Колва ю, Покча сикт, Выльгорт грезд… Татшӧм нима ю-грездыс эм и Комиын, и Перым крайын – ӧнія дорысь важӧн коми войтырыс ёна паськыдджыка овлӧма. Эм сэні и Вишера, Урал изъяссянь визувтӧ Камаӧ. Чужлі-быдмылі Висер вожын да окота вӧлі волыны-видзӧдлыны Перымысь татшӧм жӧ нима юсӧ. Кӧсйӧмӧй збыльмис таво гожӧм.
Матӧ кызь во сайын Колва ю кузя кывтлі нин катерӧн Чусӧвӧй посёлоксянь Ныробӧдз, да быттьӧ сійӧ кадас выльысь косавлі. Ӧд уналаын, кытчӧ волім таво, ме вӧвлі нин, мукӧдлаас весиг эг ӧтчыдысь: Парма йылын, Пуксибын, Косын, Ныробын, Чердінын, Ыджыд Кочаын. Сӧмын Красновишерск карӧ медводдзаысь веськалі.
Мед эз ло ӧтарӧ-мӧдарӧ шыбласьӧ-ма, туйӧ петӧмсяньыс заводита. Перым крайӧ экспедицияӧн мӧдӧдчи искусство гимназияын велӧдысьяскӧд да велӧдчысьяскӧд. Мӧвпалім тӧдмӧдны ныв-зонмӧс Перым-Коми муӧн, перымса комияслӧн олӧмӧн, Ыджыд Перымлӧн юркарӧн – Чердінӧн, да, дерт жӧ, Вишера юӧн, сы пӧлӧн вылӧ кыпӧдчысь джуджыд из-скалаясӧн.
Сыктывкарысь вӧрзьӧдчим водз асылӧ, и пажын бӧрын нин вӧлім Пармайловоын – Парма йылын. Егор Утробинӧс, коді пуысь вӧчалӧ йӧз-лысь да быдсикас мутиыслысь мы-гӧръяс, оз сӧмын Перым-Коми кы-тшын, но и Комиын тӧдӧны. Пыра-лім и дворечас – тадзи йӧзыс шуӧны Егор Фёдоровичӧн лэптӧм башня-шпильяса ыджыд керкасӧ. Кӧть пӧ эськӧ вузалі нин дворечсӧ, но каръясысь ылын ола да, некод оз ньӧб. Но Парма йылӧ волысьыс тырмӧ, во-мӧд сайын со ыджыд фестиваль нуӧдӧмаӧсь сэні. И качай сувтӧдӧмаӧсь, ӧчередӧ весиг сувт-лім, ставнымлы окота качайтчыштнысӧ да.
Пармайловосянь абу ылын и Пуксибӧдз, кӧні шуим узьмӧдчыны. Палаткаяснымӧс сувтӧдім Коса ю дорӧ. Сиктсаяс матыстчылісны юасьны, кытысь да кодъяс ми. А висьтасим сыктывкарсаӧн да, пыр и тӧдсаяс сюрисны, кодъяс миян республикаын велӧдчылӧмаӧсь-уджалӧмаӧсь. Со и таво Гожся университетын Пуксибсьыс Елена Вилесова велӧдчис, а Ыджыд Кочакӧд (кытчӧ ми сёрӧнджык нин волім) орчча Сепӧль грездысь Руслан Шаньшерин.
Коркӧ «FU-горт» фестиваль дырйи миян палаткаясным сулалісны ӧнія лагеркӧд орчча эрд вылын. Сэки ме медводдзаысь волі Пуксибӧ, а мӧдысь веськавлі искусство гимназияын велӧдчысьяскӧд жӧ.
Казьтыла, пырим ӧти пӧч дорӧ перымса комияслысь мойд-быличкаяс гижавны да, челядь аддзисны, мый ӧкмысдас арӧслань матыстчысь ань оз нин вермӧдчы джоджсӧ чышкыны-мыськыны. И аскинас бара на сы дорӧ локтісны да пелькӧдчисны керкаас. Пӧчыс сэсся дыр аттьӧаліс том йӧзӧс отсӧгсьыс.
Ӧні аддзи керкасӧ да юалі уличті меным воча воысь нывбабалысь пӧч йывсьыс. Вочавидзис, кык во сайын пӧ Шура бабным кувсис, ӧкмысдас кӧкъямыс арӧс сылы вӧлі…
Та пӧрйӧ мӧд олӧма ань, Неонила Семёновна Федосеева, «чер ӧшлан» обряд йылысь висьталіс. Мыжаысь мездысьӧм могысь обрядсӧ нуӧдлӧны. Кувсьӧм мортӧс кӧ он казьтышт, сійӧ вермас дӧзмыны тэ вылӧ, висьӧм ли мукӧд ускӧттьӧ ыстыны. Дӧзмысьсӧ тӧдмалӧм могысь и ӧшӧдлӧны черсӧ. Тӧдмаласны да казьтыштасны сійӧс, мед бурасяс.
Пуксибсянь Коса сиктӧ сувтлӧмӧн да сэтчӧс музейӧ пыралӧмӧн мӧдӧд-чим Красновишерскӧ. Но эг на пыр воӧй, Язьва ю дорын узьмӧдчывны ковмис.
Юыс сетӧма нимсӧ язьваса комияслы. Накӧд вочаасьлыны эз мойви, Красновишерскса музейын сӧмын на йылысь висьтасьӧмсӧ кывзім, снимокъяс видзӧдалім, паськӧмсӧ да гортса кӧлуйсӧ киӧ босьтлім, гӧгӧрбок бергӧдлім-видлалім.
Финнъяс пӧ коркӧ волісны татчӧ да шуисны, мый язьваса комияслӧн да финнъяслӧн кывъясын вель уна ӧткодьыс. Гашкӧ пӧ, Язьва ю пӧлӧн пуксьӧм сиктъясса комияслӧн сёрниын медуна важ кывйыс кольӧма сійӧ кадсяньыс на, кор финн-йӧгра войтыр абу на вӧлі татшӧм паськыда разалӧмаӧсь.
Красновишерскын жӧ заводитчис миян экспедициялӧн торъя юкӧн – катамаранӧн Вишера ю кузя кывтӧм.
Карсяньыс миянӧс нуисны ю кат-чӧс сё кызь километр сайӧ, Вая посёлокӧдз. Сэні ми пӧльтім катамараннымӧс да, медым видзӧдлыны, лӧсьыда-ӧ дасьтім пыжъяснымӧс, рытнас и петім ю вылас.
Гоз-мӧд километр кывтім да войколавны сувтім…
Павел СИМПЕЛЕВ.
Снимокъясыс Людмила ИгушевалӦн.
Водзӧ лыддьӧй 29 №-а «Коми му» газетысь, кодӧс позьӧ судзӧдны пошта пыр, позьӧ ньӧбны «Ордым» лавкаын. Медым лыддьыны электроннӧй версия, личкӧй татчӧ. Эмӧсь кӧ юалӧмӧяс, гижӧй komi-kerka@ya.ru.