Биысь, ваысь, шоныдысь, лӧп-ёг петкӧдӧмысь дон содӧ, и таысь йӧзыс ёнджыка мыждӧны тариф индалан комитетын зільысьясӧс.
Но донсӧ содтігӧн комитетса сюся видзӧдӧны-арталӧны, уна-ӧ сьӧм видзӧны энергетика, ва да шоныд сетан, коммунальнӧя могмӧдан предприятиеяс прӧдукция вӧчигас, да сӧмын та бӧрын вынсьӧдӧны тарифсӧ. Видзӧдӧ та бӧрся и монополиялы паныд тышкасян служба.
Коді чайтӧ, мый донсӧ вывті нин содтӧма, норасьны вермас сэтчӧ либӧ судӧ.
Коми Республикаса тариф комитетӧн юрнуӧдысь Анна Тюрниналӧн кывъяс серти, миян регионын ёрдӧ шыӧдчӧмыс мукӧд республика-обласьтын серти этшаджык, сы вӧсна мый Комиын йӧзсӧ могмӧдӧны кызвыннас гырысь предприятиеяс, да рӧскодыс налӧн этшаджык.
Но со бара нин виччысям электроэнергия донсялӧм.
–Медым гӧгӧрвоны, мыйла лои содтӧма би донсӧ, колӧ видзӧдлыны, кыдзи бӧръя куим вонас вежсисны инфляция да тариф, – висьталіс Анна Борисовна. – 2022 вося июльсянь доныс содіс 4,1, декабрнас – 9 прӧчент. 2023 воас тарифыс эз вежсьыв.
Таво гожӧм доныс содас шӧркодя 9,5, а ӧткымын потребительлы – 13,8 прӧчент. Сідзкӧ, куим вонас содӧма 22% гӧгӧр. А инфляциясӧ кӧ туявны, 2022 воын сійӧ вӧлӧма 13,8, 2023-ӧдын – 5,8 прӧчент. Таво, чайтӧны, лоас 7,2 прӧчент, кӧть эськӧ бӧръя лыдпасъяс висьталӧны, мый и унджык на. И век жӧ куим вося инфляцияыс артавсьӧ 26 прӧчент. Тариф содӧма 22, а инфляция – 26%. Татшӧм ногӧн энергия вӧчны сьӧмыс мунӧ унджык, а доныс сылӧн содӧ ньӧжйӧджык. Оз ков вунӧдны и, мый странаын медічӧт удждоныс, тшӧтш и электроэнергия вӧчысьяслӧн, пыр жӧ содӧ, и тайӧ тшӧтш тӧдчӧ би тариф вылӧ.
Пасъя тшӧтш, мый 13,5 прӧчент вылӧ би донсялас Сыктывкар да Ухта кодь гырысь каръясын, а сиктъясын оз сэтшӧм ёна.
Биӧн могмӧдӧмыс, кыдз висьталіс тариф комитетӧн веськӧдлысь, оз вывті ёна донсяв и оланін бӧрся видзӧдан товариществояслы (ТСЖ), дача кутан обществояслы, военнӧйяслӧн городокъяслы, эскысьяслӧн котыръяслы.
Тариф содтӧмсӧ пӧ котыртам сэтшӧм ногӧн, медым ни ӧти потребительӧс абу вӧлі ӧтдортӧма, и электроэнергия вӧчысьясӧс абу дзескӧдӧма. Кутшӧмкӧ кад мысти, ылӧсас во та могысь ковмас, комитетын зільысьяс видзӧдласны, кыдзи тӧдчис дон содтӧмыс йӧзыслы да предприятиеяслы, да вермасны пыртны тарифас вежсьӧмъяс.
–Йӧзӧс могмӧдан предприятиеяс, дерт, кӧсйӧны ыджыдджык дон урчитны, – висьталіс Анна Тюрнина. – Но налысь шыӧдчӧмсӧ видлалігӧн ми торйӧн сюся видзӧдам производство вылас налысь рӧскодсӧ.
Тариф комитетӧ тшӧкыда шыӧдчылӧны и йӧзӧс автобусӧн новлӧдлысьяс да корӧны содтыны мунӧмысь дон. Орчча регионъяс серти миян республикаын таысь этшаджык лоӧ мынтыны.
Но бензин ӧтарӧ донсялӧ, содӧ удждон, та вӧсна автопредприятиеяс мӧвпалӧны жӧ донсьӧдны ветлӧм-мунӧмсӧ. Тариф комитетын кывкӧртӧд вӧчтӧдз бара жӧ гӧгӧрбок ставсӧ туялӧны да медвойдӧр кутӧны тӧд вылас, мед йӧзсӧ абу вӧлі повзьӧдӧма ыджыд донъяснас.
Мынтысигӧн кокньӧдъясӧн вӧдитчӧм йылысь сёрнитігӧн Анна Тюрнина пасйис, оз став регионас пӧ лӧсьӧдны найӧс, а Комиын эмӧсь.
–Эмӧсь кӧ кокньӧдъяс, йӧзыс бурджыка да ас кадӧ мынтысьӧны могмӧдӧмсьыс, – пасйис Анна Борисовна.
Ломтас дон вежласьӧм ёна жӧ тӧдчӧ тарифъяс вылӧ. Государство урчитӧ биару дон, а из шомлысь, мазутлысь, мусирысь вӧчӧм ломтаслысь, пеллет-брикетлысь оз. И котельнӧйяс ломтігӧн зільӧны этшаджык вӧдитчыны из шомӧн, мазутӧн, вуджны биару да биоломтас вылӧ – пеллет-брикет доныс оз сэтшӧма вежлась, кыдзи из шомлӧн либӧ мазутлӧн.
Удора, Сыктыв, Луздор, Койгорт да мукӧд районысь 24 котельнӧй шуӧма тавосянь ломтыны биаруӧн да биотопливоӧн. И таысь водзӧсыс эм. Сідз, Кӧрткерӧс сиктса котельнӧй мазутсӧ вонас ньӧблӧма 200 миллион гӧгӧр шайт дон, а биаруӧн мӧдӧмаӧсь ломтыны да, кельыдлӧз ломтассьыс мынтӧны кык пӧв этшаджык – 100 миллион.
Но шоныдӧн могмӧдан доныс йӧзыслы эз чин, ӧд котельнӧйын содіс удждон да мукӧдтор вылӧ рӧскодыс.
–Ӧні котыртчӧны потребительяслӧн общественнӧй сӧветъяс. Йӧзлысь видзӧдлассӧ тӧд вылӧ босьтӧмӧн найӧ тшӧтш кутасны видзӧдны тариф вежласьӧм бӧрся, – висьталіс Анна Тюрнина. – А миян комитет век дась восьсӧн да веськыда сёрнитны республикаын олысьяскӧд, вайӧдны наӧдз став колана юӧрсӧ.
Павел СИМПЕЛЕВ.