Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрысь артистъяс ветлісны гастрольӧн Ханты-Мансийскӧ. Петкӧдлiсны сэні ассьыныс куим спектакль: верстьӧлы «Жизнь с привилегиями «навечно» драма, челядьлы «Ёма да Чача» да «Нагай лэбач» мойдъяс.
Ворсісны «Шондіын»
Ханты-Мансийскын театрыс меститчӧма дзик кар шӧрас – медшӧр изэрд вылын Войтырлӧн ёртасян керкаын медводдза судтаас.
Коми кыв вылӧ вуджӧдӧмӧн театр нимыс – «Об-угор войтырлӧн театр – «Шондi». Сценаыс ичӧт, а залсӧ артыштӧма 145 видзӧдысь вылӧ.
Мойдъяс дырйи челядьыс локтiс зал тырыс, а драма вылын эз унаӧн вӧвны. Кӧть эськӧ спектакль бӧрын сэтчӧс войтыр шуисны, кывсяс пӧ ӧнi, мый коми театр волӧма да сэтшӧм бур спектакль петкӧдлӧма, да йӧзыс кутасны жалитны, мый эз волыны.
Кывлім, Ханты-Мансийскын олысь-ясӧс пӧ вельмӧдӧмаӧсь – зэв тшӧкыда волывлӧны Россия пасьталаысь нималана театръяс да, йӧзыс умӧмаӧсь нин.
Век жӧ миян театрлысь «Жизнь с привилегиями «навечно» спектакльсӧ вылӧ донъялісны. Синвасӧ чышкалӧмӧн миян дорӧ унаӧн матыст-чылiсны аттьӧавны бура ворсӧмысь. Весиг пӧ окота лоис лыддьыны Николай Волоховлысь «Малая Пера, помню тебя» автобиографическӧй небӧгсӧ, код серти и дасьтӧма спектакльсӧ.
Иртыш ю бокын мича кар
Ханты-Мансийскын ми вӧлiм сӧ-мын куим лун, но удитiм нимкодясьыштны сылӧн аслыспӧлӧслунӧн. Самолёт пуксигӧн тыдовтчис паськыд нюр-юяса эрд, вӧрыс жӧ зэв этша. А кар шӧрас, мӧдарӧ, изъя кыръяс вылын ягыс босьтӧ сылысь джынсӧ, торйӧдӧ сiйӧс некымын юкӧн вылӧ. Тайӧ сук вӧрыс, вӧлӧм-кӧ, канмулӧн заповедник.
Ханты-Мансийск сулалӧ Иртыш ю бокын. Кӧть и июнь пом, юыс век на вӧлі ойдӧма. Кар пасьталаыс уна чери лавка. Тыдалӧ, чери кыйӧмыс танi – ыджыд прӧмыс.
Олысь лыд сертиыс Ханты-Мансийск абу ыджыд, неважӧн тані чужӧма сё сюрсӧд морт. А паськӧдчӧма лышкыда, быд керка костын – веж луд да пуяс. Миян кодь «точечнӧй» стрӧитчӧм йылысь Ханты-Мансийскын оз тӧдны. Эм и челядькӧд кӧнi гуляйтны-шойччыны.
Майбыр, эм мый вылӧ видзӧдлыны! Мича фонтанъяс дорын бронзаысь вӧчӧм ошъяс, кӧръяс, йӧраяс, кӧинъяс, а сідзжӧ дона чери – муксун, стерлядь, кебӧс… И, дерт жӧ, мамонтъяс. Тайӧ ыджыд пемӧсыслысь коляссӧ вель уна аддзӧмаӧсь да зэв ёна тшапитчӧны. Магнитын да мукӧд сувенирын серпасыс – мамонт. Кар бокын эм археопарк, кӧнi сулалӧны бронзаысь вӧчӧм шензьӧдана джуджыд мамонт чукӧр да мукӧд нэмӧвӧйся пемӧс – пещернӧй ош, носорог, бизон…
Йӧзыс висьталӧны, Ханты-Мансийскӧ быд волысьлы пӧ быть колӧ ветлыны археопаркӧ, снимайтчыны мамонткӧд кутчысьӧмӧн. Сэні пӧ мудзыд бырӧ. Позьӧ и археологъясӧн корсьӧм мамонт лыяс дорын сулыштны – карса «Вӧр-валӧн да мортлӧн музейын». Пасъя, сэні ми тӧдмалiм, мый мамонтыд абу и сэ-тшӧм ыджыд вӧлӧма, кыдз археопаркас петкӧдлӧма, а кык метрысь неуна джуджыдджык. А мамонтпи – ӧти метр.
Войвыв серыс тыдовтчӧ и стрӧй-баясын – чум сяма керка вевтъяса аэропортын, вузасян шӧринын, выль гостиницаын. Нимкодь, мый ханты да манси войтырыс абу на бырӧмаӧсь, улич вылын юргӧ налӧн чужан кывйыс.
Машинаыс карас Сыктывкарын серти тӧдчымӧн этшаджык, но уналаын улича-туйсӧ позьӧ вуджны му пытшкӧдыс. Кар шӧрас ёнджыкасӧ учреждение-офисъяс, музей-галереяяс, кыддза паркъяс.
Олан керкаыс этша. Вывтi джу-джыд керкаыс ньӧти абу. Сiдзжӧ абу руд панельысь ни ӧти стрӧйба, став архитектураыс – аслыспӧлӧс, да кодсюрӧ весиг ӧткодялӧны Ханты-Мансийсксӧ Европаса каръяскӧд.
Гашкӧ, мыйкӧ ӧткодьыс и эм. Сӧс-тӧмлуныс наперво. Ёгтор некӧн оз туплясь. Карас зэв уна кык судтаа пу керкаыс, кыдзи и миян, но найӧ крепыда сулалӧны, а гӧгӧрыс мичаа идралӧма-лӧсьӧдӧма и ӧшинювса туйясыс шыльыдӧсь.
Таын, гашкӧ, и «Европаыд» да? Казялім, мый сэнi борщевикыд абу! Воим бӧр дона Сыктывкарӧ да, шог босьтiс та понда…
* * *
Пасъя, ветлӧмыс артмис «Большие гастроли» федеральнӧй уджтас серти. А таво арнас Об-угор войтыр-лӧн театр волас Комиӧ. Кутам виччысьны.
Евгения САВИНА.
«Коми му» газетысь, кодӧс позьӧ судзӧдны пошта пыр, позьӧ ньӧбны «Ордым» лавкаын. Медым лыддьыны электроннӧй версия, личкӧй татчӧ. Эмӧсь кӧ юалӧмӧяс, гижӧй komi-kerka@ya.ru.