Кольӧм вежонӧ кык лун Сыктывкарын снимайтісны «Гажа вой» шылада шоу. Нуӧдысьясыс — республикаын нималана шмонитысь Наталья Шахова да гудӧкасьысь-сьылысь Владимир Трошев.
Коми сьыланкыв радейтысьяслӧн вӧлі позянлун пырӧдчыны снимайтӧмас, матысяньджык тӧдмасьны татчӧс «кодзувъяслӧн» творчествоӧн. А коді эз вермы волыны, кыпыд передачаяссӧ позяс видзӧдны ӧтуввезйысь.
Шылада шоу
«Гажа вой» шылада шоу — тайӧ «МИ» котырлӧн президентлӧн грант весьтӧ дасьтӧм уджтас.
Снимайтісны нёль передача, кӧні сьылісны «Томлун» котыр, Яна Сажина, Александра Ногиева, Евгения Удалова, Валерия Филиппова, Алексей Жилин, Николай Родионов, Александр Мишарин, Дмитрий Филиппов «Акустические ребята» котыркӧд.
Передачаыс — шоу, а сідзкӧ, артистъяс эз сӧмын сьывны ассьыныс сьыланкывъяссӧ. Наталья да Владимир шмонитісны накӧд, нуӧдісны шылада ворсӧм. Артмис збыльысь гажа шоу, и татшӧм ногаыс Комиын вӧлі дзик на медводдзаысь.
— Миянлы мойвиис шедӧдны миллионӧн-джынйӧн шайта грант, — висьталӧ «МИ» котырӧн веськӧдлысь Светлана Макарова. — Тайӧ и отсаліс збыльмӧдны «Коми лов» проектнымӧс, кытчӧ пырӧ некымын уджтас: «Гажа вой», «Коми шмонь» (стендап), «Сэтчӧ-татчӧ» шоу, «Чунь пом пыр» серамбана романтическӧй шоу да «Сёркни», кӧні лоас водзмӧстчысь том йӧзкӧд кӧкъямыс интервью.
— Светлана, видзӧда да, «Гажа войын» петкӧдчисны эз сӧмын юркарысь, но и республикаса районъ-ясысь сьылысьяс. Тайӧ эз вӧв классическӧй концерт, а збыльысь шоу.
Окотапырысь-ӧ кӧсйысисны петкӧдчыны сьылысьяс, и эм-ӧ налы шоуӧ пырӧдчӧмысь водзӧсыс?
— Ме, чайта, кӧсйӧны кӧ сӧвмыны тайӧ нырвизьын, шоуыс найӧс нимӧдӧ. Найӧс видзӧдӧны республика пасьталаын, Россияса мукӧд регионын, суйӧр сайын, та могысь ӧтуввезлӧн позянлуныс эм да. Кольӧм во татшӧм программасӧ вӧчлім Вова Трошевкӧд, кодӧс ӧтуввезйын видзӧдіс 40 сюрсысь унджык морт. Коми кывъя петаслы тайӧ зэв бур. Артистъяс заводитӧны нимавны, да найӧс корӧны петкӧдчыны сэн либӧ тан. И звукорежиссёръясӧс казялӧны жӧ да ёна тшӧкыдджыка нин шыӧдчылӧны на дорӧ удж кузяыс.
Артмӧны выль дуэтъяс. Та пӧрйӧ «ӧтлаӧдім» Евгения Удаловаӧс да Николай Родионовӧс. Вӧлӧмкӧ, Николай гижӧма сьыланкыв и зэв ёна окотитӧма сьывны сійӧс «зарни юрсиа нывкӧд» (тадзи унаӧн шуӧны Евгения Удаловаӧс). Артмис!
Мый татшӧм уджтасъясыс колӧны, абу сӧмын менам чайтӧм серти, тадзи шуӧны и асьныс артистъяс, и найӧс кывзысь-видзӧдысьяс. Сідзкӧ, кутам водзӧ зільны тайӧ нырвизьын, — вочавидзис Светлана Макарова.
Колӧ тэныд и меным
«Томлун» котырлы 17 во нин. Коми сьыланкыв радейтысьяс найӧс виччысьӧны быд концерт да этновечеринка дырйи. Котырнас веськӧдлӧ да тшӧтш сьылӧ сэні Татьяна Парначёва, сыкӧд артисталӧны Екатерина Макарук, Валерия Вокуева да Татьяна Седрисева.
— Зэв бур, мый вермам петкӧдчыны татшӧм шоуын, — висьталӧ Татьяна. — «Гажа вой» — тайӧ выльтор, да сійӧн и интереснӧ. Асьтӧ петкӧдлан, кодӧскӧ аддзылан, и видлыны ассьыд сямтӧ абу классическӧй концертын — окотапырысь!
— Котырныдлӧн нимыс «Томлун», а, гашкӧ, йӧзыс виччысьӧны ӧнія кадлы лӧсялана сьыланкывъяс, репертуараныд жӧ — йӧзкостса.
— Котыр нимыс йитчӧма абу репертуарыскӧд, а сыкӧд, мый сьылӧны тані том нывъяс. Сьылам йӧз-костсаӧс, аслыным тайӧ матыс да. Но ми выльмӧдам аранжировкасӧ (бур ёрт отсасьӧ), и таӧн петкӧдлам, мый йӧзкостсаыс абу гажтӧм, татшӧмсӧ тшӧтш позьӧ сьывны кыпыда. Весиг рочсӧ комиӧдам, — висьталіс Татьяна.
Яна Сажина, коді тшӧтш пырӧдчис «Гажа вой» шоуӧ, комикӧд йитлӧ тюрк да финн-йӧгра кывъя сьыланкывъяс. Шуам, передача дырйи вӧлі йитӧма татара да коми кывъяс.
— Ме радейта сьывны, — шуӧ Яна. — Ӧтар боксянь кӧ, тайӧ босьтӧ уна вын, но, мӧдар боксянь кӧ, и сетӧ. Казьтыштны кӧ пӧль-пӧчӧс, найӧ пыр сьывлісны, кӧть кутшӧм сьӧкыд эз вӧв налы. И ӧнія том йӧзлы тшӧтш колӧ тайӧ. Олӧмын уна мытшӧд овлӧ, та вӧсна, овлӧ, майшасян-гажтӧмалан, сьӧлӧм вылад сьӧкыд, а сьыланкывйыс отсалӧ. И окота, мед сӧвмис шылада творчествоыс. Менам эм нӧшта мӧд проект, кодкӧд йитӧдын ӧтувта ӧтиӧ тюрк да финн-йӧгра сьыланкывъяс. Сы вӧсна мый ме ёртася накӧд, и окота петкӧдлыны сьыланкывъяс пыр, мый ми пыдди пуктам ӧта-мӧдӧс: коми, татара, удмурт, башкир, мари…
Бӧръя кадӧ Яна Сажина, кыдзи висьталіс, ачыс кутӧма гижны сьыланкывъяс.
Александра Ногиева тшӧтш пасйис, мый сылы нимкодь, шоуӧ корӧмаӧсь да. Тайӧ енбиа сьылысьыс гижӧ шыладсӧ ачыс Евгения Абибулаевалӧн да Александр Терентьевлӧн кывъяс вылӧ. Ворсӧ некымын шылада инструментӧн.
— Александра, тэ пуктан коми шылада творчество сӧвмӧдӧмӧ ыджыд пай. Бӧръя этновечеринка дырйи сьылін коми джаз. Тайӧ выль нырвизь нин.
— Эм англия джаз, роч, и думыштім, мый позьӧ вӧчны коми джаз. И збыльысь, тайӧ стильыс меным кажитчӧ. Позьӧ сьывны ловтӧ личӧдыштӧм ради. Збыльвылас кӧ, коми джазыс абу на, ми вӧчим джаз нога каверъяс. Гашкӧ, коркӧ и асьным гижам.
— Джаз сьывны абу кокньыд. Кывлі, Сыктывкарын абу та кузя бур педагогыс?
—Джазтӧ сьӧкыд меным и ворсны, и сьывны, мӧд нога да. Поп либӧ рок бӧрад колӧ мӧд ритм нин, и, дерт, кутам велӧдчыны «PopCorn» котыркӧд коми культураӧ пыртны тайӧс. Тайӧ миян мӧвпъяс, видзӧдлам, мый артмас. Кавер вӧчны — тайӧ ӧтитор, а кор ачыд гижан — дзик мӧдтор.
Кодлы кыдзи везитас
Кыдзи пасйылі нин, «МИ» котыр збыльмӧдӧ президентлӧн грант весьтӧ «Коми лов» уджтас. «Гажа вой» кындзи сэні «Коми шмонь» (стендап), «Сэтчӧ-татчӧ» шоу, «Чунь пом пыр» серамбана романтическӧй шоу да «Сёркни» (интервьюяс).
— Светлана, гашкӧ, паськыдджыка висьталан мукӧд йывсьыс?
— «Ветлӧм-мунӧм», позьӧ шуны, быдӧнлы тӧдса «Орёл и решка» кодь. Мунам автовокзалӧ, ньӧбам билет медводдза автобусӧ — и сиктӧ, кӧні ковмас корсьны оланін да мыйкӧ и сёйны. Сьӧмыс та вылӧ оз ло, ковмас корсьны.
— Кодкӧд кӧ водзыв сёрнитчанныд? И кодъяс кутасны ветлыны?
— Некодкӧд водзвыв ог сёрнитчӧй. А ветлыны кутам гожӧмнас, чайта, ме, Наташа Шахова, Генрих Немчинов, Вова Трошев, Катя Макарова (сералӧ). Котырӧн: кык зон да кык ныв. Сэні нин юксясны нывъяс да зонъяс вылӧ, и на костын лоас аслыспӧлӧс ордйысьӧм, кодъяс пись-кӧсджыкӧсь. Ставсӧ снимайтам да петкӧдлам ӧтуввезйын.
— А некодкӧ оз лэдз гортас узьны, кыдзи?
— Сьӧрысь босьтам палатка, нопйын мыйкӧ нуръясьыштны, ковмас, гашкӧ, бипур дорын войсӧ коллявны да сёйны мый аддзам. Печенча, номыр — кодлы кыдзи везитас.
— А мый кутанныд вӧчны «Чунь пом пырын»?
— Та йылысь колӧ на мӧвпыштны. Аслам юрын эм мыйсюрӧ, но колӧ гӧгӧрвоны, кыдзи нуӧднысӧ. Думайті, мися, пуксьӧда торъя жырйӧ нывъясӧс да зонъясӧс, налы колӧ ӧта-мӧдыскӧд сёрнитчыны ӧтуввез пыр аддзысьлӧм йылысь. Ёртъяскӧд юкси мӧвпъясӧн да, шуисны, нинӧм пӧ абу гӧгӧрвоана, но интереснӧ. Виччыся, кор пезьдас. Колӧ кутшӧмкӧ сідз шусяна фишка.
— Арлыдсӧ урчитӧма, кодъяс вермасны пырӧдчыны?
— Та могысь арлыдсӧ абу урчитӧма. Кӧсъя корны сэтшӧм йӧзӧс, кодъяс эськӧ вермисны шмонитны ӧта-мӧд вылас да эз дузъявны та понда. Гашкӧ, стендаперъясӧс кора. А стендаперъяс вермасны серавны и ас вылас, и ӧта-мӧд вылас дӧзмытӧг. И тайӧ бур. Ог шыӧдчы на дорӧ, кодъяс асьнысӧ вылӧ пуктӧны либӧ шуӧны, мый чинныс кутӧ.
Ме ас йылысь тшӧкыда шуа, мый ме некод, менам абу некутшӧм чин. И тадзи кокньыдджык унатор вӧчны. Ме ог пов йӧз водзын петкӧдчыны сэтшӧмӧн, кутшӧм эм. Медтӧдчанаыс сыын, мый ми ставным йӧз: ки-кокаӧсь, синма-пеляӧсь… А кор мортыс кӧзырайтӧ аслас чинӧн, чайта, сылы сьӧкыдджык йӧзыскӧд.
Быттьӧ психолог дорӧ шыӧдчылін
— Воим кӧ нин шмоньӧдз, вай, сідзкӧ, варовитыштам коми стендап йылысь. Кӧть и шуанныд коми шмонь, коми стендап, но тайӧ, ме думысь, абу ӧти и сійӧ жӧ тор. Быдӧн висьталӧ, мый коми шмоньыс небыд, а стендапыд весиг КВН-ысь ёсьджык. Торйӧн нин найӧ аддзӧны торъялӧмсӧ, кодъяс видзӧдӧны рочсӧ. Тані позьӧ матькыштны, куим шыпас вылӧ ыстыны. Кыдзи воис мӧвпыс вӧчны коми стендап, кыдзи вочааліс видзӧдысьыс выльторсӧ? Тэнад видзӧдлас серти, артмис эз збыль коми стендапыс?
— Ме Питерын овлі и нуӧдлі сэні роч стендапъяс. И кор вои Комиӧ, пыр жӧ чужис мӧвп нуӧдны тані коми стендап. Меным висьталісны, мый коркӧ нуӧдлӧмаӧсь татшӧмсямасӧ Наташа Шахова да Вика Агаркова. Ме накӧд аддзыси, ӧтувтчим, и ставыс вӧрзис. Кодъяскӧ, кывлӧмаӧсь да, пырӧдчисны, кодъясӧскӧ нывъяс корисны. И ӧні казялі нин, мый коми стендапыд наркотик кодь, сытӧг сэсся он нин вермы овны. Коми стендаперъяс быдмӧны вочасӧн. Збыльысь, тайӧ олӧмас серавтӧгыд сьӧкыд. И колӧ кужны серавны. Скӧрман, сцена вывсянь та йылысь висьталан тешкодя, и лолыд личалӧ, быттьӧ психолог дорӧ шыӧдчылін.
Ме ог шу, мый миян стендап рочыс кодь жӧ ёсь. Ми небыдджыка на шмонитам. Роч стендапъяс, кодъясӧс ме котырлі Питерын — ой-ой-ой! Сэні вӧлі веськодь, коді тэ: депутат али кутшӧмкӧ чина морт. Вермасны сідз кӧстеритны!..
— Ме думайта, Питерыд — ыджыд кар, и, гашкӧ, сэні верман ёся шмонитны, а ичӧтик Сыктывкарын видлы… Ёртсяма шарж он лысьт серпасавны, ӧдвакӧ лысьтан кутшӧмкӧ чинаӧс вӧрзьӧдны…
— Ог шу, мый ми ас водзӧ пуктам мог кодӧскӧ дойдны. Ме кӧсъя, мед вӧлі тешкодь. Ми ӧд велӧдам видзӧдысьсӧ, мый вермас тадзи серавны сійӧ либӧ мӧдтор вылын.
Стендап зэв ёна кажитчис йӧзыслы. И весиг корӧны сиктӧ. Видзӧдлам, гашкӧ, кутам и гастрольӧн ветлыны.
Сёркни – тайӧ абу град выв пуктас
— Светлана, «Коми лов» уджтасын нӧшта ӧти нырвизь — интервью. Кодкӧд да мый йылысь кутанныд сёрнитны?
— Тайӧ «Сёркни», мӧвпалам сёрнитны том йӧзкӧд, кодъяс вӧчӧны республикаын мыйкӧ класснӧйӧс.
— А мый тэнад видзӧдлас серти «класснӧйыс»?
— Шуам, Мария Игушева, «Йӧлӧга» журналса шӧр редактор, тыдалӧ, зэв енбиа да водзмӧстчысь. Зэв моднӧй психолог Христина Кипрушева. И меным зэв окота татшӧмъясыскӧд варовитыштны, матысяньджык тӧдмасьны накӧд. Ме ог лыддьы ачымӧс журналистӧн, но ме эськӧ «гудйышті» мыйкӧ. Колӧ на думайтны, кыдзи тайӧ уджтассӧ пӧртны олӧмӧ. Сӧмын стӧча тӧда, мый интервьюыс лоас оз «Юрганын» нога, оз классическӧй.
— Видзӧда да, унатор вылӧ ырыштчӧмныд президентлӧн грант весьтӧ.
— Ми босьтім, кыдзи пасйи нин, миллионӧн-джынйӧн шайт. Кодкӧ чайтӧ, тайӧ уна сьӧм, но кор уджавнытӧ босьтчан — этша. Уджтассӧ збыльмӧдігас нин гӧгӧрвоим тайӧс. Став тырмытӧмторйыс мыччысис. Шуам, «Гажа вой», коми стендап нуӧдігӧн ми коралім районъясысь йӧзӧс, воліс весиг Киров обласьтса Уржумысь стендапер. Но миян грантын абу вӧлі артыштӧма сьӧмсӧ вештыны налы туйсьыс, оланінсьыс. Миянлы эськӧ нӧшта кӧ содтӧд 200 сюрс шайт, сэки бурджыка на нуӧдім.
Кор дасьті грант вылас уджтассӧ (сэки сӧмын на заводиті уджавны телевидениеын), эг на тӧд, мый ставсӧ бура снимайтӧм могысь колӧ югыд би. Ме ӧд чайті, мися, «Октябрын» эм кык пӧнар, и тайӧ тырмымӧн. Абу сідз. Зэв бур, мый заводитім уджавны Сергей Поповкӧд (сійӧ уджалӧ «Вегас» котыркӧд, коді сетӧ кӧртымӧ югыд биӧн вӧдитчан да мукӧд оборудование, медым вӧчны республика тшупӧдын бур гаж-петкӧдчӧм). Сійӧ зэв бур специалист: и видеооператор, и режиссёр, и би кузя режиссёр, и постановщик. Ёна отсасис миянлы. А веськыда кӧ шуны, ме аттьӧала Енсӧ, мый ме гӧгӧр чукӧрмисны зіль, енбиа профессионалъяс, кодъяс окотапырысь отсасьӧны.
Тайӧ грантыс медводдза воськов, ми велӧдчам на, сідзкӧ, водзӧ вылӧ лоам писькӧсджыкӧсь, кутам артавны-муртавны гӧгӧрбок, мед сэсся эз ковмы ӧнія моз сэтысь-татысь чеплялыштны содтӧд сьӧмсӧ, а ставсӧ позис вӧчны вылі тшупӧдын. <>
Екатерина МАКАРОВА.
Снимокъясыс Светлана МАКАРОВАЛӦН.