь. Мӧсъяслӧн ныр уланыс лунтыр турун да ва. Олӧны санаторийын моз: куйлыштны кайлӧны ляпкыдик пӧлатьӧ, эм весиг массаж пыдди гыжъясянінъяс. Быдлаын, весиг ывлаын, ӧзйӧны ӧнія кадся лампаяс.
Босьтчӧны овмӧсын и му косьтан уджӧ. Коркӧ та вылӧ видзисны уна миллион, а ӧні тайӧ муясыс вӧрсялӧмаӧсь. И овмӧс быд во «мырддьӧ» бадьраслысь некымын дас гектар.
Киподтуяӧсь да зільӧсь
Овмӧс йылысь позьӧ висьтавны дыр. Окота пасйыны и татчӧс зіль войтырӧс, ӧд найӧ медшӧр геройясыс! Быд во нёбдінсаяс пырӧдчӧны районса да республикаса ордйысьӧмъясӧ, кӧні тшӧкыда шедӧдӧны вермӧм. Со неважӧн «Урожай-2019» гаж дырйи «Медбур йӧв» нимпасын ми босьтім медводдза места, юким Межадоркӧд, кодысь кольччам воськов джын. «Сам себе агроном» нимпасын тшӧтш лоим вермысьӧн. А Рытыв-Войвыв тшупӧдын мӧс лысьтысьяслӧн ордйысьӧмын миян Александра Савельева босьтіс коймӧд места!
Александра бура велӧдчис школаын, сэсся сельхозтехникумын. Овмӧсын аньӧс ошкӧны. Нимтӧны «универсалӧн», быд уджын писькӧс да. Ковмас кӧ, и техникаӧн веськӧдлыны сяммас.
Овлӧ, бать-мам ӧлӧдӧны-повзьӧдлӧны челядьсӧ: «Велӧдчы, а то колхозын ковмас уджавны…». А мый эськӧ омӧльыс тайӧ уджас? Видз-му овмӧсын зільӧны киподтуя йӧз. Кыдзи эськӧ колхозыс нималас, оз кӧ лоны сэні бур специалистъяс? Сэтчӧ колӧны автомеханикъяс, ветеринаръяс, зоотехникъяс, агрономъяс, лысьтысьысьяс да мукӧд. Буретш налӧн зільлунӧн миян пызан вылын эм чӧскыд да пӧтӧса вӧлӧга.
Дерт, видз-му овмӧсын уджыс абу кокньыд. Сымда колӧ бергӧдны. Но и мырсьӧмсӧ ӧні донъялӧны бура. Шӧр удждон сиктса ногӧн абу ичӧт: лысьтысьысьяслӧн 37 сюрс шайт, механизаторъяслӧн 43 сюрс, шӧр специалистъяслӧн 42 сюрс, пемӧс старайтысьяслӧн 28 сюрс шайт. Содтӧй та дорӧ быдсяма кокньӧдсӧ, мый вылынджык казьтылі нин. Районса да республикаса веськӧдлысьяс быд во пасйӧны татчӧс уджалысьяслысь вермӧмъяссӧ Почёт грамотаӧн да козинӧн.
Ыръян гожӧм
Тавося ыркыд да зэра поводдя ёна торкис быдӧнлысь уджсӧ. Видліс сконъявны и нёбдінсаӧс: кӧрым заптӧм кузя урчитӧм планысь кежӧдіс, тшӧкыда жугавліс техника, донаджык лои мынтысьны ломтасысь. Но век жӧ, дивӧ кӧть абу, пемӧсъяслы кӧрым лои дасьтӧма кольӧм воысь унджык: тырмас кузь тӧв кежлӧ! Июль помын ас видзьяс идралӧм эштіс. Но он ӧд механизаторъяссӧ кок кресталӧмӧн пукӧд. Ытшкисны Позтыкерӧсса, Вомынса, Шойнатыса эновтӧм видзьяс. И кыдзи он ошкы татчӧс зіль войтырӧс! Кӧть эськӧ ветымын витнан уджалысьсӧ быдӧнӧс ним-вичнас лыддьӧдлыны он вермы, но, кыдзи шуис аслас доклад помын Нёбдінса овмӧсӧн веськӧдлысь – ме пӧ радейта ставнытӧ да пыдди пукта, эска тіян мывкыдлунӧ да зільлунӧ.
Быть пасъя татчӧ уналысь шуасьӧмсӧ, мый телевидение да газетъяс бӧръя воясӧ дзикӧдз эновтчисны сиктса олӧм петкӧдлӧмысь. Ӧтторъя гаж да спорт. Дерт, и гажӧдчыны колӧ, но медтӧдчанаыс, ме серти кӧ, видз-му овмӧсын удж. Сэтчӧс зіль да уджач йӧз весьтӧ на странаным кутчысьӧ.
Елизавета МАКАРОВА.
Кӧрткерӧс р.
Снимокъясыс «Звезда» газет редакциялӧн.