Кыдзи артмӧ семья? Кор ныла-зонма аддзысьӧны, радейтчӧны, шуӧны ӧтлаын овны, чужтӧны челядьӧс да асланыс шуда позйын кургӧны-олӧны ӧта-мӧдсӧ пыдди пуктӧмӧн да быдторйын отсасьӧмӧн. Чайта, и быдтасъясыслы татшӧм бать-мамыдкӧд зэв лӧсьыд.
Ас котырын ставӧн асланыс инынӧсь. И быдӧн колана. Дерт, аслыспӧлӧс, но матыссаясыс велалӧмаӧсь нин ӧта-мӧд дорас да тырмытӧмторъяс вылӧ видзӧдтӧг радейтӧны ёрта-ёртсӧ.
Талун «Коми му» газет лыддьысьясӧс окота тӧдмӧдны Ливсонъяслӧн семьякӧд. Мукӧдсьыс быттьӧ нинӧмӧн оз и торъявны. Но… Та йылысь паськыдджыка.
Ливсонъяс олӧны юркарын, асланыс патераын. Семьяаныс бать-мам, кык нылук, кань да пон.
Папныс, Виктор, бӧръя кадӧдз уджаліс МВД-ын, ӧні кӧть и арлыднас том на, пенсия вылын нин. Полицияад та могысь урчитӧма кокньӧд. Сьӧкыд да кывкутана уджыс абу чорзьӧдӧма мужичӧйлысь сьӧлӧмсӧ. Радейтӧ ассьыс нылукъяссӧ, быд лун колльӧдӧ найӧс школаӧ, и бассейнын ӧтлаын уялӧны. Ӧні Виктор Москваса психоаналитика институтын босьтӧ психологлысь специальносьт, водзӧ вылӧ кӧсйӧ уджавны велӧдысьӧн.
Екатерина – бухгалтер. Быдлунъя уджыс сылӧн босьтӧ уна кад. Топыда «ёртасьӧ» дебет-кредиткӧд, но та вылӧ видзӧдтӧг гортас сійӧ – муса гӧтыр да мам, авъя да шань ань. Такӧд тшӧтш зільӧ семьяыслӧн кудйӧн бура вӧдитчыны, сёян, паськӧм да мукӧдтор ньӧбӧм вылӧ сьӧмсӧ колана ногӧн водзвыв артавны. Нывъяссӧ быдтӧ бур кӧзяйкаясӧн. Радейтӧ дзоридзьяс, медся нин любӧ сылы мирт.
Нылукъясыс – Варвара да Машук. Кыкнанныс велӧдчӧны юркарса Коми национальнӧй гимназияын, босьтӧны тӧдӧмлун и коми кывйысь. Окотапырысь пырӧдчӧны быдсикас конкурсӧ.
– Екатерина, висьтав вит кывйӧн, кутшӧмӧсь ті матыссаясыдкӧд?
– Ме чайта, ми мичаӧсь, шудаӧсь да тӧлкаӧсь (тьпу-тьпу, мед ог жӧ вомдзасьӧй!), сэк жӧ зэв варолӧсь да сибыдӧсь. Гортын челядьысь нинӧм ог дзебӧй, сёрнитам восьсӧн.
Виктор роч, чужӧма-быдмӧма юркарын. Ичӧтдырйиыс сикт-грездса олӧмтӧ абу тӧдлӧма, но бать-мамыслы дачаын ёна отсасьлӧма. А вот Екатерина Печора юбокса Изьва районса Чика грездысь. Сиктса олӧмыд сылы вирӧдзыс йиджӧма, окотапырысь турун пуктывлӧма и вӧрӧ вотчыны ветлывлӧма. Гырысь классъясас Катя велӧдчӧма Юрий Спиридонов нима искусство гимназияын. Та понда сылы окота, медым и нылукъясыс пыдди пуктісны татчӧс вужвойтырлысь оласног-традицияяссӧ. Вонас ӧтчыд-кыкысь семьянас ветлӧны Катялӧн чужан сиктас. А сэтчӧдз воӧдчыны колӧ поездӧн, машинаӧн да пыжӧн. Туйыс кузь да, кӧсъян кӧть он, аддзывлан сэтчӧс вӧр-васӧ и шензян-нимкодясян Комиын ылі пельӧсъяслӧн мичлунӧн.
Гожӧмнас Варя да Маша олӧны баб-дед ордас, сёрнитӧны комиӧн, ёртасьӧны грездса челядькӧд да воча чой-вокныскӧд. Окотапырысь ветлӧны и вӧрӧ вотчыны. Тӧдӧны нин, кутшӧм тшак позьӧ чукӧртны, тусьтӧ пӧттӧдзныс сёйӧны-вотӧны и. Медся радейтанаыс Ливсонъяслӧн – мырпом, ок, ёна сійӧ чӧскыд, буретш кисьмигкежлас и артмӧ Чикаӧ волӧмныс да.
Гозъя уна вын пуктӧны, мед челядьныс и спортысь эз ӧтдортчыны. Тӧвнас поводдя вылӧ видзӧдтӧг быд шойччан лунӧ ветлӧны «Динамоӧ» исласьны лызьӧн. Сьӧрсьыныс босьтӧны пӧсь тшай да чӧскыдтор, мед мудзсӧ веськӧдыштігмоз сёйыштны-юыштны, а ывлаын шойччӧм-исласьӧмыс, торйӧн нин кор бать-мам орччӧнӧсь, пыр вайӧ шуда здукъяс.
Тулыссяньыс, лым сылӧм бӧрын, Ливсонъяс став семьяӧн пуксьӧны велосипед-самокат вылӧ да журъялӧны карса уличаясӧд. А сідзжӧ спортплощадкаясын занимайтчӧны и бассейнын уялӧны.
Таысь кындзи ёна лыддьысьӧны. Торйӧн нин Варя, коді небӧгтӧгыс овны нин оз вермы. Ӧдйӧ и нуӧдас библиотекаад. Дзоляджык нылыс, Маша, сы вылӧ видзӧдӧмӧн тшӧтш лыддьысьӧ. А Варялы быдторйӧ окота пырӧдчывны. Босьтны кӧть телепередача, кӧть школаын содтӧд занятие. Окотапырысь сьылӧ «Горадзуль» котырын и.
– Екатерина, а мыйӧн нӧшта шудаӧсь челядьныд?
– Нылукъясын – миян став олӧмным. Верӧскӧд туйдам-велӧдам найӧс быдторйӧ, мый асьным кужам. Сэсся налысь тӧдчанаджык дум-кӧсйӧмсӧ зілям збыльмӧдны, но, дерт, ог ставсӧ, а мый оз ышмӧд найӧс.
Со Машуклы чужан лун кежлас козьналім понпи – Коржик нима шпицӧс. Сійӧ дыр нин корис, окота пӧ, мед менам вӧлі ичӧтик ловъя ёрт. Кага шуда, и ми тшӧтш. Но сэк жӧ нывъяслы аслыныс колӧ понпиыскӧд быд лун ывлаӧ петавлыны, идравны сы бӧрся, вердны. Тадзи миян челядь велӧдчӧны радейтны гортса пемӧсъясӧс, кывкутны на вӧсна. Пон кындзи эм миян и Мухча кань. Сылы 14 арӧс нин. 2007 восянь, кор Викторкӧд гижсим, сійӧ пыр миянкӧд.
А нӧшта радейтам ӧтлаын шоныд саридз дорын гожйӧдчыны-шойччыны. Сэки ми лунтыр челядьнымкӧд. Сэсся и, майбыр, оз ков водз асыв чеччыны, челядьӧс школаӧ мӧдӧдны, удж вылӧ котӧртны…
* * *
Таво март 28 лунӧ Ливсонъяслӧн семьялы тырӧ дас вит во.
Чолӧмалам найӧс тайӧ тшупӧда паснас да сиам, медым и водзӧ олӧманыс медыджыд вермӧмнас лоас шуда семьяныс!
Надежда Пунегова.
Снимокъясыс Ливсонъяслӧн гортса архивысь.