Комиын 33 сюрс гӧгӧр морт вӧдитчӧны 64 сюрс ружьеӧн. Мӧйму налысь 846 пищаль мырддьӧмаӧсь, киритӧмаӧсь ӧружиеӧн вӧдитчан 952 кабала-документ. 90 прӧчентсӧ сы понда, мый вӧдитчан кадыс кольӧма. Йӧзыс оз тэрмасьны либӧ вунӧдӧны урчитӧм кадсьыс тӧлысьӧн водзджык волыны Росгвардияӧ.
Таво дас тӧлысьӧн Комиын олысьяс вӧралігӧн да чери кыйигӧн воштӧмаӧсь 26 ружье, ӧти да кык ствола сюрс гӧгӧр пищаль ыстӧмаӧсь СВО вылӧ.
Коді вермас ньӧбны ружьесӧ? Мый та могысь колӧ? Кыдзи вӧдитчыны ӧружиеӧн, медым сійӧс эз мырддьыны?
Тайӧ да мукӧд юалӧм вылӧ «гӧгрӧс пызан» сайын вочавидзисны Коми Республикаын Росгвардия управлениеысь сотрудникъяс.
Коми Республикаын Росгвардия управлениеысь ӧружиеӧн вӧдитчӧм бӧрся видзӧдан да лицензия шӧринӧн веськӧдлысьӧс вежысь Андрей Адамко:
—Талун ружье позьӧ ньӧбны да сыӧн вӧдитчыны 21 арӧссянь. Дерт, колӧ сюся лыддьыны ӧружие йылысь 150-ӧд номера да вӧралӧм йылысь федеральнӧй оланпасъяс. Воддзаыслӧн 6.1-ӧд статьяын гӧгӧрвоӧдӧма, мый медводз колӧ петкӧдчывны врачьяслы.
Бӧръя кадӧ «чорзьӧдісны» ӧружиеӧн вӧдитчӧм могысь медосмотр. Офтальмолог видзӧдлас, лючки-ӧ аддзӧ синмыд. Психиатр стрӧга донъялас вежӧртӧ да дум-кӧсйӧмтӧ, а нарколог ыстас сдайтны анализ, медым казявны, эм-ӧ вирад-кудзад наркотик да мукӧд дурмӧдчантор коляс.
Медосмотр дырйи кӧ морт вир-яйысь казяласны кутшӧмкӧ сорас, мый вӧсна оз позь вӧдитчыны ружьенас, а сылӧн эм нин ӧружиеӧн вӧдитчан разрешениеыс, став кабаласӧ, пищальсӧ да пуля-пороксӧ ковмас вайны Росгвардияӧ. Мӧдысь медосмотрсӧ позяс сдайтны кык тӧлысь мысти. Анализыс кӧ лоас бур, став вӧралан эмбурсӧ бӧр бергӧдасны. Но бара кӧ казяласны мыйкӧ неладнӧ, ружье йывсьыд ковмас вунӧдны, а разрешениетӧ киритасны.
Медосмотр бӧрын колӧ 1 лун велӧдчыны вӧдитчыны ӧружиеӧн, а сэсся зачёт дырйи петкӧдлыны оланпас тӧдӧм да лыйсян сям. Комиын тайӧс позьӧ вӧчны нёльлаын. Таысь мездӧны сӧмын служитысь да запасӧ петӧм военнӧйясӧс.
Медсправкаыс вына во. А та бӧрын вит вонас ӧтчыд ковмас петкӧдчывны врачьяслы да вы-льысь сдайтны зачёт. Ас кадӧ кӧ тайӧс он вӧч, ружьетӧ да сы вылӧ кабаласӧ мырддясны жӧ.
Врачьяс бӧрын нин позяс ветлыны регионса вӧр-ва министерствоӧ охотбилетла. Дерт, кӧсъянныд кӧ вӧравны.
Медсправка, охотбилет да велӧдчӧм йылысь кабала-документ колӧ вайны миян управлениеса ӧружиеӧн вӧдитчӧм бӧрся видзӧдан да лицензия шӧринӧ, гижны шыӧдчӧм.
Ставыс кӧ лючки, мортыслы во джын кежлӧ сетӧны лицензия. Тайӧ каднас колӧ бӧрйыны ружье, а ньӧбӧм бӧрас 14 лунӧн шыӧдчыны Росгвардияӧ ӧружиеӧн вӧдитчан разрешениела. Тайӧс бурджык вӧчны «Госуслуги» портал пыр. А таӧдз вештыны госпошлина. Тавося январь 1 лунсянь сійӧ содіс 5 сюрс шайтӧдз (СВО-са ветеранлы колӧ мынтыны кык пӧв этшаджык).
Россияса гражданин вермас ньӧбны шыльыд ствола вӧралан пищаль либӧ газӧвӧй ӧружие. Ружье да пуля-порок быть колӧ видзны гортад кӧртӧн кышӧм пу ящикын либӧ кӧрт сейфын томналӧмӧн. Ключсӧ некодлы оз позь сетны.
Быдӧнлы, кодлӧн эм лӧсялана лицензия, гортса сейфас позьӧ видзны вит сідз шусяна нарезнӧй да спортын лыйсян сы мында жӧ винтовка, таысь кындзи шыльыд ствола вит вӧралан ружье да кык травматическӧй ӧружие.
Росгвардияса сотрудник кадысь кадӧ вермас волыны да видзӧдлыны, кыдзи гортаныд ви- дзанныд ӧружиетӧ.
Унаӧн вӧралігас воштӧны ружьесӧ. Татшӧмыс медсясӧ овлӧ тулысын, кор вӧралысьыс путкыльтчӧ пыжӧн. Та вӧсна ружьесӧ колӧ крепыда кӧртавны пыжас. Овлӧ, кӧртавтӧм ружьеыс усьӧ машина либӧ снегоход прицепысь, воштӧны и гажа юрӧн, либӧ гусялӧны пищальсӧ.
Суис кӧ татшӧм ускӧттьӧ, сутки чӧжӧн колӧ юӧртны та йылысь Росгвардияӧ либӧ полицияӧ. Вӧйӧм-воштӧм либӧ гусялӧм ружьеыс кӧ кодлыкӧ югдас, да сыӧн вӧдитчӧмӧн вӧчасны мыж, кӧзяинсӧ вермасны кыскыны уголовнӧй кывкутӧмӧ.
Вежинныд кӧ оланінтӧ либӧ вуджинныд овны мӧд регионӧ, кык вежонӧн колӧ шыӧдчыны Росгвардияӧ лицензияла.
Ӧружиеӧн вӧдитчан правилӧ торкӧмысь Россияса КоАП-ысь 20.8-ӧд статья серти вермасны перйыны 5-10 сюрс шайт штрап, да нӧшта на куим во оз позь босьтны киад ружье.
Коми Республикаын Росгвардия управлениеысь ӧружиеӧн вӧдитчӧм бӧрся видзӧдан юкӧнӧн веськӧдлысь Кирилл Исаков:
—Оланпас серти йӧзлысь кутшӧмкӧ помка вӧсна мырддьӧм ӧружиесӧ да пуля-пороксӧ ыстам Росгвардияса складӧ. Во чӧжӧн кӧ некод оз шыӧдчы эмбурысла, миян специалистъяс видзӧдласны, шогмӧ-ӧ ружьеыс лыйсьыны. Жугалӧм-сімӧмсӧ утилизируйтӧны. Шогманасӧ сетам государстволӧн военнӧй котыр-организациялы, тшӧтш и СВО вылӧ ыстӧм могысь. Беспилотник гылӧдны пӧ медся бура туйӧ 12-ӧд калибра пищаль, но шогмӧны и 16-ӧд да 20-ӧд калибраяс. Корӧны ӧти, кык ствола да вит зарада ружьеяс. Дрӧбйысь да вӧсньыд сутугаӧн йитӧм картечысь «Баба-Ягаыд» пӧ пыр и гатшасьӧ.
Кӧсъя аттьӧавны найӧс, кодъяс ас кӧсйӧм серти вӧзйӧны ружьесӧ СВО вылӧ. Та могысь ӧтуввезйын колӧ пырны Росгвардия сайтӧ да «Передача оружия в зону проведения СВО» онлайн-сервисын qr-код пыр юӧртны ас йывсьыныд да кутшӧм ружье кӧсъянныд сдайтны. Сутки мысти миян сотрудник йитчас тіянкӧд да юӧртас, кытчӧ колӧ локны да мый босьтны сьӧрсьыд. Росгвардияса сотрудникъяс асьныс нин ыстасны пищальсӧ военнӧйяслы.
Юркарын олысьяс вермасны шыӧдчыны и веськыда воинскӧй часьтӧ да тӧдмавны, колӧ-ӧ налы вӧралан ружьеныд. Босьтасны кӧ, командирыскӧд кырымалӧны ӧружиесӧ сетӧм йылысь сёрнитчӧм да гижӧны сетӧм-босьтӧм йылысь акт. Гӧгӧрвоана, таӧдз быть колӧ волыны Росгвардияса лицензия юкӧнӧ, сьӧрсьыд босьтны паспорт, ӧружиеӧн вӧдитчан кабала-документ да петкӧдлыны ружьетӧ.
Мортыс кӧ сдайтіс ружьесӧ СВО вылӧ ыстӧм могысь, но оланпаскӧд йитӧдын сылӧн мыйсюрӧ абу лючки, сійӧс мездасны административнӧй кывкутӧмысь.
СВО вылӧ мунтӧдз мортыс вермас вайны Росгвардияӧ ассьыс вӧралан ружьесӧ да пуля-пороксӧ, а воӧм бӧрас позьӧ бӧр босьтны во мысти. Таӧдз кӧ сылӧн помасис ӧружиеӧн вӧдитчан разрешениеыс, кывкутӧмӧ таысь оз кыскыны. Видзӧмсьыс некутшӧм сьӧм вештыны оз ков.
Но мортыс кӧ муніс спецоперация вылӧ, а ружьесӧ да пуля-пороксӧ колис гортас, да та дырйи кӧ ӧружиеӧн вӧдитчан кадыс колис, таӧн сійӧ торкис оланпас. И СВО вылысь воӧм мысти сылысь мырддясны ружьесӧ да кыскасны административнӧй кывкутӧмӧ.
Росгвардия складӧ пищальсӧ сдайтысьыс кӧ пуктіс юрсӧ спецоперацияын, ӧружиеӧн вӧдитчан разрешениесӧ киритасны. Рӧдвужыс во джын мысти вермасны шыӧдчыны наследствола да босьтны ружьесӧ. Но та могысь тшӧтш ковмас медсправка да велӧдчӧм йылысь кабала. Ружьесӧ сідзжӧ позяс кодлыкӧ вузавны.
Гусьӧн да документтӧг ружье да пуля-порок гортад оз позь видзны. Таысь кыскасны кывкутӧмӧ.
Кытыськӧ кӧ югдіс пищаль либӧ сылӧн юкӧн, колӧ сдайтны Росгвардияӧ либӧ полицияӧ. Мед кӧть и важмӧма да сімӧма. Комиын вонас сдайтӧны сё гӧгӧр пищаль. Таысь йӧзыслы мынтӧны тӧлысьнас 90 сюрс кымын шайт.
Шогмана кӧ, позьӧ гижны ас вылад. Та могысь, кыдзи и выль ружье ньӧбигӧн, ковмас петкӧдчывны врачьяслы, велӧдчыны да сдайтны зачёт, волыны Росгвардияӧ либӧ ыстыны шыӧдчӧмсӧ «Госуслуги» портал пыр.
Бӧръя кадӧ ас вӧляысь вайӧм ӧружиеысь содтӧмаӧсь сьӧмсӧ. Но сетӧны сӧмын регистрируйттӧм ӧружиеысь да пуля-порокысь. Шуам, вӧрысь либӧ керка йирксьыд кӧ аддзинныд пищаль да вайинныд Росгвардияӧ либӧ полицияӧ. Но ті кӧ вайинныд кувсьӧм нин верӧсныдлысь, батьныдлысь регистрируйтӧм ружьесӧ, сыысь нинӧм оз мынтыны. Сьӧм оз сетны и тыртӧм гильзаысь, капсульысь, зарад тупйӧдысь (пыжысь) да с.в.
Мортыс кӧ ас вӧляысь вайис ружьесӧ, некутшӧм кывкутӧмӧ сійӧс оз кыскыны. Погона йӧз вайӧмторсӧ медводз ыстасны экспертиза вылӧ, медым тӧдмавны, эз-ӧ вӧдитчы сыӧн мыж вӧчысь. Та бӧрын утилизируйтасны.
<> Вера КРЮЧЕК. Снимокъясыс Николай РАЗМЫСЛОВЛӦН да ӧтуввезйысь.