Содтӧд кыв тӧдӧмыс паськӧдӧ да озырмӧдӧ видзӧдластӧ. Но тшӧкыда семьяясын бать-мамыс оз велӧдны каганысӧ чужан кывйӧ: сёрнитам пӧ рочӧн, медым дзолюк оз вош кык кыв костас. А Сыктыв районса Кебраысь Шадринъяс быдтӧны трилингвӧс: пиныскӧд сёрнитӧны комиӧн, рочӧн да нӧшта на и англия кывйӧн.
Арын воӧм
Кӧть Екатерина да Андрей быдмӧмаӧсь ӧти сиктын, олӧмаӧсь орччӧн, но ӧта-мӧд йывсьыс дыр нинӧм абу тӧдӧмаӧсь. Водзын тшӧтш уджавлӧмаӧсь бабъясныс, сэсся – батьясныс, а том йӧз некор абу волысьӧмаӧсь. Кыдзи и овлӧ, муслуныс чужӧма виччысьтӧг. Ӧнӧдз Екатерина да Андрей олӧны-быдтысьӧны Кебраын. Асланыс пиуклы найӧ сетӧмаӧсь зэв шензьӧдана ним – Арво.
– Ми ёна корсим коми ним, но казялім, мый унджык зон нимыс – роч. Весиг шыӧдчылім коми гижӧдъясӧ: Геннадий Юшковлысь лыддим «Бива» роман, казялім сэтысь Бияр ним, но эзджык сьӧлӧм серти ло. Сэсся кутім корсьны паськыдджыка. Финн-йӧгра нимъяс пӧвстысь аддзим Арво. Тайӧ нимнас ёна вӧдитчӧны финнъяс да эстъяс. Пиукным чужис. Сёрнитім Карелияын овлӧм рӧдвужкӧд да тӧдмалім, мый сиктаныс олӧма Арво нима мужичӧй – финн, буракӧ, – висьталіс Андрей.
– Мӧвпыштім, мый Арво нимсӧ позьӧ йитны пилӧн чужан кадӧн: ӧд локтіс сійӧ миян дорӧ арын. Со и артмис аслыспӧлӧс аббревиатура – АРын ВОӧм, – нюмъялӧмӧн содтіс Екатерина.
Матыссаясыс медводз абу эскӧмаӧсь татшӧм нимыслы, чайтӧмаӧсь, шмонитӧны. Весиг йӧзыс дивуйтчӧны, но, дерт, эмӧсь и мича ним артманногсӧ тӧдмавны окотитысьяс. Та вылӧ Шадринъяс вочавидзӧны: ми пӧ коми йӧз да бӧрйим финн-йӧгра ним.
Трилингвъяс
Андрей быдмӧма коми семьяын, ичӧтсяньыс сёрнитӧма чужан кывйӧн. Рочтӧ велӧдӧма сӧмын детсадйын, но и школаса ыджыд классъясӧдз абу на тырвыйӧ кужӧма сыӧн вӧдитчыны. А водзӧ велӧдчӧма Сыктывкарса пединститутын англия кыв велӧдысьӧ. Коми, роч да англия кывъяс кындзи Андрей велӧдыштӧма и немеч кыв, а ӧні прӧст кадӧ зільӧ пырӧдчыны испания кывйӧ.
Катялӧн вӧлӧма мӧдарӧ – гортас сійӧ ичӧтсяньыс сёрнитӧма мамыслӧн чужан кывйӧн – рочӧн, а комиас сійӧс велӧдӧма пӧчыс. Школа бӧрын ныв Андрей моз жӧ мунӧма велӧдчыны англия кыв велӧдысьӧ, но пединститут пыдди Сыктывкарса канму университетӧ нин.
– Суйӧрсайса кыв тӧдӧмыс – зэв колана да тӧдчана. Ме ичӧтсянь кӧсъя гӧгӧр путешествуйтны, и, дерт, лоӧ ёна кокниджык тӧдмасьны войтыръяслӧн культура-традицияӧн, сёрнитчыны мӧд муын олысьяскӧд, – пасйис Екатерина.
Шадринъяслӧн рӧдвужын трилингвъяс эмӧсь нин. Андрейлӧн ичиньыс уна во сайын мунлӧма Кебраысь Болгарияӧ, ӧні сійӧ сёрнитӧ комиӧн, рочӧн да болгара кывйӧн. А Катя баблӧн чойыс олӧ Германияын да варовитӧ комиӧн, рочӧн да немеч ногӧн.
А мед оз вунӧдны чужан кывсӧ, суйӧр сайын олысьяс век лыддьысьӧны да рӧдвуж-тӧдсакӧд телефон пыр сёрнитӧны мам кывйӧн, тшӧтш и кывзӧны ас сьыланкывъяс.
Выльлунӧ – роч, воторникӧ – коми
– Кагакӧд сёрнитны куим кывйӧн – тайӧ аслыспӧлӧс квест, – висьтасис Андрей. – Институтын немеч кафедраын ӧшаліс Гётелӧн цитата: кымын кыв тэ тӧдан, сымда олӧм и олан. Выль кыв велӧдігӧн мортыс сӧвмӧ.
– Ми Арвоӧс ичӧтсяньыс велӧдам сёрнитны куим кывйӧн. И таын сылы медся бура отсалас, кыдзи ми верӧскӧд варовитам ас костын, – водзӧ нуӧдіс сёрнисӧ Екатерина. – Ӧні ми пилы англия кывйӧн лыддям роч мойдъяс. Но кыв велӧдӧмын медся тӧдчанаыс – сёрни. Кутшӧм кывйӧн сёрнитӧны бать-мамыс, сэтшӧмӧ и велаласны челядьыс.
Арво быдмыштас да, гозъя кӧсйӧны пыртны торъя методика. Шуам, выльлунӧ кагаыскӧд кутасны сёрнитны рочӧн, воторникӧ – комиӧн, середаӧ – англия ногӧн…
И походӧ, и рытпукасьны
Быд семьяын эмӧсь асланыс традиция-правилӧ. Сідз, уджъяс помалӧм борын Шадрин гозъя петавлӧны вӧр-ваӧ: шойччӧны видз вылын, лэччылӧны ю дорӧ, гуляйтӧны вӧрса ордымъясӧд, ветлӧны неыджыд походӧ.
– Кебра гӧгӧрын уна ичӧтик сикт. Меным пыр вӧлі окота ветлыны сэтчӧсінъясас, видзӧдлыны важмӧм керкаяссӧ, тӧдмавны налысь историясӧ, аддзыны, кыдзи вежсьӧ овтӧминыс. Уна сиктӧдз нин ветлім тӧвся чарӧм вывті лызьӧн да мича гожся поводдяӧ велосипедӧн. Такӧд тшӧтш менам пыр вӧлі мӧд ыджыд кӧсйӧм – гожӧмнас кылӧдчыны ю кузя. И со куим во нин ми гӧтыркӧд Буб юӧд кылӧдчывлам резина пыжӧн, – тӧдмӧдіс семьяпытшса традицияӧн Андрей.
Сиктсаяс пыр юасьӧны, кытчӧ татшӧм тшӧкыда ветлӧдлӧны Шадринъяс. А кор тӧдмалӧны, шензьӧны гозъялӧн татшӧм хоббилы.
А нӧшта том гозъя радейтӧны ворсны гитараӧн да сьывны роч, коми да англия сьыланкывъяс. Екатерина пырӧдчӧ «Кебраса войпук» котырӧ: сэні петкӧдчӧны коми частушкаясӧн, йӧктӧны мича сарапанъясӧн да ворсӧдӧны-нимкодьӧдӧны йӧзсӧ сиктса гажъяс дырйи. Арво куйлӧ потанын, батьыс ворсӧ гитараӧн, а мамыс сьылӧ коми сьыланкыв… Буретш тадзи тшӧкыда коллялӧ рытъяссӧ том семья.
А семьяын некымын кывйӧн вӧдитчыны окотитысьяслы Шадринъяслӧн вӧзйӧмыс ӧти – сёрнитны.
– Пуктӧй мог ӧти лун варовитны сӧмын чужан кывйӧн, мӧд лунсӧ сиӧй рочлы либӧ суйӧрсайсалы… И сідз водзӧ, – кывкӧрталіс Екатерина. – Ичӧтдырйиыс челядьлы зэв кокни велӧдны выль кывтӧ, найӧ ӧдйӧ сюркнялӧны пель сайӧ ставсӧ, мый шуӧ матыссаыс.
Виктория Королева.
Снимокъясыс Шадринъяслӧн гортса архивысь.