Коми Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Владимир Уйба апрель 17 лунӧ видео пыр нуӧдіс медводдза пресс-конференция, кытчӧ пырӧдчисны 15 редакцияысь журналистъяс.
Медводдза юалӧмыс, дерт, вӧлі йитчӧма коронавирускӧд: мыйсяма тайӧ висьӧм, кыдзи водзсасьӧны сылы паныд да унаӧн-ӧ нёрпаласны сійӧн миян республикаын?
Кыдзи пасйис Владимир Уйба, тайӧ пӧрӧсыс ОРВИ кодь, но сыысь ёна сьӧкыд висьысьлы, ӧд коронавирус медводз «уськӧдчӧ» тыӧ. Мортыслӧн муртса на ставыс вӧлі бур, а некымын час мысти сійӧ ачыс лолавнысӧ оз нин вермы. Торйӧн нин чорыда мӧрччӧ вирусыс слаб дзоньвидзалуна да висьлӧс йӧзлы. Нӧшта на и зэв ӧдйӧ вуджӧ да, сійӧс сьӧкыд бырӧдны: весиг дезинфекция бӧрын сюрлывлӧ весалӧминысь.
Владимир Уйбалӧн висьталӧм серти, Москваса да Санкт-Петербургса кык вузын специалистъяс видлӧмаӧсь туявны Комиын водзӧ кежлӧ серпассӧ. Налӧн артыштӧм серти, коронавирусӧн медся уна висьысьыс (медводдза «гыыс») регионын лоӧ апрель 30 – май 5 лунъясӧ.
–Ӧні коронавирусӧн 80 прӧчент нёрпалысьыс висьӧны кокниа. Майшӧдлӧны 20 прӧчентыс, кодъяслы, вермас лоны, ковмас реанимацияын отсӧг. Ылӧсалӧмӧн, Комиын коронавируса пӧрӧсыс кӧвъясьлас 50 сюрс гӧгӧр мортлы. Тайӧ лыдпассӧ тӧд вылын кутӧмӧн ми дасьтам содтӧд койкаяс, медикъясӧс, оборудование да сьӧм, – висьталіс регионӧн юрнуӧдысь. – Дасьтысям кывкутӧмӧн, ӧд пӧрӧсыс, збыльысь, повзьӧдлана. Шыӧдчим отсӧгла Россияса правительствоӧ да Москваса мэр Собянин дорӧ, медым вочаавны «гысӧ» тырвыйӧ дасьӧн.
Пресс-конференцияӧ пырӧдчысьяс сідзжӧ кӧсйисны тӧдны, мыйла Комиын коронавирусӧн висьысьыс уна, и на пӧвстысь кызвынсӧ лои эрдӧдӧма бурдӧдчанінъясын.
–Миян регионӧ мукӧдлаысь воысьыс зэв уна. Сідз, 1.000 морт бергӧдчисны суйӧр сайысь, тшӧтш и странаясысь, кӧні коронавирусыс вӧлі паськалӧма нин, – вочавидзис Владимир Уйба. – А мыйла буретш бурдӧдчанінъясын эрдӧдӧны страна пасьталаын 55 прӧчент нёрпалысьсӧ, гӧгӧрвоана. Кытчӧ шыӧдчӧ отсӧгла висьысь? Оз ӧд полицияӧ мун, дерт, больничаӧ веськӧдчӧ. А коді тест вӧчтӧдз на вермис водзвыв тӧдны, мый кынӧм вылӧ норасьысьлы кӧвъясьӧма коронавирус?..
Сэк жӧ март пансигӧн тестъясыс миян эз на вӧвны. Со и артмис тайӧ повзьӧдлана серпасыс. Но талун миян бурдӧдысьяс, медикъяс, весиг шоперъяс да больничаын мукӧд
уджалысьыс – збыльысь геройяс. Талун найӧ передӧвӧйынӧсь, и таысь налы муӧдз копыр, – пасйис регионӧн юрнуӧдысь.
Владимир Уйба пасйис, мый ӧні зэв тӧдчана могмӧдны бурдӧдчанінъяс COVID-19 висьӧмлы паныд водзсасьӧм могысь став колананас. Апрель 17 лун кежлӧ Комиын уджаліс 799 врач-фельдшер. Содтӧд медикъясӧс велӧдӧны Кировса медицина академиялӧн кафедраын вебинаръяс дырйи. Та бӧрын налы сетасны сертификат, мый серти мортыс вермас уджавны реаниматологлы либӧ реанимация да операция юкӧнса медсестралы отсасьысьӧн.
Коронавирускӧд водзсасьӧм могысь дасьтӧма койка-оборудование Коми Республикаса больничаын, войнаса ветеранъяслӧн госпитальын да весиг кага чужтанінын. Торйӧн кӧ, сэні лӧсьӧдӧны лолавны отсалан (ИВЛ) аппаратъяс.
–Регионса кар-районъясын талун эм 262 ИВЛ-аппарат. Апрель помын – май пансигӧн миянлы ковмас содтӧд 89. Контракт серти 70 татшӧм аппарат виччысям апрель 30 лунӧ. Тырмытӧм 19 пыддиыс кутасны вӧдитчыны сійӧ оборудованиенас, кодӧс уджӧдісны планӧвӧй операцияяс дырйи. Татшӧмыс 30. Ставас пасйӧма-урчитӧма, колана здукӧ кар-
районса кутшӧм бурдӧдчанінӧ сійӧс нуасны, – висьталіс Владимир Уйба.
Регионса юрнуӧдысьлӧн кывъяс серти, ӧти кадӧ бурдӧдчанінъясын быран выйын вӧлі сідз шусяна СИЗ-ыс (средства индивидуальной защиты). Ӧні сійӧ вежон кежлӧ тырмымӧн, а апрель 28 лун кежлӧ лоӧ дась тӧлысся запас.
410 колана койкаысь лӧсьӧдӧма нин 309-ӧс. 267 койкаыс кислородӧн могмӧдана, на пӧвстысь 50 прӧчентыс – ИВЛ-аппарата.
Журналистъяс пӧвстысь ӧти казьтыштіс, пандемия кадӧ пӧ донсяліс сёян-юан, антисептик да висьӧмысь видзчысигӧн мукӧд коланатор. Видзӧдӧ-ӧ власьт донъяс содӧм бӧрсяыс?
–Та серти быд элясьӧм ми видлалам. Республикаын федеральнӧй антимонопольнӧй службалӧн юкӧн да МВД бердын торъя подразделение сюся видзӧдӧны донъяс бӧрся. Йӧзыслы позьӧ сідзжӧ юӧртны тайӧ юкӧнас торкалӧмъяс йылысь муниципалитетъясын «пӧсь линия» пыр.
Видзчысян маскаяс йылысь кӧ сёрнитны, сійӧс ньӧбны окотитысьыс уна, а некӧн оз вузавны. Со и озырмӧдчӧны наян йӧз та весьтӧ: 7 шайтасӧ иналӧны 15-ысь да весиг 35 шайтысь, – вочавидзис Владимир Уйба. – Матысса кадӧ нин та серти серпасыс вежсяс. Комиын восьтӧма 20 вурсян мастерскӧй, маска-паськӧм вурӧм могысь налӧн эм став коланаыс.
Пресс-конференция дырйи, дерт, кыпӧдлісны Шиесын Москваысь лӧп-ёг видзанін лӧсьӧдӧм кузя майшӧдлана юалӧм. Журналистъяс казьтыштісны, мый воддза юралысь та кузя ӧтарӧ ни мӧдарӧ стӧча нинӧм эз висьтавлы.
–Ме серти, проектыс кӧ омӧль боксянь мӧрччас морт дзоньвидзалунлы да вӧр-валы, сійӧс збыльмӧдны оз позь. Та кузя ми сёрнитім нин Архангельск обласьтса юралысьлысь удж вӧчысь Александр Цыбульскийкӧд. Сійӧ проект збыльмӧдӧмыслы дзик паныд. Ме сыкӧд сӧглас, – вочавидзис Владимир Уйба.
Регионӧн юрнуӧдысь сідзжӧ пасйис, мый войдӧр пыдісянь пырӧдчыліс экологияӧ, да гӧгӧрвоӧ: полигонсянь став пежсӧ здукӧн тӧлӧдас Комиӧ.
Вӧлі тшӧтш юалӧм, дыр-ӧ кежлӧ локтіс Комиӧ юралысьлысь удж вӧчысь да кыдзи сійӧ котыртас ассьыс командасӧ: вайӧдас бокысь йӧзӧс али индас веськӧдлан удж вылӧ татчӧссаӧс.
–Меным веськодь, мортыс татчӧсса али бокысь воӧм, медшӧрыс – сылы колӧ бура тӧдны ассьыс уджсӧ, лоны тӧлка специалистӧн да кужны сибӧдчыны йӧз дорӧ. Администрацияын, министерствоын, правительствоын став уджыс йитчӧма йӧзкӧд, – пасйис Владимир Уйба. – А локті ме Комиӧ дыр кежлӧ. Сентябрын пырӧдча республикаса юралысьӧ бӧрйысьӧмӧ. Верма кӧ, вит воӧн петкӧдла ассьым сямӧс, сӧвмӧда экономика да социальнӧй юкӧн, сэсся позьӧ и мӧдысь бӧрйысьны. Меным 61 арӧс, водзын 10 во на. Ӧти кывйӧн, ме локті дыр кежлӧ.
* * *
Редакциясянь бӧркыв пыдди: выльлунӧ, апрель 20 лунӧ, «Интерфакс» агентство Архангельскса губернаторлысь удж вӧчысь Александр Цыбульскийлӧн кывъяс вылӧ ыстысьӧмӧн юӧртіс: Шиесын лӧп-ёг видзанін улӧ лӧсьӧдлӧм площадкасӧ босьтчисны бырӧдны. Рекультивациясӧ инвестор кӧсйысьӧ бергӧдны-эштӧдны кык воӧн.
Снимокъясыс rkomi.ru сайтысь.