Октябрь 15 лунӧ Сыктывкарӧ уджмогӧн воліс Россияса президентӧс Рытыв-Войвыв федеральнӧй кытшын петкӧдлысь Александр Гуцан.
Ыджыд гӧсьт медводз аддзысьліс Коми Республикаса юралысь Сергей Гапликовкӧд, кодкӧд сёрниыс муніс регионын экономика да социальнӧй юкӧн сӧвмӧдан туйвизьяс йылысь, а сэсся сетіс регионын водзмӧстчысьяслы государственнӧй наградаяс да Россияса президентлысь грант.
Наукаын
Кыдзи пасйис Александр Гуцан, президентсянь грантыс быд во вичмӧ том учёнӧйяслы наука сӧвмӧдӧмысь. 2019 воын конкурсӧ пырӧдчӧма куим сюрс морт, 460-ыс — Рытыв-Войвыв федеральнӧй кытшсянь. Шедӧдӧма грантсӧ 59 том учёнӧй, на пиысь кыкыс — Комиысь.
— Наука — тіян олӧмныд. Асланыд уджӧн, наукаын водзмӧстчӧмӧн ті сӧвмӧданныд странанымӧс. Зэв нимкодь, мый Россияса наука зу-мыда восьлалӧ водзӧ, — ошкыштіс миян регионысь учёнӧйясӧс Александр Гуцан.
Сылӧн кывъяс серти, бӧръя кӧкъямыс воӧн том учёнӧйыс содӧма комын прӧчент вылӧ. Сідзкӧ пӧ, арлыда да ыджыд опыта туялысьяслы нинӧмысь майшасьны — наука кутас сӧвмыны водзӧ.
— Тӧдчана наградаыс, вылӧ донъялӧмыс отсалас тіянлы водзӧ уджаныд. Туясьӧмад вермӧмъяс ставныдлы, — бурсиис томъяслы Александр Гуцан.
Пасъям, Россия Федерацияса президентлӧн грантыс таво вичмис Коми наука шӧринса Биология институтын зільысь Екатерина Прошкиналы (1,2 миллион шайт) да Химия институтын зільысь Василий Михайловлы (600 сюрс).
Екатерина Прошкиналӧн кывъяс серти, сійӧ уджъёртъясыскӧд туялӧ мортлысь вир-яй генетика боксянь висьӧм-пӧрысьмӧмысь видзчысьӧм могысь. Василий Михайлов дасьтӧ промышленнӧй колясъяс весалан сорас-адсорбент.
Россия Федерацияса президентлӧн индӧд серти «Россияса заслуженнӧй изобретатель» ним уна вося бур уджысь сетӧма Химия институтысь профессор Александр Кучинлы.
— Менам «кудйын» 140 сайӧ вӧчӧмтор, институтлӧн — 200 гӧгӧр патента удж. Эска, Коми наука шӧринын зільысьяс и водзӧ кутасны водзмӧстчыны тайӧ туйвизяс, — шуис Александр Кучин.
Культураын
Тайӧ лунӧ Сергей Гапликов да Александр Гуцан волісны сідзжӧ «Культура» нацпроект серти дасьтӧм Комиын медводдза модельнӧй библиотекаӧ. Воссис сійӧ юркарса шӧр небӧг видзанінын.
Нацпроект серти татшӧм библиотекаяссӧ восьталӧны страна пасьтала. Рытыв-Войвыв кытшын таво шуӧма выльмӧдны 18 небӧг видзанін, 2020-ӧдын — нӧшта 16-ӧс. Сыктывкарса шӧр библиотекаын дзоньтасьӧмаӧсь, ньӧбӧмаӧсь выль шкап-джадж да пызан-улӧс, компьютер техника, автоматика отсӧгӧн небӧг сеталан оборудование да с.в. Учреждение выльмӧдӧм могысь федеральнӧй бюджетысь вичмӧдӧма 10 миллион шайт, республикаса кудйысь — 4-ысь унджык миллион.
«Культура» нацпроект серти таво регионлы ставнас вичмӧдасны 55 миллион шайт 9 уджтас збыльмӧдӧм вылӧ. Матысса кадӧ модельнӧйясӧн лоӧны Сыктывкарса да Ухтаса челядьлы шӧр библиотекаяс, Кӧрт- керӧсса М.Н.Лебедев нима небӧг видзанін да с.в.
Ыджыд гӧсьтӧс тӧдмӧдісны тшӧтш Ю.А.Спиридонов нима искусство гимназияӧн. Президентӧс Рытыв-Войвыв кытшын петкӧдлысь да республикаса юралысь аддзысьлісны педагогъяскӧд да донъялісны гимназияын велӧдчысьяслысь сям-ку-жӧмлунсӧ.
Дона пас — миян киын
А рытнас найӧс виччысисны В.Савин нима драма театрын, ӧд буретш воторникӧ Комиӧ воис театръяслӧн ставроссияса марафонлӧн пас — Важ Грецияса амфитеатр мыгӧра статуэтка.
Казьтыштам, театръяслӧн марафоныс Россияын пансис тавося январын Владивостокын. Сэтчӧ пы-рӧдчисны нин 74 регионысь 123 театр. И со статуэткаыс В.Савин нима драмтеатрын. Вайисны пассӧ Войвыв Кавказсянь.
Кыпыд рыт дырйи В.Савин нима драмтеатр стрӧйба водзыс да енэжыс дзирдаліс вой кыаӧн. Театр водзын экранъясын петкӧдлісны мукӧд регионын мунысь гаж йылысь роликъяс. Фойеын паськӧдчис «Театр ТАСС-лӧн объективын» выставка, сьыліс искусствояс гимназияысь хор.
Шӧр сцена вылӧ петіс «Асъя кыа» ансамбль, артистъяс йӧктісны Михаил Бурдинлӧн шылад улӧ. Йӧк-тысьяс пӧвстын вӧлі и «шаман». Сценаыс друг пӧри тундраӧ, кытчӧ пуксис самолёт … Режиссёр Вячеслав Стародубцев (Новосибирскса опера да балет театрысь шӧр режиссёр, Москваса «Геликон-операысь» режиссёр, — авт. ) мӧвпсӧ босьтӧма Антуан де Сент-Экзюперилӧн «Маленький принцысь»: Принц воӧ Му вылӧ, а Лётчик сылы висьталӧ театръяс-лӧн марафон йылысь. Буретш ко-дзуввывса гӧсьтлы мойвиӧ сетны пассӧ Александр Гуцанлы, а сійӧ нин — Сергей Гапликовлы.
— Зэв нимкодь, мый статуэткаыс Рытыв-Войвыв кытшса каръясысь медводз воис Сыктывкарӧ, — сійӧс Ко-ми Республикаса юралысьлы сетігӧн шуис полпред Александр Гуцан.
Видзӧдысьясӧс водзӧ гажӧдісны опера да балет театрса артистъяс да республикаса мукӧд енбиа котыръяс, а В.Савин нима драмтеатрын ворсысьяс петкӧдлісны дженьдӧдӧмӧн «Синяя птица» философскӧй притча.
Театръяслӧн ставроссияса марафон лунъясӧ Сыктывкарын петкӧдчас Махачкалаысь М.Горький нима роч драмтеатр. Артистъяс ворсасны кык теш: «Смеётся ли Чехов» да «Номер 13», а сідзжӧ челядьлы «Золотой орёл Насретдина» шылада мойд.
Регионысь дона пассӧ водзӧ нуасны Ямал-Ненеч кытшӧ Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрысь артистъяс.
Театръяслӧн марафоныс помасяс Санкт-Петербургын ноябрь 14 лунӧ.
Екатерина МАКАРОВА.
Снимокъясыс rkomі.ru лист бокысь.