(Заводитчӧмыс 30-ӧд номерын.)
«Берёзовкалӧн историяыс, тыдалӧ, помасьӧ», — думайті ас кежысь Печорасянь 30 километр ылнаын вӧвлӧм военнӧй посёлокӧ воӧм мысьт. Сэні 1990-ӧд воясӧ вӧлӧма авиация часьт. Ланьтлытӧм зэр улын лунтыр ми кытшлалім эндӧм военнӧй аэродром да киссьӧм казармаяс. Сэсся синмӧ усины киссьӧм жӧ детсад да школа, пӧдса пошта да фельдшерско-акушерскӧй пункт. Но бӧрыннас тшӧтш волім Георгий Победоносец нима православнӧй кевмысян жырйӧ, кытчӧ ӧбразъяссӧ вышивайтӧмаӧсь да Ен службалы сиӧм небӧгъяссӧ лӧсьӧдӧмаӧсь Берёзовкаса мастер киа аньяс. И сэки гӧгӧрвои, мый посёлок бырӧм йылысь сёрнитнысӧ водз на.
Абу дзик ас кежсьыныс
Лыддьӧдлӧм тырмытӧмторъяс сертиыс позьӧ чайтны, мый Выль Берёзовкаын йӧзыс кольӧмаӧсь ас кежсьыныс. Но абу дзик сідзи.
Посёлокӧ волывлӧмӧн уджалӧ на связь юкӧн. А медым йӧзыс виччысигкостіыс ывла вылын эз кынмыны, поштальоныс сеталӧ газет-журналсӧ, письмӧ-пӧсылкасӧ да пенсия-сьӧмсӧ вит судтаа керкаын ӧти жырйын. Тані жӧ меститчӧны Чикшинса администрацияысь специалист, полицейскӧй да соцработник. Ӧти кывйӧн, берёзовкасаясӧс эновтӧмаӧсь, но кыдзкӧ абу помӧдзыс.
Посёлокын эм тшӧтш лавка да фельдшерско-акушерскӧй пункт, сӧмын тай фельдшерыс абу. А кутны кӧ тӧд вылын татчӧ воӧдчан шогмытӧм туйсӧ, сідзкӧ, медицина отсӧгсӧ йӧзыслы ковмӧ виччысьны зэв дыр.
Каменкаса скала-из
Шензьӧдана и, мыйла посёлокыс эновтӧма, сыкӧд кӧ дзик орччӧн эм регионса тӧдчанлуна «Каменкаса крежъяс» геология заказник.
Тайӧ торйӧн видзана вӧр-ва юкӧнсӧ котыртӧмаӧсь 1989 воын Ыджыд Каменка ю берегын скала-из видзӧм могысь.
Заказникас ставсӧ лӧсьӧдӧмаӧсь лючки шойччӧм могысь, и сэтчӧ волывлӧ уна турист. Но та весьтӧ посёлокын олӧмыс бурланьӧ ньӧти оз вежсьы.
Важ Берёзовкаын ичӧтик вичко
Абу бурджык серпасыс и Выльсянь 13 метр ылнаын Важ Берёзовкаын.
Но весиг омӧль поводдя да киссьӧм керкаяс вылӧ видзӧдтӧг Важ Берёзовкаыс бурладорсянь шензьӧдіс. Сы вӧсна мый тані, вӧлӧмкӧ, эм Георгий Победоносец нимӧн вежӧдӧм православнӧй кевмысян жыр. Службасӧ сэні нуӧдӧны асьныс прихожана, а жырсӧ восьтӧма… меставывса администрацияын.
Депутат Наталия Холодова да библиотекаын зільысь Анастасия Железнова юӧртісны, мый ичӧтик вичкосӧ вежӧдӧмаӧсь 2015 воын, а нимсӧ сылы бӧрйӧма батюшка – Иннокентий ай.
– Тані ми чукӧртчылам тӧдчана вичко лунъясӧ ӧтув кевмысьны, – висьталіс Наталия Николаевна.
– А кытысь сымда ӧбразыс?
– Ӧти ӧбраз – воссян енпӧв – Берёзовкалы 65 во тыригкежлӧ козьналіс Путеец овмӧдчӧминса администрацияӧн веськӧдлысь Андрей Соснора, – юӧртіс Анастасия Железнова.
Мукӧдсӧ ньӧбӧмаӧсь-вайӧмаӧсь кевмысян жырйӧ волысьяс.
Но ставсьыс торъялӧны вышивайтӧм да бисерӧн мичмӧдӧм ӧбразъяс. Синтӧ вештыны он вермы и православнӧй мича небӧгъяссьыс.
Чайтсис, Евангелльӧ-Псалтырсӧ Берёзовкаӧ вайӧмаӧсь важ манастыръясысь. А збыльвылас небӧг-ӧбразсӧ татшӧм ногӧн мичмӧдӧма библиотекаын зільысь Анастасия Железнова!
Юалі, мый эськӧ нӧшта колӧ вичкоас, да Анастасия Владимировна вочавидзис, ас вынӧн служба нуӧдӧм могысь пӧ миян ставыс эм.
– Миянлы батюшка колӧ! Кӧсйысяс кӧ кодкӧ, бара жӧ юалӧм – кыдзи сійӧс Берёзовкаӧ вайнысӧ? – юксис майшасьӧмнас ань.
Православнӧй общинаса мукӧд аньыскӧд тӧдмасим посёлокса администрацияас нин.
Эскысьяскӧд аддзысьлӧм
На пӧвстын вӧлі и Любовь Артеева. Пыртчынысӧ ань ветлӧма Псков-Печераса манастырӧ.
– Пиӧй Псковын служитіс да, сы дорӧ ветлігӧн коркӧ и пыртчи важся манастырас, – казьтыштіс Любовь Михайловна. – Ок, и мичаӧсь сэтчӧс вичкоясыс!
Любовь Михайловна олӧ Берёзовкаын нелямын во нин. Комын куимсӧ сійӧ зільӧма-уджалӧма детсадйын.
– 1980-ӧд воясӧ миян куим группаӧ котраліс 75 нывка да зонка! А 2008-2012 воясӧ кольліс сӧмын ӧти группа.
– Сымда челядь вӧлі посёлоканыд?
– Эз дзик. Садйӧ котралісны тшӧтш и Берёзовкаса воинскӧй часьтысь зонпосни, – стӧчмӧдіс Любовь Михайловна.
Челядь видзанінсӧ пӧдлалӧм бӧрын ань петӧма пенсия вылӧ.
Шуда кадсӧ казьтылӧмӧн
– Вичкоӧ кӧ окота, ковмӧ ветлыны Печораӧ, – висьталіс нӧшта ӧти вомъёрт Анастасия Костюченко. – А пыртчи ме Сыктывкарса храмын 15 во сайын рӧдвуж ордӧ гӧсти ветлігӧн.
Анастасия Александровналӧн висьталӧм серти, Берёзовкаса кевмысян жырйӧ сійӧ оз ветлы.
– Гортын аслам ен ув пельӧс лӧсьӧдӧма, – гӧгӧрвоӧдіс сійӧ.
Ань казьтыштіс и посёлокын вӧвлӧм олӧм-вылӧмсӧ, ӧд ачыс ӧні веськӧдлӧ Берёзовкаса сӧветӧн.
– Тані ола 1992 восянь, – юӧртіс Анастасия Александровна. – Уджавлі воинскӧй часьтын телефонистӧн. Сэсся администрацияысь специалистыс муніс удж вывсьыс, и тайӧ местасӧ меным вӧзйисны.
– Сэки сӧмын воинскӧй часьтын 2 сюрсысь унджык морт оліс, да важ посёлокас сюрс гӧгӧр, – казьтыштіс ань. – Берёзовка нималіс чӧскыд няньӧн. Пекарнянас веськӧдліс Мария Балан. Сылӧн юрнуӧдӧм улын пӧжалісны сэтшӧм чӧскыд нянь, весиг Печораысь ньӧбнысӧ волывлісны!
Войдӧр поссӧветӧн веськӧдлысьыд кытшлавліс овмӧсъяс да пасъявліс став юӧрсӧ «Похозяйственнӧй книгаӧ». Тайӧс тӧд вылын кутӧмӧн юалі Анастасия Александровналысь, ёна-ӧ судзсяна овлісны берёзовкасаяс.
– Веськыда шуа, лӧсьыда олісны, судзсяна. Весиг быд во ветлывлісны лунвылӧ шойччыны, – вочавидзис ань.
Вомъёртӧй уджалӧма шуда кадӧ, кор Берёзовкаын вӧлӧмаӧсь на детсад и школа.
– Велӧдчанінсӧ дзоньталӧм бӧрын матӧ воӧн-джынйӧн мысти сійӧс пӧдлалісны, – шогпырысь висьталіс Анастасия Костюченко.
Сылӧн син водзын посёлокын олӧмыс кутӧма кусны.
– Кӧджорӧмса леспромхозлӧн лесопункт бырӧдӧм бӧрын йӧзыс колины уджтӧг да муналісны карӧ, – казьтыштіс Анастасия Александровна. – Сэсся Печораын керкаяс кыпӧдісны да, сэтчӧ вочасӧн вуджисны Берёзовкаысь военнӧйяс. Тадзи и тыртӧммисны посёлокъясным.
Кевмысян жырйӧ волысь Людмила Кашириналӧн олӧмыс тшӧтш йитчӧма Берёзовкакӧд.
– 5-6 арӧс мен вӧлі, локтім татчӧ овны бать-мамкӧд. Уджавлі посёлокса ОРС-ын, воинскӧй часьтын, а бӧръя 15 восӧ соцработникалі. Менам дӧзьӧр улын вӧлі Берёзовкаса сизим пӧчӧ, – висьталіс Людмила Сергеевна.
Мастер киа аньяс
Дерт, юалі, мый вӧчӧны аньяс пенсия вылӧ петӧм бӧрас. Вӧлӧмкӧ, весь оз овны. Кольӧм кадас вӧйтчӧмӧн оз гажтӧмавны, а водзмӧстчӧны творчествоын! Вӧчӧмторъяссӧ петкӧдлыны весиг торъя выставка дасьтӧмаӧсь.
Ӧтар юкӧныс тӧдмӧдіс Анастасия Костюченколӧн мичмӧдчантор да шкатулка вӧчан сямӧн.
– Войдӧр быдсикас баситчантор-бижутерия дасьтылі, а ӧні кудъясджык вӧчала, – висьталіс Анастасия Александровна. – Ёнджыкасӧ, дерт, козин пыдди.
Меным синмӧ медводз шыбитчис ичӧтик комод сяма куд. Кыскысян йӧръясас позьӧ видзны сикӧтш, исерга, чунькытш.
– Вӧчасигӧн вӧдитча важ небӧгӧн, картонӧн, сунисӧн, – висьталіс зарни киа ань.
Мыйсюрӧ пӧ ӧтуввезйысь босьта, а мыйсюрӧ ачым думышта. А медводдза кудсӧ мичмӧдӧма бисерӧн да пайеткаӧн.
–Ӧти шкатулкасӧ вӧча тӧлысь джынйӧн кымын, – гӧгӧрвоӧдіс Берёзовкаса мастер.
Выставкалӧн мӧдар джынъяс петкӧдлӧма библиотекар Анастасия Железновалысь вӧчӧмторсӧ. Мыйыс сӧмын абу! Алмаз мозаикаысь, бисерысь да пайеткаысь серпас, серлӧдлӧм кӧрт, мичмӧдӧм ӧбраз, небӧг, гортса эмбур да с.в. Анастасия Владимировна весиг мастеритӧма-лӧсьӧдӧма ассьыныс Берёзовкаса Лукоморье веськыда уджаланінас – библиотекаын.
Александр Сергеевич ышӧдӧма
Колӧ шуны, небӧг видзаніныс первой шогӧ уськӧдліскодь. Помкаыс сыын, мый библиотекаыс культура керка стрӧйбаын. Клубсӧ 2015 воын пӧдлалӧмаӧсь, а со небӧг видзаніныс кольӧма!
И меститчӧ сійӧ зэв ыджыд да паськыд жыръясын. Но та понда оз видзӧдсьы вошӧмаӧн да эндӧмаӧн. Мӧдарӧ на, быд пельӧс тані радейтӧмӧн мичмӧдӧма Анастасия Железнова кӧзяйкаыслӧн киӧн.
А ышӧдӧма сійӧс таӧ Александр Сергеевич Пушкинлысь гижӧдъяс радейтӧм. Буретш сылӧн геройясыс вочаалӧны библиотекаӧ волысьӧс быдлаын.
Сідз, тренажёркӧд орччӧн сулалӧ Пушкинлӧн багатыр, тыдалӧ, ышӧдӧ челядьӧс лоны ас кодьыс жӧ вын-йӧраӧн. Фойеын жӧ мойдысь Вӧрса-Лешийкӧд позьӧ пукалыштны-лыддьысьыштны.
Александр Сергеевич Пушкин да Наталья Николаевна Гончарова аканьяслӧн видзӧдлас улын татчӧс ӧти пельӧсын ныв-зон пырӧдчӧны пызанвывса ворсӧмъясӧ.
Лукоморьеысь жӧ Васа-Русалка велӧдӧ быдмысь войтырӧс йӧктыны. А дзескыд-пемыдінын гажтӧмтчысь сарица, Анастасия Железнова серти, кадсӧ весь абу воштӧма да велӧдчӧма вурсьыны-кысьыны.
– 30 мича витязь видзӧны стрӧйбанымӧс ӧзйылӧмысь, – индіс Анастасия Владимировна. – Найӧс серпасалі библиотекаӧ пыранінын огнетушительыскӧд орччӧн.
И кыдз нӧ поэтӧн нимӧдӧм веж тупутӧгыд!
Берёзовкаса Лукоморьеысь став мыгӧр-серпассӧ ань вӧчӧма ачыс.
– Мойдса тупуыс, шуам, пластилинысь, – шензьӧдіс менӧ Анастасия Владимировна. – Зарни рӧмӧн мавтӧма. И унджык аканьыс пластилинысь жӧ. Сӧмын Вӧрсаыс колльысь.
Библиотекаын котыртӧма и кипом вӧчӧмторъяса выставка. Уна сикас акань-закладка да куд кындзи тані жӧ вӧліны Анастасия Железноваӧн мичмӧдӧм ӧбраз-небӧгъяс.
– Тайӧ пельӧссӧ дасьті, медым татчӧ волысьяс тӧдісны, мыйӧ вермасны велӧдчыны библиотекаын, – висьталіс ань.
– Медводз, дерт, велӧдчи ачым. Босьтчи бисерсянь. Со тай, медводдза уджъясысь ӧти – жӧника-невеста, – петкӧдліс библиотекар. – Сэсся лавкаысь аддзи фоамиран да видлі вӧчасьны сыысь. Сьӧлӧм серти лоис, небыд да.
А сэсся Анастасия Железнова шуӧма велӧдчыны чеканитны, нӧшта сёрӧнджык – мичмӧдны небӧгъяс.
– Первой пайеткаӧн мичмӧді ассьым небыд кышӧда «Православный молитвословӧс», – юӧртіс ань.
Верӧсыскӧд Путеец посёлокын священномученик Герман (Ряшенцев) нимӧн вежӧдӧм вичкоӧ ветлывлӧны да, окота лоӧма и тайӧ храмыслы мыйкӧ вӧчны. Со Берёзовкаса библиотекар и вышивайтӧма бисерӧн вичкоыслы уна ӧбраз, мичмӧдӧма служба нуӧдан небӧгъяс да чеканитӧма отеч Михаиллы пызанвывса Евангелльӧ кышӧдсӧ.
Веськыда шуа, татшӧм дона-озыр небӧгыс видзӧдсьӧ прапӧчсяньыс на кольӧмаӧн…
Библиотекарлӧн татшӧм водзмӧстчӧмыс ышӧдӧ волыны небӧг видзанінӧ уна йӧзӧс. А гожӧмнас челядь окотапырысь коллялӧны Анастасия Владимировна ордын уна кад. <>
Наталья ПРОКОФЬЕВА.
Комиӧдіс Елена ПЛЕТЦЕР.
(Водзӧ лоӧ на.)
Снимокъясыс авторлӧн, Анастасия ЖЕЛЕЗНОВАЛӦН да Наталия ХОЛОДОВАЛӦН.