Нимкодь гижны уна челядя семья йылысь. Торйӧн нин сэк, кор бать-мам бура гӧгӧрвоӧны, мыйла колӧ налы ыджыд семьяыс да уна челядьыс, кор вермӧны сетны ныв-пиныслы ассьыныс став сьӧлӧмсӧ, шудсӧ, бур да колана мортӧн найӧс быдтыны.
Ӧтлаын гажӧдчыны, ӧтлаын жӧ майшасьны, пыр отсавны ӧта-мӧдлы, кывны матыссаӧс, ёртасьны — чайта, тайӧ медтӧдчанаыс семьялы.
«Коми му» газет лыддьысьясӧс окота тӧдмӧдны Луздорса Абъячойысь Купэяскӧд. Ирина Валерьевна да Сергей Эвальдович кызь нёль во нин ӧтлаынӧсь. Тайӧ каднас чужтӧмаӧсь-быдтӧмаӧсь сизим челядьӧс!
Ирина Валерьевна чужлӧма Костромаын уна челядя семьяын. Вӧлӧмаӧсь вит чой да ӧти вок. Батьыс роч, сэтчӧсса, а мамыс — коми, Луздорса ань. Кор нывкалы тырӧма 10 арӧс, локтӧмаӧсь овны мамыслӧн чужанінӧ. И сійӧ кадсяньыс Ирина тані.
Школа бӧрын велӧдчӧма Сыктывдін районса Выльгортын агрономӧ да пырӧма уджавны совхозӧ. Тані жӧ и тӧдмасьӧма верӧспуыскӧд.
Сергей Эвальдович быдмӧма Луздор районса Калининскӧй грездын. Школа помалӧм бӧрас ветлӧма армияӧ, а локтӧма да, пырӧма уджавны Абъячойса совхозӧ. Сергей быдмӧма ыджыд семьяын жӧ. Сыысь кындзи бать-мамыслӧн вӧлӧмаӧсь нёль пи да кык ныв.
Иринакӧд тӧдмасьӧм бӧрас Сергей Эвальдович пыр и шуӧма гӧтырпуыслы, мый кӧсйӧ лӧсьӧдны ыджыд семья-котыр. Кытчӧ сэсся воштысян, радейтана пӧлыд кӧ тадзи сёрнитӧ? Да и ачыс Ирина ичӧтсяньыс кӧсйӧма овны сиктын, ыджыд семьяӧн да уна скӧтӧн. Тадзи и лоӧма.
Вӧляникысь Купэ семья быдмӧма да сӧвмӧма. Медводз чужӧма Алёна ныв. Ӧні сылы 22 арӧс нин, Луздорын асшӧр овмӧс кутысьясысь медся том. Мам-бать кок туйӧдыс мунӧма — 16 арӧсӧ лӧсьӧдӧма ассьыс фермер овмӧс. Гид-картаас 35 мӧс-кук. Сылы ёна отсасьӧны матыссаыс: кӧрым заптӧмӧн кӧть йӧв-яй иналӧмӧн.
20 арӧса Тимофей школа помалӧм бӧрас пырӧма уджавны полицияӧ, бӧрйӧма аслыс вывті кывкутана удж. Арӧсӧн ичӧтджык Полина уджалӧ Абъячойса бурдӧдчанінын. Ёгор помалӧма кӧкъямысӧд класс, Агата да Виолетта вуджӧмаӧсь мӧдӧд классӧ. Медся ичӧтыс — Юлианна — сӧмын на дасьтысьӧ челядь садйӧ мунны.
— Позьӧ шуны, миян семья бӧрйис чужан му вылын уджалан нырвизь, — висьталӧ Ирина Валерьевна. — И таӧн ми асьнымӧс могмӧдам тырвыйӧ.
Миян уна скӧт, а сідзкӧ, эм асланым йӧв, вӧчам сыысь рысь, нӧк, вый, сливки да яй. Лишалананас юксям сиктса олысьяскӧд да окотапырысь пырӧдчам видз-му ярмангаясӧ.
Таысь кындзи вузӧс вылӧ жӧ быдтам картупель, свеклӧ, морков, капуста. Алёна нывным — скӧт видзысь, а ми лыддьыссям град выв пуктас вӧдитысьясӧн.
Миян фермаын баксӧны мӧс-кукъяс, бычӧяс, руксӧны порсьяс, эм вӧв, пӧтка и. Сиктса администрация вичмӧдіс миянлы трактор. Сы отсӧгӧн олӧм-уджным ёна кокняліс.
Сэсся челядьным пыр миянкӧд, орччӧнӧсь, отсасьӧны, ичӧтсяньыс быдтор велӧдчӧны вӧчны. Некор оз элясьны, оз дышӧдчыны.
Став семьяӧн жӧ ветлам и турун пуктыны, и тусь-тшак вотны. Быдӧнлы вичмылӧ и ичӧтджык Юлианнанымӧс видзны-дӧзьӧритны. Кужам уджавны, кужам и шойччыны!
Купэясӧс Абъячойын пыдди пуктӧны. На вылысь унаӧн босьтӧны пример. Челядьныс весиг шойччан лагерӧ оз ветлыны, гортын пӧ уджыс тырмымӧн, да и шойччыны налы бать-мам дорад гажаджык жӧ чайтсьӧ, ёртъясыс орччӧнӧсь и.
Дерт, дзик некытчӧ пырӧдчытӧг томулов оз жӧ овны. Тшӧкыда петкӧдчӧны школаса конкурс-гажъясын. Тайӧ налы кажитчӧ жӧ.
— Содтыштны кӧ челядьным йылысь — найӧ миян зэв шань сьӧлӧмаӧсь, — водзӧ висьталӧ Ирина. — Радейтӧны пемӧсъясӧс, видзӧдӧны, медым некод эз доймы, эз висьмы, пӧтмӧн сёйис. Быдӧнлӧн эм аслас радейтана пемӧс, код вӧсна ёнджыка на тӧждысьӧны.
Корсюрӧ серамыд петӧ, кор аддзан, кыдзи пемӧсъясыс асьнысӧ петкӧдлӧны. Дзик морт кодьӧсь жӧ, вермасны и «сёрнитны» тэкӧд, юксьыны сьӧлӧмкылӧмнас, норасьыштны.
Верӧскӧд дыр кад нин ӧтлаынӧсь. Олам ёртасьӧмӧн да ӧта-мӧдӧс гӧгӧрвоӧмӧн. Таӧ жӧ велӧда и ассьым челядьӧс. Некор эг жалитлы, мый чужті сизим ныв-пиӧс.
Но, ме чайта, ыджыд семьяын и шудыд ыджыдджык, паськыдджык, тыдаланаджык. Челядьын миян югыд аскиным, и таысь миянлы зэв-зэв нимкодь.
* * *
Гашкӧ, збыльысь, тадзи и эм. Шулӧны тай, Енмыс пӧ сетӧ сы мында челядьӧс, кымынӧс верман быдтыны. И быд кагук вайӧ бать-мамыслы шуд да мыйӧкӧ туйдӧ-велӧдӧ найӧс. <>
Надежда ПУНЕГОВА.
Снимокъясыс Ирина КУПЭЛӦН гортса архивысь.