Заводитчис выль велӧдчан во – ныв-зонлы, бать-мамлы, и, дерт жӧ, велӧдысьяслы кывкутана кад. Торйӧн нин ыджыд аттьӧ висьталам школаын зільысьяслы. Быдмысь войтырӧс сӧвмӧдӧмын налӧн пайыс зэв тӧдчана. Зумыд тӧдӧмлун кындзи найӧ сетӧны ныв-зонлы сьӧлӧмнысӧ, зільӧны, медым школа помалӧм бӧрын томулов кокниа аддзисны водзӧ олӧманыс туй.
Уналы школаын велӧдысь – бур ёрт, кодкӧд позьӧ юксьыны дум-мӧвпнад, сьӧлӧмкылӧмъяснад либӧ велӧдчӧмысь ӧтдор гажаа коллявны прӧст кад. Шуам, ветлыны походӧ. Изьва районса челядькӧд ӧти татшӧм ветлӧм дырйиыс ассьыс шудсӧ да олӧмын туйвизьсӧ аддзӧма Бакур сиктын ичӧт классъяс велӧдысь Ольга Витязева.
Дзолядырйиыс Ольга Владимировна и мӧвпыштны абу вермӧма, мый йитас олӧмсӧ школаын уджкӧд. Но ӧні пӧ кӧнкӧ мӧдлаын ачымӧс ог аддзы.
Сійӧ чужлӧма Кӧрткерӧс районса Шойнатыын, но быдмӧма-сӧвмӧма Сыктывкарын. Чужан сиктас тшӧкыда ветлӧма радейтана пӧч да тьӧт дорас.
– 9 классӧдз велӧдчи Сыктывкарса 4-ӧд, а сэсся вуджи 16-ӧд номера школаӧ. Велӧдчанінсӧ помалӧм бӧрын сувтіс юалӧм, кытчӧ водзӧ мунны? Мамӧкӧд сёрнитӧм бӧрын шуи пырны Коми пединститутӧ «Педагогика и методика начального образования» юкӧнӧ. Содтӧд сэні жӧ босьті психологлысь специальносьт, – висьталӧ Ольга Владимировна.
Институтас велӧдчигӧн Ольга Витязева пырӧдчӧма студентъяслӧн «7І» театрӧ. Буретш та понда пӧ школаын практикаыс зэв кокньыда коли, а институтын велӧдчӧмыс нӧшта на интереснӧйджык лои.
Витӧд курсын том ныв заводитӧма мӧвпавны, збыль-ӧ велӧдысьлӧн уджыс сылы лӧсялӧ, ӧд кутшӧмкӧ кадӧ кӧсйӧма сетчыны мӧд нырвизьӧ.
– Бара жӧ шуа аттьӧ аслам мамлы, коді колана ногӧн туйдӧдіс менӧ. Сылӧн ыджыд пайыс, мый менам ӧні эм радейтана удж. Ыджыд аттьӧ висьтала и педагогика да психология факультетса велӧдысьяслы. Кор тэ студент, коймӧдысь локтан сійӧ либӧ мӧд экзамен сдайтны, он гӧгӧрво да мӧвпалан: «Сьӧкыд ӧмӧй оценка-зачётсӧ пуктыны?». Но кор нин ачыд диплома специалист, видзӧдласыд мӧд нога нин, и аттьӧалан велӧдысьясӧс зумыд тӧдӧмлунъясысь. Ӧні ме зэв бура гӧгӧрвоа да вылӧ донъяла велӧдысьлӧн уджлысь тӧдчанлун-коланлунсӧ, — пасйӧ Ольга Владимировна.
Коми пединститут помалӧм бӧрын Ольга Витязева абу дзик пыр мунӧма уджавны школаӧ, окота пӧ вӧлі олыштны тӧжд-могтӧг да ас кӧсйӧм серти. Сэки бара на дум вылас усьӧма важӧн нин сьӧлӧмсӧ майшӧдлана дум-кӧсйӧмыс – ветлыны походӧн гӧраясӧ да донъявны ассьыс вын-эбӧссӧ.
– Тӧдсаяс пыр сёрнитчи Изьва районса туристъяслӧн котыркӧд, кытчӧ пырӧдчисны челядь да налӧн веськӧдлысь Николай Васильевич Рочев. Жаль, мый тайӧ енбиа мортыс абу нин таладоръюгыдас. Николай Васильевич зэв бура вӧчис ассьыс уджсӧ. Сійӧ эз сӧмын отсав збыльмӧдны меным дум-кӧсйӧмӧс, эз сӧмын петкӧдлы гӧраяслысь мичлунсӧ, но и аслам шуд дорӧ вайӧдіс. Походыс ӧнӧдз на нимкодьӧдӧ сьӧлӧмӧс. Челядь сэки серамсорӧн корисны менӧ уджавны Бакурса школаӧ да овмӧдчыны Изьва районӧ. Но кыдз шуласны, быд шмоньын эм и збыльтор. Кор менсьым юалӧны, мый пӧ аддзин гӧраясысь, серамсорӧн вочавидза: «Верӧсӧс!». Сідз артмис, мый туристъяслӧн котырӧ пырӧдчӧм бӧрын тӧдмаси аслам верӧспукӧд, – водзӧ висьталӧ велӧдысь. – Сійӧ тшӧтш помавлӧма Коми пединститут, велӧдӧ биология да география. Ӧтитор сэк миянӧс падмӧдіс: верӧсӧй оліс Изьваын, а ме – Сыктывкарын. Кор гӧгӧрвоим, мый колӧ овны ӧтлаын, «кӧні» юалӧм вылӧ вочакывйыс вӧлі ӧти. Менӧ эз повзьӧд грездын олӧм, ме ӧд кутшӧмакӧ тӧді нин сэтчӧс оласногсӧ. Бур, мый верӧслӧн рӧдвужыс ёна отсасисны медводдза кадас. Да и ёртъясӧй да бать-мам волывлісны тшӧкыда гӧститны, мый бара жӧ ёна кокньӧдіс. Нимкодь и сыысь, мый уджсӧ меным ӧдйӧ аддзисны. Ӧнӧдз на помнита, кыдзи медводдзаысь пыри Бакурса школаӧ. Сэтшӧма воис сьӧлӧм вылӧ! И челядьлы, и велӧдысьяслы тані кыпыд да югыд.
Ольга Витязева серти, сикт-грездса карса дорсьыд торъялӧны сійӧн, мый паныдасигас ставӧн чолӧмасьӧны, весиг тӧдтӧм мортӧс оз ӧтдортны. Тайӧ матыстӧ-сибӧдӧ йӧзсӧ ӧта-мӧд дорас. Сикт-грездсалӧн тайӧ аслыспӧлӧслуныс и йиджӧма Ольга Владимировналы сьӧлӧмас, кор сӧмын на овмӧдчӧма Бакурас. Зэв пӧ тайӧ тӧдчана, кор тэ бокысь воӧм морт.
Сэтчӧс олӧмыс ӧдйӧ воӧма том нывлы сьӧлӧм вылас, тшӧтш и школаын уджъёртъясыскӧд кокниа ӧти кывйӧ воӧма.
– Кор сӧмын на заводиті велӧдны, урокъяс вылӧ тшӧкыда пыравлісны Бакурса школаын важысянь нин велӧдысьяс да вӧвлӧм директор Людмила Сергеевна Селезенева. Найӧ тӧдчӧдлісны, мый артмӧ менам челядькӧд уджын, а мый колӧ на «шыльӧдыштны». Налӧн вӧзйӧм-сӧветыс ёна отсаліс, торйӧн нин медводдза кадӧ. Да и сиктса челядьыд восьса сьӧлӧмаӧсь, шаньӧсь. Аттьӧ менам медводдза велӧдчысьяслы (ӧні найӧ 8 классынӧсь нин) мый тшӧтш зілисны отсавны быдторйын да татшӧм ногӧн тшӧтш ышӧдісны водзӧ бурджыка на уджавны, – юксьӧ сьӧлӧмкылӧмъяснас велӧдысь.
Кӧть и овлӧма Ольга Владимировна карын, коми кывтӧ тӧдӧ. Медводдза кадас сӧмын колӧма велавны изьваса тэрыб сёрнитанног дорӧ да гӧгӧрвоны диалект кывъяслысь вежӧртассӧ.
* * *
Ольга Владимировна и ӧні на радейтӧ ветлыны некымын лун кежлӧ вӧрӧ, гӧраясӧ либӧ кылӧдчыны юӧд. Татшӧм ветлӧм-мунӧмас пырӧдчӧны и челядь, и верстьӧ, и, дерт жӧ, радейтана верӧсыс. Таво пӧ Льӧмва юӧд кылӧдчим 170 километр. Вӧр-валӧн мича серпасъяс, ёртасьысь котыр, бипур вылын дасьтӧм чӧскыд сёян – мый нӧшта колӧ?!
–Медся аслыспӧлӧсӧсь походъясыс челядькӧд, – шуӧ сійӧ. – Видзӧдан, кыдзи найӧ нимкодьпырысь восьлалӧны, кӧть и мыш саяс нопъяс зэв сьӧкыдӧсь, да ном-геб на дӧзмӧдчӧ, и аслыд кокниджык лоӧ. И быд ветлӧм-мунӧм мыйӧнкӧ торъялӧ – вылинъяс, выль лоӧмтор, выль тӧдсаяс. Дерт, велӧдчан во заводитчӧм бӧрын кытчӧкӧ ылӧджык да дыр кежлӧ ветлыны позянлуныс абу, но шойччан лунъясӧ век жӧ котыртлывлам турпоход. Ёна отсасьӧ верӧсӧй, коді ме дорысь ёна бурджыка тӧдӧ татчӧсінъяссӧ. Ветлім нин татшӧм походас воддза класса ныв-зонкӧд, кодъяслӧн ме вӧлі классрукӧн, и ӧніяясыскӧд тшӧтш. Поход водзын ныв-зонмӧс ышӧдам бурмӧдны оценкаяссӧ, кодлы тайӧ колӧ, медым, кыдз шуласны, сӧстӧм сӧвесьтӧн петавны туйӧ.
Аслас семьяӧн Ольга Витязева радейтӧ жӧ кытчӧкӧ, шуам, вӧр керкаӧ, ветлыны. Мунӧны пыжӧн либӧ буранӧн. Тӧвнас ислалӧны лыжиӧн да «ватрушкаӧн». И эскӧдӧ, сикт-грездад овны пӧ ньӧти абу гажтӧм.
– Окота висьтавны аскиа велӧдысьяслы, мед оз повны мунны уджавны сикт-грездса школаӧ. Ӧнія кадӧ том специалистъясыд сэні ёна колӧны. Отсӧгыс налы лоас. И шудыс вичмас. Медтӧдчанаыс – сяммыны ассьыд шудтӧ аддзыны-вочаавны. <>
Екатерина МИКУШЕВА.
Снимокъясыс Ольга ВИТЯЗЕВАЛӦН гортса архивысь.