Май 9 лунӧ Ыджыдвидзса администрация йӧрын вӧлі восьтӧма 1941–1945 воясся война дырйи Айму дорйысьяслы сиӧм мемориал. Сиктысь Зулӧбсянь Джиянӧдз Великӧй Отечественнӧй война вылӧ мунӧмаӧсь 603 мужичӧй да нывбаба. Бӧрсӧ локтӧмаӧсь сӧмын 231-ӧн, юӧртӧг вошӧмаӧсь 202-ӧн.
Бӧръя кадӧ война туйсӧ тӧдмалӧмаӧсь 153 мортлысь. Унаӧн кувсьӧмаӧсь госпитальын, вӧлӧмаӧсь пленын.
1945 воӧ Ыджыдвиддзысь вӧла-доддяясӧн фронт вылӧ нулӧмаӧсь нывбабаясӧс. На лыдын вӧлӧма и Кино Васьлӧн мам Людмила Васильевна Макарова (тайӧ сылӧн нывдырся овыс). Фронт вылысь бергӧдчӧм инвалидъяс пӧвстын вӧлӧма Кино Васьлӧн бать Вячеслав Васильевич Попов. Ӧні пӧ немечтӧ пасьвартасны, – шуасны найӧ, кор аддзасны война вылӧ мунысь бӧрдысь нывбабаястӧ. Но найӧ оз удитны тыш-касьнытӧ – ыджыд войнаыс кусӧма. А нулӧмаӧсь найӧс Москва дорӧдз на, а сэсся бӧр демобилизуйтӧмаӧсь.
Школаын меститчӧм сиктса музейын чукӧртӧма война йылысь уна казьтылӧм. Таӧ ыджыд пай пуктӧмаӧсь Агния Васильевна Габова, Иван Васильевич Ивашев. Водзӧ уджсӧ нуӧдӧма налӧн нылыс – Ольга Ивановна Мишарина, коді ӧні веськӧдлӧ музейнас.
Кор на ловъяӧсь вӧлӧмаӧсь ветеранъяс, велӧдысь Алексей Александрович Удоратин кытшовтлӧма да снимайтӧма найӧс. Фотояссӧ позьӧ аддзыны музейын «Они сражались за Родину» стендысь. Алексей Александрович новлӧдлӧма сьӧрсьыс ассьыс пинжаксӧ да галстуксӧ, и снимокъяс вылас фронтӧвикъяс быттьӧ ставныс ӧткодь паськӧмаӧсь.
Ыджыдвиддзын войнаса участникыс эз нин коль. Но Сыктывкарын нимӧдісны 102 арӧса Фёдор Григорьевич Симпелевӧс. Ыджыдвиддзын чужлӧм фронтӧвик нэмсӧ уджалӧма милицияын.
Кӧрткерӧс районын жӧ войнаса сӧмын ӧти участник – Лунь грездын чужлӧм Михаил Ефимович Микушев. 96 арӧса ветеран ӧні олӧ Кӧрткерӧсын.
Тылын уджалысьыс Ыджыдвиддзын ӧні кежлӧ сизим, войнадырся челядьыс – 35. Уна во чӧж ветеранъяслӧн сиктса сӧветӧ пырысьяс чукӧртісны налысь война кадся олӧм да уджалӧм йылысь казьтылӧмъяс. Вӧзйылісны весиг лэдзны книга, но та вылӧ колӧ уна сьӧм.
Мемориал лӧсьӧдӧмӧ унаӧн жӧ ассьыныс пай пуктісны. Митинг дырйи аттьӧалана гижӧдъяс сетісны Михаил Феликсович Бушеневлы, Ольга Ивановна Мишариналы, Юлия Михайловна Поповалы, Евгений Николаевич Мишаринлы, Юрий Алексеевич Каракчиевлы, Надежда Владимировна Макаровалы, Татьяна Васильевна Ивашевалы, Елена Егоровна Панюковалы.
Мемориалсӧ восьтыны волісны Кӧрткерӧс районса администрацияӧн веськӧдлысьӧс вежысь Константин Владимирович Карпов да ветеранъяслӧн райсӧветӧн юрнуӧдысь Сергей Васильевич Изъюров, коді сетіс ветеранъяслӧн сӧветӧ пырысьяслы водзмӧстчӧмсьыс аттьӧалана гижӧдъяс.
Почёта караулын сулалісны Ыджыдвидзса шӧр школаын велӧдчысьяс. Ольга Ивановна Мишарина сьӧлӧмсяньыс чолӧмаліс сиктса войтырӧс Победа лунӧн. «Девчата» да «Союз» котыръяс салдат паськӧмӧн сьылісны мича сьыланкывъяс.
Вӧлі и чӧв-лӧнь минут. Мемориал дорӧ сиктсаяс да гӧсьтъяс пуктісны дзоридзьяс.
А 12 чассянь Выльыбса клубын вӧлі концерт. Сійӧс бура дасьтӧмаӧсь Раиса Александровна Мишариналӧн веськӧдлӧм улын.
Мед водзӧ на казьтыласны, оз вунӧдны вир кисьтана, уна йӧзӧс воштана войнасӧ. Томуловӧс и водзӧ колӧ туйдӧдны, мед найӧ тшӧкыдджыка аддзысьласны йӧзкӧд, кодъяс висьталасны быд керкаӧ воӧм ыджыд шог йывсьыс. Войнаыд некор на некодлы некутшӧм бур эз вайлы.
Мед быдмысь войтыр юр весьтын век вӧлі югыд шондіа сэзь енэж, а олӧмыс налӧн – кыпыд да гажа.
Анна Александровна Попова,
Ыджыдвидзса ветеранъяслӧн сӧветӧн веськӧдлысьӧс вежысь.
Кӧрткерӧс р.
Снимокъясыс Юлия Михайловна ПоповалӦн.