Эжваысь Лидия Петровна да Виктор Николаевич Лебедев гозъя неважӧн пасйисны бриллиант кӧлысь. Ӧта-мӧдсӧ радейтӧмӧн да пыдди пуктӧмӧн найӧ ӧтлаын олӧны 60 во.
Гажа рытпук
Чужаніныс гозъялӧн – Тверь обласьт. Ӧта-мӧдсӧ найӧ абу тӧдлӧмаӧсь 1963 воӧдз. И со коркӧ арнас Большое Рашиноын вӧлӧма гажа рытпук. Лида буретш каникуласьӧма (велӧдчӧма училищеын штукатур-малярӧ), а Виктор отпускасьӧма (армия бӧрас комсомол путёвка серти медасьӧма уджавны Воркутаӧ, а сэсянь вуджӧма сӧмын на стрӧитчысь Сыктывкар бердса Эжваӧ). Ныла-зонма ӧта-мӧдыслы кажитчӧмаӧсь. Виктор мастер вӧлӧма гудӧкасьны. И, дерт, ворсӧма, а Лида нывъяскӧд сьылӧмаӧсь-йӧктӧмаӧсь.
Но тайӧ рытпук бӧрас мӧд лунас и торъялӧмаӧсь. Лидалӧн каникул помасьӧма да, мунӧма водзӧ велӧдчыны. Но том мортлы сэтшӧм окота лоӧма водзӧ ёртасьны нылыскӧд. Корсьӧма тӧдсаяс пырыс Лидалысь адрес да гижӧма письмӧ.
–Ми письмӧасим кык во. Виктор гижис, кыдзи уджалӧ (том морт вӧлі Эжваын энергопоездса старшӧй машинистӧн), а ме – аслам велӧдчӧм йылысь. Кыдзи сэки шуӧны вӧлі, заочнӧй любов. И сэсся бара шуим аддзысьлыны, ӧтлаын шойччыны чужанінын. Ме тӧдмӧді бать-мамӧс да матысса рӧдвужӧс Викторкӧд. А сійӧ друг чеччис да шуис, весиг меным та йылысь водзвыв эз висьтав, ме пӧ кӧсъя гӧтрасьны.
–И ті кӧсйысинныд али пыксинныд на?
–Бать-мамлы Виктор тшӧтш воис сьӧлӧм выланыс. Уджач, шань, вежавидзысь. И ми шуим, мый ог кутӧй нюжмасьны. Вежонӧн и лӧсьӧдчим кӧлысь кежлӧ. Гажӧдчим нёль лун: кыксӧ миян ордын, мӧд кыксӧ Викторлӧн сиктын. Сэки тай тадзи гажӧдчылісны.
Гозъялӧн шуд
Кӧлысь бӧрын Лебедев гозъя локтӧмаӧсь Эжваӧ. Сійӧ сӧмын на стрӧитчыны заводитӧма. Вӧлӧма сӧмын Менделеев улича да Стрӧительын некымын керка. Том гозъяӧс овмӧдӧмаӧсь энергопоездса вагонын кык купеӧ.
–Эн повзьӧй? Али мусаыдкӧд и вагонын рай?
–Эжваӧ воим ноябрь шӧрын. Ӧдйӧ нин пемдӧ вӧді. И кор поездысь чеччим, Виктор менӧ мӧд вагон дорӧ нуӧдіс. Тані пӧ кутам овны. Первойсӧ, дерт, шемӧсмылі. Мися, кыдз тані? А сэсся весиг кажитчыны кутіс. Шоныд, би-ва эм, удж матын. Уджалысьяс ставӧн сэні олісны. Ӧти купе – ӧткаяслы, кык – гозъялы. Ӧтарас ме пусян-нуръясян жыр лӧсьӧді, мӧдас – олан-узьлан, – висьталӧ Лидия Петровна.
–Верӧскӧд уджалім разнӧй сменаӧ. Ме турбинаса машинистлы отсасьысьӧн, колӧ вӧлі видзӧдны приборъяс бӧрся, а Виктор, висьтавлі нин, старшӧй машинистӧн. И сідз, Виктор удж вылын. А ме гортын сійӧс виччыся, пуся, жырсӧ мичмӧда-лӧсьӧда. Коді поездын вагон-купеын ветлывліс, тӧдӧ, ӧдзӧсас ыджыд рӧмпӧштан. И вот ме сы водзын дзирняся, мичмӧдча, верӧсӧс виччыся, – нюмъялігтыр водзӧ казьтыліс том пӧрасӧ олӧма ань.
Водзӧ сэсся Лебедев гозъялы вичмӧдӧмаӧсь Эжваса Стрӧительын ӧтуволанінысь жыр, а бӧртиджык –кык жыръя благоустроитӧм патера.
«Радлам Эжва вӧсна»
–Эз вӧв окота бӧр татысь мунны?
–Эз. Та йылысь весиг эг мӧвпалӧй. Уджалім, рӧдвужӧс на татчӧ вайӧдім. Миян син водзын кыпаліс-стрӧитчис Эжва. Ме вӧлі нимкодяся выль керка-стрӧйбаясӧн. Весиг ӧні, кор мыйкӧ выльӧс кыпӧдӧны либӧ кыткӧ мичмӧдӧны-дзоньталӧны, радлам Эжва вӧсна.
Виктор Николаевич да Лидия Петровна уна во зільӧмаӧсь ЛПК-ын. ТЭЦ кыпӧдӧм бӧрын электропоездъяс абу нин колӧмаӧсь да, Лебедевъяс медасьӧмаӧсь ЛПК-ӧ. Кыкнанныс зільӧмаӧсь пенсияӧдзыс, уджвывса ветеранъяс. Челядьыс, а Лебедев гозъялӧн ныла-пиа, тшӧтш зільӧны ЛПК-ын.
Лидия Петровналы 78 арӧс, а Виктор Николаевичлы – 88. Налӧн кык внучка да кык правнук. Радейтӧны лыддьысьны. Виктор Николаевич – история романъяс, а ань – радейтчӧм йылысь да детектив. Сідзжӧ Лидия Петровна мастер кысьыны да вышивайтчыны. Патера жырсӧ мичмӧдӧны вышивайтӧм серпасъяс.
Гожӧмнас олӧма гозъя ноксьӧны дачаын. Радейтӧны ветлыны вӧрӧ, дерт, водзынсӧ тшӧкыдджыка вотчылӧмаӧсь.
–Тіян думысь, кыдзи видзны муслун, семья? – юалі бриллианта гозъялысь.
–Ми ичӧтсянь велалім уджавны, бать-мамлы отсасим. И гозйӧдчим да сьӧкыдлунысь эг полӧй, ставсӧ ӧтув вӧлі бергӧдам-вӧчам. Воясӧн велалім гӧгӧрвоны ӧта-мӧдӧс. Ог кутӧй пӧръясьны, мый некор эг пинясьлӧй. Но пыр ӧдйӧ миритчылім, эг лӧгалӧй. Колӧ пыдди пуктыны ӧта-мӧдтӧ, терпенньӧ колӧ и. Сытӧг семьятӧ он кут.
<> Екатерина МАКАРОВА. Снимокъясыс Лебедев гозъялӧн гортса архивысь.