Дзолядырйи ме век виччысьлі, кор «Югыд туй» газеткӧд тшӧтш пошта разӧдысь ваяс и «Чушканзі» журнал. Серпасъясыс вель нин ёна кажитчӧны вӧлі да. А сэсся и лыддьысьны велалышті да серпас увсьыс и гижӧдъяссӧ куті син пыр нуӧдны, быдмышті да – и мукӧдсӧ тшӧтш лыддьыны. Уна керкаын чуланас стопаясӧн куйлісны и «Чушканзі», и «Войвыв кодзув», и «Би кинь». Эз шыблавны найӧс, а чукӧртісны – тӧдісны миян бать-мам коми журналъяслысь ыджыд донсӧ, озырлун туйӧ пуктісны да видзисны. Неважӧн искусство гимназияын велӧдчысь ӧти нывка висьталіс, гортын пӧ и ӧні на чукӧртам татшӧмсӧ. Абу вошӧма доныс коми петасъясыдлӧн.
«Чушканзілӧн» медводдза номерыс петӧма 1957 вося августын – квайтымын вит во сайын. Гӧгрӧс тшупӧда пас. И журналлӧн бур ёртъяс – вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын ворсысьяс да режиссёр Алёна Гаранина (Сметанина) – козьналісны «чушканзісалы» да лыддьысьысьяслы «Дзиз-дзаз рыт».
Концертӧдзыс на кодсюрӧ юасисны менсьым, мый пӧ петкӧдласны, мыйӧн гажӧдасны? Чайтісны, тыдалӧ, журналистыд пӧ ставсӧ тӧдӧ да висьталас. Но ме и ачым нинӧм эг тӧд: козинтӧ ӧд бӧръяӧдзыс гусьӧн видзӧны, медым чуймӧдны-шензьӧдны-нимкодьӧдны мортсӧ. Ылӧсас вочавидзлі сӧмын, мися, концерт да, дерт жӧ, сьыласны-йӧктасны, а «Чушканзілы» сиӧма гажсӧ да, и шмонитасны на пӧттӧдз.
Стӧча эськӧ зіли витны-метитчыны, да эг жӧ урлы моз синмас веськав. Сцена вылӧ медводдза петысьыс и шензьӧдіс – йӧзкост дипломатия лицейын велӧдчысь Инесса Енакий скрипкаӧн ворсіс. Игорь Колесовлӧн «Тулыс войвывса збой» сьыланкывйысь скрипкалы аранжировка вӧчӧма. А ёна жӧ мичаа, сьӧлӧм вӧрзьӧдана ворсіс! Вом паськӧдӧмӧн ставӧн кывзім.
Неуна сёрӧнджык сцена вылӧ балвывса йӧктӧмъясӧн петалісны «Секрет молодости» котырысь аньяс да мужичӧйяс. Зэв жӧ виччысьтӧм лои да тшӧтш и та вӧсна кажитчана. А сэсся и ичӧтик Саша Савин сьыліс-ливкйӧдліс. Да ӧд сэтшӧм лӧсьыда, мый пыр жӧ мусмис видзӧдысьяслы. Тӧдчис, аслыс воӧма жӧ сьӧлӧм вылас сьылӧмыс – долыда вашъяліс-нюмъяліс, кор залын пукалысьяс гораа кекӧначалісны сылы.
Сьылӧм-йӧктӧмӧн чолӧмалісны «Чушканзіӧс» тшӧтш юркарса коми культура шӧринсаяс, искусство школаысь «Шонді» ансамбльысь нывъяс. Журналса авторъяс Галина Степанова да Екатерина Макарова лыддисны ассьыныс серамбана гижӧдъяс.
Лидия Логиноваӧс ми тӧдам да радейтам ог сӧмын мичаа сьылӧмсьыс, но и шмонитны кужӧм-сьыс. Сьылiгас лолыд радлас и нормылас, а олӧмсьыс тешъяс кутас висьтавны да, синва петтӧдзыд сералан. «Чушканзiын» Лидия Петровна тшӧкыда жӧ гижӧдъяссӧ йӧзӧдлӧ, и кутшӧм нимкодь лои, кор сiйӧ петiс сцена вылӧ да висьталiс батьыслӧн да мамыслӧн гӧтрасьӧм йылысь. А сэсся и сьылiс на. Сьӧлӧмӧс быттьӧ выйӧн мавтыштiс.
А со вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын ворсысьяс Елена Чувьюрова, Ангелина Смирнова, Андрей Засухин, Зоя Потапова, Владимир Уляшев да Тимур Смирнов журналын йӧзӧдлӧм теш-шмонь «ловзьӧдісны».
«Ловзьӧдісны» да, тӧдсаястӧ быттьӧ аддзин и таксиӧн мунысь нывбабаын, и сиктса пӧльын да пӧчын, кодъяс гадайтӧны, кутшӧм рӧдысь бара-й карса зонмыс.
Театрсаяс жӧ сьылісны Анжелика Елфимоваӧн комиӧдӧм сьыланкывъяс – татшӧмсӧ «Чушканзі» унаӧс нин йӧзӧдліс аслас лист бокъясын.
Концертсӧ сигӧртны бӧрйӧмаӧсь медся удал да медся збой артистъяссӧ. Кор сьӧд костюма, еджыд дӧрӧма «суперкодзувъяс» кодь зонъяс петісны квайтӧн да косьӧбтісны «Ме кыдз Федерико Феллини», видзӧдысьяслы окота лоис, мед сьыланкывйыс оз помась. Позис кӧ, залын пукалысьяс эськӧ и йӧктыны на чепӧсйисны. И «кодзувъясыскӧд» эськӧ сьылісны, кывъяссӧ кӧ тӧдісны. Абу на удитӧмаӧсь велӧдны: неважӧн на, сентябрся номерын, «Чушканзі» йӧзӧдӧма сійӧс да.
Тшупӧда пасӧн журналсаӧс чолӧмавны волісны, дерт, и чинаджык войтыр: Коми Республикаын национальнӧй политикаса министр Роман Носков, Госсӧветса депутатъяс Валентина Жиделева да Татьяна Саладина, «Коми войтыр» ӧтмунӧмын водзмӧстчысь Инесса Орёл, Ёртасян керкаӧн веськӧдлысь Григорий Хатанзейский, Коми йӧзӧдчан керкаӧн юрнуӧдысь Галина Макарова.
Найӧ бур кывйӧн казьтыштісны журналлы подув пуктысьясӧс, аттьӧалісны гижысьясӧс,
серпасасьысьясӧс, Анжелика Елфимоваӧс да Екатерина Макароваӧс, кодъяс ӧні дасьтӧны петассӧ. Сиисны «Чушканзілы», медым ёсь нырыс оз ныжмы. И лыддьысьысьыс ӧтарӧ содӧ. Ми, «чушканзісалӧн» уджъёртъяс, тшӧтш кырымасям тайӧ бур сиӧмъяс улас да кӧсъям дзиз-дзаз рыт дырйи гажӧдчыны и вит, и дас, и уна-уна вит-дас во мысти на.
* * *
Кодi эз вермы видзӧдны тайӧ кыпыд «ловъя» концертсӧ, «Юрган» телеканал петкӧдлас сiйӧс декабрын. <>
Павел СИМПЕЛЕВ.
Снимокъясыс Евгения УДАЛОВАЛӦН.