Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театр ассьыс выль 34-ӧд театральнӧй сезонсӧ восьтіс октябрь 2 лунӧ Александр Вампиловлӧн «Колян гожӧм Чулимскын» драмаӧн. Режиссёрыс Москваысь Владимир Сажин. А пьесасӧ комиӧдӧма Ольга Баженова.
Кыдзи висьталісны театрын, Владимир Анатольевич Сажин – Борис Щукин нима театральнӧй институтын актёр мастерство кафедраса доцент, МХАТ школа-студияын актёр пластика велӧдан кафедраса профессор, сӧветскӧй да Россияса театръясын да киноын ворсысь. Коми театрса артистъяскӧд Владимир Анатольевич важӧн нин тӧдса: сійӧ вӧлі «Щукаын» коми группаӧн художествоа веськӧдлысь да, позьӧ шуны, мый вӧвлӧм студентъяскӧд и дасьтіс Вампиловлысь нималана пьесасӧ.
–Миянлы ӧта-мӧдкӧд уджавсис кокньыда, – висьталӧны артистъяс. – Студенталан кадӧ на пуктылім тайӧ пьесасӧ, но, дерт, рочӧн. Сэки да ӧні ворсім разнӧй рольяс. Шуам, Анастасия Казакова сэки ворсліс буфетчица Анна Васильевнаӧс, а ӧні Зинаида Кашинаӧс. Никита Дербин студенталігас вӧлі Пашкаӧн, а коми постановкаын – следователь Шаманов.
И сідз, «Прошлым летом в Чулимске» (миян «Колян гожӧм Чулимскын») – Александр Вампиловлӧн бӧръя пьеса. Драматург медводз нимтӧма сійӧс «Валентина» – шӧр героиня нимӧн (Валентина Помигаловаӧс ворсіс артистка Дарья Рябцева), а сэсся вежӧма. И сідзжӧ медводдза мӧвпыс вӧлӧма, мый пьеса помын 18 арӧса Валентина асьсӧ помалас. Но сэсся Вампилов кыдзи и пьеса нимсӧ, сідз и помсӧ вежӧма. Стӧчджыка кӧ, кольӧма восьсӧн, пуктӧма куим чут. Тшӧтш и Владимир Сажинлӧн спектакльын помыс абу сэтшӧм шуштӧм. Помас Валентина петӧ кафеӧ, кӧні и мунӧ ставыс. (А такӧд йитӧдын кӧ тӧд вылӧ уськӧдны «Прошлым летом в Чулимске» кино, кӧні ворсісны Сергей Безруков, Мария Поезжаева, Александр Самойленко да мукӧд, помас Валентина оз мыччысь…)
Вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын спектакльсӧ петкӧдлісны кык лун: октябрь 2 да 4 лунъясӧ. Коді эз на удит видзӧдны, казьтыштам, мый ставыс вӧчсьӧ Сибырса Чулимскын. Шӧр героинялы, 18 арӧса Валентиналы, мусмӧма следователь Владимир Михайлович Шаманов (ворсіс Никита Дербин). Шаманов кӧсйӧма правда корсьны: быть мыждыны ыджыд чинаӧс, коді талялӧма мортӧс, но абу вермӧма. Та вӧсна сійӧ, позьӧ шуны, дзебсьӧма Чулимскӧ. Лов вылас сьӧкыд, нинӧм оз гажӧд, мӧвпалӧ сӧмын пенсия йылысь.
Первойсӧ Шаманов оз видзӧд том ныв вылӧ (карын сылӧн кольӧма гӧтыр, а вӧр посёлокын каньялӧ аптекарша Зинаида Павловна Кашкинакӧд (ворсіс Анастасия Казакова). Да и Зинаидаӧс сійӧ, видзӧдӧмпырысь, оз радейт. Но бӧртиджык Шамановлӧн сьӧлӧмыс вӧрзьӧ, буретш Валентина вежӧ сылысь олӧм вылас видзӧдлассӧ.
Спектакльын тӧдчана визь – радейтчӧм, кодӧс автор петкӧдлӧма некымын боксянь. Ныла-зонмаяс костын, позьӧ шуны, абу нин любовнӧй треугольник, а квадрат, сэтшӧма ставыс гудыртчӧ да, мый видзӧдысьлӧн сьӧлӧмыс став герой вӧснаыс нин висьӧ. Валентина колӧ оз сӧмын Шамановлы, но и Пашкалы (ворсіс Данил Чудов), и Мечеткинлы (ворсіс Илья Карманов).
Валентина гӧгӧр ставыс гартчӧма да, быттьӧ сійӧ шӧр геройыс, но збыльвылас кӧ, кыдз Вампиловлӧн пьесаын да и спектакльын тыдовтчӧ, – ставыс главнӧйӧсь. Ӧд быдӧнлӧн аслас олӧм, шогдой, этш, правда. И быттьӧ некодӧс тані мыждынысӧ. Кӧть эськӧ Пашка вылӧ видзӧдысьлӧн лӧгыс петӧ. Мыйла сійӧ вӧрзьӧдіс том нывсӧ?..
Зинаида быттьӧ кокньыд оласнога ань, а збыльвылас сійӧ шудтӧм. Чайта, Анастасия Казаковалӧн бура артмис петкӧдлыны нывбаба шуд корсьысь аньлысь сьӧлӧм дойсӧ.
Альбина Карманова ворсіс Пашкалысь мамсӧ, буфетчица Анна Васильевна Хорошихӧс (тайӧ жӧ рольын петкӧдчӧ Елена Чувьюрова). Аньлӧн сьӧлӧмыс потӧ и пиыс, и Опонасей верӧсыс вӧсна (ворсіс Владимир Уляшев).
Жалитан и Илья Еремеевӧс (ворсіс Александр Ветошкин), коді нелямын во уджалӧма пармаын, отсасьӧма геологъяслы, а пӧрысьӧ-нэмӧ кольӧма ӧтнас (гӧтырыс кувсьӧма, нылыс эновтӧма). Олӧма мортлы весиг пенсия оз во, та йылысь пасйӧда некутшӧм кабалаяс абуӧсь да. Зэв шога сійӧ сёрнитӧ, мортлы пӧ оз эскыны, а кабалалы эскӧны. И олӧма мортлӧн тайӧ шуӧмыс зэв ёна парскӧ видзӧдысьлӧн сьӧлӧмӧ, тшӧктӧ мӧвпавны и ӧнія олӧм йылысь.
Сцена вывсӧ да паськӧмсӧ серпасалӧма Москваысь жӧ художник-постановщик Ольга Журкова. Кыдзи пасйылі нин, артистъяс петкӧдчӧны уличса буфетын. Шӧр рӧмыс кельыдлӧз. Кыдзи шуӧны, тайӧ лача рӧм. Нӧшта синмад шыбитчӧ кельыдлӧз жӧ йӧртӧд (палисадник), кӧні Валентина кӧсйӧ быдтыны дзоридз. Палисадникыс, позьӧ шуны, метафора – Валентиналӧн бурас лача. Валентина пыр сійӧс вӧчӧ, а йӧзыс ӧтарӧ жуглӧны, веськыда сэті ветлӧны да. Палисадник жуглӧмыс – нывлысь олӧмсӧ пасьнитӧм.
Мӧд тӧдчана пас – осечка. Пашка лыйӧ Шамановӧс, но пистолетыс оз лый. Следователь гӧгӧрвоӧ, мый олӧмыс сылы сетӧ мӧд позянлун. Ӧти-кӧ, сійӧ кӧсйис овмӧдчыны Валентинакӧд, но… А мӧд-кӧ, мунны ёрдӧ, кӧні судитӧны ыджыд чина мортӧс мыж вӧчӧмысь, да выльысь видлыны веськыда ставсӧ висьтавны.
* * *
«Колян гожӧм Чулимскын» спектакль артмӧма зэв сьӧлӧм вӧрзьӧданаӧн, артистъяс оз ворсны, а быттьӧ олӧны. Эн на кӧ удитӧй видзӧдны постановкасӧ премьера лунъясӧ, быть ветлӧй вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрӧ.
<> Екатерина МАКАРОВА. Снимокъясыс Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрысь.