«Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн Луздор районын сӧвмӧ велӧдан юкӧн, мичаммӧны сикт-грездъяс, а сідзжӧ содӧ ас вылӧ уджалысьыс. Социальнӧй юкӧнын да экономикаын ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти бурланьӧ вежсьӧмъяссӧ донъялісны комбинатса сертификация да экология отделын зільысьяс.
Республикаса медся лунвыв район вочааліс Сыктывкарысь гӧсьтъясӧс зумыш поводдяӧн, уличаясын чӧв-лӧньӧн да… пӧсь пирӧг-пӧжасӧн! Татшӧм шоныд вочаалӧмыс ясыда петкӧдлӧ: луздорсалы «Монди Сыктывкарса ЛПК» – абу сӧмын районын вӧр заптан котыръясысь ӧти, а бур ёрт.
Нелючки бырӧдны
–Миян бюджетын сьӧмыс быдлаӧ оз судзсьы, велӧдчанінъяслысь материально-техническӧй подувсӧ выльмӧдны-бурмӧдны да ас вылӧ уджалысьяслы отсавны торйӧн нин оз тырмы. А «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн ми дзоньтасям школа-садъясын, ньӧбам выль оборудование, могмӧдам йӧзсӧ уджӧн, – пасйис Луздор районса администрацияӧн веськӧдлысь Елена Нестерюк.
Сылӧн висьталӧм серти, вичмӧдӧм сьӧм вылас, торйӧн кӧ, отсалӧны вӧр заптан котыр кутысьяслы. Найӧ восьтӧны выль уджаланінъяс либӧ водзӧ уджӧдӧны ӧніясӧ, мый торйӧн нин тӧдчана сиктса войтырлы.
Торъя дӧзьӧр улын – тыр арлыдтӧмӧс уджӧн могмӧдӧм. Таво гожӧм «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн сикт-грездын зілисны Абъячойысь, Гурьёвчиысь, Леткаысь, Ношульысь да Слудкаысь 29 школьник.
–Абъячойын ныв-зон пуктісны-быдтісны дзоридз, идралісны лӧп-ёг да кӧнсюрӧ дзоньтасисны, – висьталіс сиктса юралысь Андрей Теньков. – Но комбинатлы медся ыджыд аттьӧ тракторлы колана оборудование – прицеп, лым весалан отвал да туй киськалан щӧтка ньӧбны отсалӧмысь. Тадзи лои разьӧма уна гӧрӧд.
Тӧв кежлӧ дасьтысьӧмыс век зэв дона сувтӧ. Оборудование жугласьӧ, ва-шоныд сетан тэчас важмӧ-киссьӧ… Нелючкиыс ӧтарӧ содӧ, и найӧс бырӧдӧм могысь бюджетын сьӧмыс оз тырмы. Та вӧсна районса веськӧдлысьяслы ковмӧ корсьны сійӧс видзтыны позянлунъяс. Ӧти татшӧм воськов – «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн шоныд сетан тэчас пожъялан «Буча» установка ньӧбӧм. Трубаяссӧ быд во пожъявлісны медалӧм пӧдрадчикъяс.
–Установка ньӧбӧмӧн ӧні ми ог сӧмын видзтӧй бюджетын уна сё сюрс шайт, но и видзам уджалан местаяс: 73 сантехник кутасны пожъявны системасӧ асьныс, – юксис нимкодьлуннас Луздор районса администрацияӧн веськӧдлысьӧс вежысь Александр Бойко.
Йӧзлы бур вылӧ
Велӧдан юкӧнын бурланьӧ веж-сьӧмъясыс эмӧсь жӧ. Мунім видзӧдлыны-донъявны вӧчӧмторсӧ ас синмӧн. Спорт керкаын гӧсьтъясӧс эз дзик пыр казявны – челядь азыма ворсісны футболысь. Том спортсменъяс неважӧн бергӧдчисны гортаныс республикаса ордйысьӧм вылысь медальясӧн.
–Миян тані чӧв-лӧнь оз овлы. Весиг вевтыс кор вияліс, залным асывсяньыс сёр рытӧдз век вӧлі уна йӧза. А ӧні миян выль вевт, залын лои кыпыд да шоныд, – висьталіс челядьлӧн шойччан-ёнмӧдчан спорт шӧринӧн юрнуӧдысь Мария Москаленко да сиктса став олыссянь аттьӧаліс «Монди Сыктывкарса ЛПК»-ӧс сьӧма отсӧгысь.
Комбинатлӧн сьӧм вылӧ жӧ Ношульын воддза воясӧ вежисны-дзоньталісны вевтсӧ детсадйын да школаын. Сиктса юралысь Сергей Елдинлӧн висьталӧм серти, бюджетын та вылӧ сьӧмыс эз вӧв. 2019 воын администрация шуис мичмӧдны стрӧйбаяссӧ ортсысяньыс: талун школа да детсад «нюмъялӧны».
Коймӧд во помся отсӧг вичмӧ и Ношульса лызьӧн котралан базалы. Таво ньӧбисны исласянін да сиктса казьтылан пасъяс лымйысь весалан машина.
–Предприятиеӧн сёрнитчӧм серти вичмӧдӧм 650 сюрс шайт весьтӧ ми вермим мичмӧдны и сикт-грездлысь чужӧмбансӧ: Велдоръяын да Ваймӧсын идралім важ стрӧйбаяс, Ношульын – нёрӧм-пӧрысь пуяс, вежим ывлавывса би да нюжӧдім выль уличаын туй. Кыдзи и пыр овлӧ, асланым кудйын та вылӧ сьӧмыс некор оз судзсьыв, – кывкӧрталіс Сергей Елдин.
Пыдди пуктанаяс лыдын
Ыджыд да мича Ношуль сиктын кызвын олысьыс уна во зілисны буретш «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн татчӧс юкӧнын. Тані олӧ комбинатса уна ветеран, предприятие – медся пыдди пуктанаяс лыдын.
Администрация дорӧ воӧм мысти воссис орччӧн сулалысь «УАЗ»-лӧн ӧдзӧсыс – гӧсьтъяслы вӧзйисны пачысь сӧмын на кыскӧм нянь. Эз сӧмын снимайтӧм ради, но и козин пыдди.
–Ас вылӧ зільысьяслы отсалӧм кузя уджтас серти вичмӧдӧм сьӧм весьтӧ ме верми кыпӧдны пекарня, ньӧбны колана оборудование, а таво со – нянь новлан транспорт. Ме дорын зільӧ нёль морт. Могмӧдам нянь-пӧжасӧн ношульсаӧс, нуам тшӧтш Абъячойӧ, Ваймӧсӧ да Оньмӧсьтӧ. Зэв ыджыд аттьӧ компаниялы уджавны да землякъясӧс нимкодьӧдны позянлун сетӧмысь, – шуис ас вылӧ уджалысь Константин Чипсанов.
«Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн районъяскӧд социальнӧя ёртасьӧм кузя сёрнитчӧмлӧн шӧр могыс – отсавны ичӧт бизнеслы да содтыны сикт-грездын уджаланін. Торйӧн кӧ, комбинат важысянь кутӧ йитӧд вӧр овмӧсын зільысь «Минерал» ООО-кӧд, коді компания отсӧгӧн ньӧбис рабочӧйяслы вӧрын олан балокъяс. Ас вылӧ уджалысь Андрей Бельтюков вичмӧдӧм сьӧм весьтӧ ньӧбис экскаватор да Komatsu форвардер, а крестьянско-фермерскӧй овмӧс кутысь Андрей Чукилев – тшынӧдӧм вузӧс новлӧдлан лавка-прицеп.
Быдӧн вӧсна тӧждӧн
«Монди Сыктывкарса ЛПК» кутӧ сикт-грездын олысьяскӧд топыд йитӧд да тӧдӧ налысь тӧжд-могъяссӧ. Луздорын вӧр заптан котырыс уна, весиг орчча регионъясысь уджалӧны. Та кузя сиктса войтыркӧд весиг зык-вен овлӧ. Но дас во ёртасьӧмӧн луздорса тӧдӧны нин, мый компания вӧчӧ ассьыс уджсӧ вӧр-ва видзӧмӧн.
–Унаӧн заптӧны вӧрсӧ да, йӧзыс тшӧкыда оз тӧдны, коді мыжаыс парма-яг урӧстӧмысь. Но «Монди СЛПК»-ӧс тані пыдди пуктӧны, – тӧдчӧдіс «Коми войтыр» ӧтмунӧмлӧн районса нырщик Галина Попова да содтіс, мый компаниялӧн отсӧгтӧг оз коль ни ӧти коми конференция.
Комбинатлӧн отсӧгӧн Луздорса ветеранъяс быд во шойччӧны-ёнмӧдчӧны «Вита» санаторий-профилакторийын, аддзысьлӧны сэні вӧвлӧм уджъёртъясыскӧд. Найӧс сідзжӧ нимӧдӧны Вӧрын уджалысьлӧн лунӧ. Таво татшӧм гажсӧ котыртлісны 10 овмӧдчӧминын.
* * *
Районъясын аддзысьлӧмъяс дырйиыс бура петкӧдчӧ, мый социальнӧя ёртасьӧмыс кивыв ставныслы: ас вылӧ уджалысьяслы, власьтлы, общественнӧй олӧмын водзмӧстчысьяслы. Талун йӧзыс бура тӧдӧны компаниякӧд уджаланногсӧ да тшӧкыда шыӧдчывлӧны отсӧгла. Аддзӧны ӧд – водзӧсыс лоас!