Тайӧ вӧвлӧма 1960-ӧд воясӧ. Оліс-выліс ӧти сиктын Гыньдей Опонь. Гын сапӧгтӧ, дерт, эз куж гындыны, но радейтліс эмсӧ и абусӧ гындыны-висьтавны. То сійӧ лавка пос помын висьтавлӧ йӧзыслы, мый тырыс утка гындӧма-лыйлӧма, кӧть пищальыс весиг абу вӧлӧма мортыдлӧн-а, то нӧшта мыйкӧ. Кывзысьыд тай век сюрӧ, а яй кывйыд изӧ.
Ӧтчыд вӧлӧм челядь чукӧрлы висьталӧ. Пожӧм йылысь пӧ аддзи дозмӧр, кӧсъя гындыштны-лыйны, а понйӧй мӧдарсяньыс увтӧ (некутшӧм пон, дерт, сылӧн эз жӧ вӧв). Дозмӧрыд юрсӧ пӧлыньтӧмӧн видзӧдіс-видзӧдіс пон вылӧ, юрсӧ пӧ век ӧтарӧ бергӧдіс, голяыс дзикӧдз кусыньтчис да и чегис. Пӧткаыд ачыс уси, эз и ковмы гындыштны…
Нӧшта Опоньыд радейтлӧма гусясьны, медся ёна – йӧз угӧддьӧысь чери кыйны. Ачыс, коньӧр, абу и кужлӧма кыйсян кӧлуйтӧ лӧсьӧдлыны.
Ӧтчыд Петыр Ӧньӧ да Ёгор Семӧ мунасны утка кыйны, а локтігмозыс кежасны ты вылӧ видлыны ассьыныс вӧйталӧм гымгаяснысӧ. А сэні морт нин вуджрасьӧ. Вӧлӧмкӧ, Гыньдейыд. Оз тай узьсьы, водза-водз чеччӧма да йӧзлысь кыйӧ.
Гыньдейыд казялас локтысьястӧ, кисьтас плащ вылас черисӧ, тубыртас да водзвыланыс и вугъяс-каяс сиктӧ.
Ёртъяс мӧвпалӧны, мый вӧчны, медым кыдзкӧ велӧдны дорын узьлыны кузь киатӧ. Воас вежӧраныс. Ӧтчыд водзджык мунасны, кыясны ассьыныс гымгаяссӧ да сюяласны сэтчӧ сельпо лавкаысь ньӧбӧм сісь треска (сэки ӧд мыйта колӧ на вӧлі трескаыд, бӧчкаясын и быдлаын туплясис лавкаяс дорад), а асьныс дзебсясны. Виччысьыштасны. Локтас ӧд бара гусясьысь Гыньдейыд. Дзӧръялыштас, оз-ӧ кодкӧ сы бӧрся видзӧд, сэсся босьтчас кыйны.
Лэптас ӧти гымга – сэні треска, мӧдӧс – бара треска. Шензьӧмысла кынмылас места вылас да крепыда сьӧлыштас. Петӧмаӧсь дзебсьӧминсьыд Семӧ да Ӧньӧ да муртса кувтӧдзыс абу повзьӧдӧмаӧсь. Гыньдейыд мужикъяслысь пищальтӧ аддзӧма да быдсӧн кисӧ лэптӧма, ог пӧ сэсся кут гусясьны. Весиг серамныс петӧма мужикъяслӧн, кӧть эськӧ и дӧзмӧмаӧсь вӧлі ёна шыш вылад.
Чайтанныд, дугдіс сэсся Опоньыд гусясьӧмсьыд? Эз! Семӧлысь да Ӧньӧлысь кӧть и збыльысь сэсся абу вӧрзьӧдлӧма, но босьтчӧма мукӧдлысь видлавны-лэптавны, кытчӧдз абу веськалӧма ӧти лёк морт шӧрӧ. Сійӧ пӧ тай сэсся дугӧдӧма-а, лыйӧма бекъяс посньыдик ур зарадӧн да тадзи квайт чуня морттӧ велӧдӧма…
Александр Уляшев.
Серпасаліс Мария Размыслова.