Сцена югзьӧдыськӧд ёрта сёрни
Театрса аслыспӧлӧс мичлуныс артмӧ драматургия да артистлӧн ворсӧм пыр, а тшӧтш и декорация, шылад да би отсалӧны тырвыйӧ петкӧдлыны пьеса серпассӧ.
Важ Грецияса театрын торъя би эз ковлы, сы вӧсна мый шонді улын пыр вӧлі югыд. Вӧдитчисны сӧмын тшынӧн да ӧзтӧм биӧн. А действие мунігӧн ковмывліс кӧ содтӧд спецэффект, сцена улын бипурасьлісны. Кор ывлавывса театръяс пӧдласисны, ковмис искусственнӧй би, кодӧс ӧні театрын миянлы козьналӧны би серпасалысьяс, рочӧн кӧ – художники по свету.
Би серпасалысь – театрын зэв колана морт. Видзӧдысьясӧн казявтӧм, сійӧ век сцена вылын. Тайӧ режиссёрлы мӧвпсӧ стӧча петкӧдлыны отсалысь тун. И художествоа уна мог сытӧг вӧчны оз вермыны.
Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын зільӧ би серпасалысь Ростислав Латкин. Сцена югзьӧдысь водзынджык уджавлӧма пиротехника котырын – веськӧдлӧма спецэффектъясӧн да лазер шоуясӧн.
Петкӧдлыны русӧ
– Театрын би – вына выразительнӧй средствоясысь ӧти. Сы отсӧгӧн олӧмӧ пӧртам уна мог – и сцена югзьӧдӧм, и видзӧдысьяслысь сьӧлӧмкылӧмъяссӧ вӧрзьӧдӧм.
Югзьӧдысьӧ позьӧ велӧдчыны театральнӧй колледж-институтын. Но уджас быдӧн велалӧ зілигас нин.
– Ми велӧдчам дугдывтӧг. Быд спектакль сетӧ кутшӧмкӧ опыт да тӧдӧмлун, весиг аддзан выльторъяс би югӧрӧн вӧдитчигӧн, – тӧдчӧдіс Ростислав.
Театрын уджалысь пасйӧ: югыдыс ёна тӧдчӧ сценасӧ аддзӧм да актёръяслӧн ворсан ру вылӧ. Би – сценография юкӧн. И кутшӧм би серпас лоӧ буретш тайӧ здукас, кывкӧрталӧны художник-сценограф да режиссёр.
Эмӧсь кокни спектакльяс, кӧні биӧн ёна ворсны оз ков, сійӧ быттьӧ сулалӧ, и серпасыс пыр мунӧ ӧткодя. Но эмӧсь и динамикаа да вежсяна сценаяс. Неважӧн на коми театр петкӧдліс «Рощин.Live»
постановка. И буретш тайӧ спектакльыс вӧлі сьӧкыдӧн сценасӧ югзьӧдӧм боксяньыс.
– Тані би югӧра уна серпас, и быдӧн на пиысь торъялӧ мӧда-мӧдсьыс, – юксис Ростислав. – Став действиеыс мунӧ сцена торъя юкӧнъясын, и ӧткодь биыс пӧшти некӧн абу.
«Кыйӧдны» актёръясӧс, кывзыны налысь сёрнисӧ, шыладсӧ да удитны ӧзтыны колана би – абу кокни удж. Югзьӧдысьяс ветлӧны быд репетиция вылӧ, кутӧны тӧд выланыс став медшӧр здуксӧ, кӧні колӧ петкӧдлыны би серпас вежсьӧмсӧ.
– Ми пыр уджалам репликаяс серти, а сы пыдди вермасны петкӧдчыны кыдзи ворсысьяслӧн кывъяс, сідзи и шылада композиция, – висьталіс Ростислав
И муслун, и лӧглун
Театрса би отсӧгӧн позьӧ петкӧдлыны ыджыд тыш, полӧм, тӧждысьӧм, гаж, радейтчӧм… Биӧн позьӧ озырмӧдны сценавывса рӧмъяссӧ, тӧдчӧдны геройлысь аслыспӧлӧслунсӧ.
– Ми кӧ кӧсъям петкӧдлыны майшасьӧм – биыс топӧдчӧ, и сценаыс тырӧ кельыдлӧз, лӧз да гӧрдовлӧз рӧмъясӧн. Гӧрд да алӧйгӧрд рӧмъясӧн гӧгӧрвоӧдам ыджыд муслун. Стробоскоп – би импульсъяс петкӧдлан прибор, вспышка, динамическӧя ветлӧдлан би отсалӧны петкӧдлыны мортлысь лӧглун-агрессиясӧ.
Ростислав содтіс, мый «Жизнь с привилегиями «навечно» документальнӧй драмаын вӧлі сцена, кӧні шыблалӧны бомбаяс. Сійӧс петкӧдлӧма вспышкаясӧн, дзӧран би югӧръясӧн да тшынӧн. Видзӧдысьяс аддзӧны тайӧс ставсӧ да гӧгӧрвоӧны, мый мунӧ война.
Театрса би отсалӧ петкӧдлыны сцена джудждасӧ да пасьтасӧ, декорация ыдждасӧ, геройлысь сьӧлӧмкылӧмсӧ… Ставыс тайӧ вӧчсьӧ уна ногӧн. Сцена югзьӧдӧмыс – тайӧ торъя искусство.
Быд югзьӧдысьлӧн эм аслас кыв-терминология. И быдӧн на пиысь гӧгӧрвоӧны уджъёртсӧ.
– Коркӧ шуи аслам уджъёртлы ӧзтыны торъя би – «перелив» либӧ «перекачка», а сійӧ тайӧ жӧ бисӧ шуӧ «бегушкаӧн». Бур, мый ми гӧгӧрвоам, мый йылысь сёрнитам.
Пемыдын
Ростиславлӧн уджын эм правилӧ, кодӧ сійӧ пыр кутчысьӧ: дисциплина да сьӧлӧмсянь зільӧм.
– А нӧшта колӧ ыджыд кӧсйӧм уджавны бӧртас-результат вылӧ. Позьӧ шуны, мый тайӧ менам «войся» удж, ӧд уджалан подулыс – пемыд. Миянлы колӧ аддзыны сценасӧ югзьӧдан да видзӧдысьӧс пьесаӧ тырвыйӧ пыртан би мичлунсӧ, – пасйис театрын зільысь.
Би серпасалысь дугдывтӧг сӧвмӧ да водзмӧстчӧ. Сійӧ пыр корсьӧ, кыдзи пӧртны олӧмӧ художествоа могъяс, выль тӧдӧмлунъяс, медым аслыспӧлӧс кывйӧн висьтавны видзӧдысьлы история.
Виктория Королева.
Снимокъясыс авторлӧн, Ростислав Латкинлӧн да шылада-драмаа театрысь.