Мӧйму августын Россия Федерацияса Му кодексӧ, а сідзжӧ сад да град йӧр йылысь оланпасӧ пыртісны содтӧд-вежсьӧм. Сы серти 2025 вося март 1 лунсянь кӧ куим во немтор он вӧдит участокад, мусӧ вермасны мырддьыны.
Кутшӧм участок верман воштыны? Колясны-ӧ мусӧ, кыпӧдан кӧ сэні пывсян да гожӧмнас гоз-мӧдысь мӧдан волывлыны?
Тайӧ да мукӧд юалӧм вылӧ Республикаса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын вочавидзисны Комиын Росреестрса специалистъяс.
Коми Республикаын Росреестр управлениеӧн веськӧдлысьӧс вежысь Елена Агеева:
–Мӧйму республикаын муӧн вӧдитчан оланпас торкӧмысь 35 прӧчентыс вӧлі йитчӧма буретш участок эндӧмкӧд. Уна сюрс гектар «вошӧма», наӧн некод оз вӧдитчы, сэні нинӧм оз кыпӧдны, оз гӧрны-кӧдзны, муниципалитетлы ни ӧти ур оз во муысь вотыс. Татшӧм участокъясыс эндӧны, тырӧны раскӧн да лӧп-ёгӧн. Дерт, тайӧ оз мичмӧд сикт-посёлоксӧ да дачаяссӧ. Сэсся тырӧминас вермас ӧзйыны, поздысьны шыр-крыса да быдсикас лёльӧ-гаг.
Муӧн водзӧ вӧдитчӧм могысь ӧлӧдӧмаӧсь 300 мортӧс, 21 предписаниеын тшӧктӧмаӧсь бырӧдны тырмытӧмторъяссӧ, госвласьт тэчасӧ ыстӧма ӧти участок мырддьӧм йылысь корӧм.
2024 воын бӧр мӧдӧмаӧсь вӧдитчыны водзті эндӧм 2,4 сюрс гектар муӧн.
–Елена Викторовна, а водзті оз ӧмӧй вӧлі вермыны мырддьыны мусӧ?
–1995 воын вынсьӧдӧм Россия Федерацияса гражданскӧй кодексысь 284-285-ӧд статьяяс серти участоксӧ позьӧ мырддьыны, сыӧн кӧ вӧдитчӧны оз урчитӧм ногӧн, либӧ вӧдитчӧмсьыс муыс тшыкӧ, да вӧр-ваыслы артмӧ ускӧттьӧ.
КоАП-ӧ 2005 воын пыртісны кывкутӧм, му участокас кӧ нинӧм оз кыпӧдны, а дас во мысти шуисны кыскыны административнӧй кывкутӧмӧ, мортыс кӧ эз лӧсьӧд град йӧр.
–Мыйла, сідзкӧ, колӧ содтӧд-вежсьӧмыс?
–Оланпасас эз вӧв гӧгӧрвоӧдӧма, мый колӧ быть вӧчны му вылас да кутшӧм кадӧн.
Россияса правительство сентябрь 1 лунӧ вынсьӧдас содтӧд постановление, кӧні стӧча гӧгӧрвоӧдасны, мый колӧ вӧчны, медым мунас позис вӧдитчыны. Шуам, весавны участоксӧ пу-раскысь, ёг турунысь, быдсикас шыбласысь, косьтыны либӧ, мӧдарӧ, вайӧдны ва, а сідзжӧ шы-льӧдны-мольӧдны, тыртны гуран, бырӧдны мыльк да с.в.
Та могысь урчитӧма куим во. Мусӧ кӧ ньӧбинныд, либӧ сійӧс кодкӧ козьналіс таво март 1 лун бӧрын, пелькӧдны-лӧсьӧдны колӧ участок вылас право регистрируйтӧм бӧрын.
Участокыс кӧ нэмӧвӧйся нин, но сійӧс ӧнӧдз лючки абу дӧзьӧритӧмаӧсь, тайӧс ковмас вӧчны куим воӧн, арталасны тшӧтш март 1 лунсянь. Артмӧ, мортыслы нӧшта сетӧны та вылӧ кад.
–Кутшӧм му вермасны мырддьыны?
–Гырысь кар гӧгӧрын, сикт-грездын да дачаясын зэв уна эндӧм муыс. Дача правлениеын кабала-документтӧ дыр оз видзны. Та вӧсна абу тӧдса, коді кӧні олӧ. Кар гӧгӧрын ӧти кадӧ вичмӧдісны зэв уна участок коттеджа посёлок кыпӧдӧм могысь. Но унаӧн сідз эз и босьтчыны тайӧ уджас. Татшӧмыс уна Вылыс Максаковка гӧгӧрын, Мырты-юын, Соколовкаын, Эжваын да мукӧдлаын.
Керка-карта, ас овмӧс, сад да град йӧр лӧсьӧдӧм пыдди участокыс тырӧма лӧп-ёгӧн, раскӧн, адгумӧн да мукӧд сикас лёк турунӧн, весиг потшӧсыс гӧгӧрыс абу.
Оланпасӧ содтӧдыс сетӧ позянлун ӧлӧдны идӧртӧм да дурк йӧзӧс, кодъяс тӧдӧмӧн дышӧдчӧны да немтор оз вӧчны муторъяс.
Участоксӧ кӧ мортыс босьтлӧма куим во сайын, да тайӧ каднас джынйыс тырӧма лӧп-ёгӧн, эжсьӧма, рассялӧма, сідзкӧ, му бӧрсяыс некод оз видзӧд. Татшӧм кывкӧртӧд позьӧ вӧчны, сулалӧ кӧ сэні вевттӧм, ӧдзӧс-ӧшиньтӧм керка либӧ мукӧд эндӧм стрӧйба.
–Кытчӧ воштасны мырддьӧм мусӧ?
–Муниципалитет татшӧм мусӧ вермас вичмӧдны уна челядя семьялы, спецоперацияса да йӧзӧдлытӧм тыш-косьса ветеранлы, налӧн матыссалы.
Комиын Росреестр управлениеысь му надзор, геодезия да картография юкӧнӧн веськӧдлысь Лариса Шалагинова:
–Муӧн вӧдитчӧм бӧрся видзӧдӧны Росреестрса специалистъяс да меставывса власьт тэчасысь чинаяс. Сентябрь 1 лун бӧрын кӧ казяласны тырмытӧмтор, медводз ӧлӧдасны. Мортыс кӧ жель оз бергӧд сійӧс бырӧдӧм могысь, 30 лун мысти воласны мӧдысь. Сэки нин вермасны перйыны штрап. КоАП-са 88-ӧд статьяын урчитӧма ыдждасӧ. Сідз, муыслӧн кӧ тӧдса кадастр доныс, перъясны сэтысь 1-1,5 прӧчент либӧ 20 сюрс шайт. Абу кӧ тӧдса – 20-50 сюрс шайт. Чиналысь вермасны бергӧдны 50-100, а предприятие-организациялысь – 400-700 сюрс шайт. Та йылысь юӧрсӧ йӧзӧдасны ЕГРН-ын.
Колӧ стӧчмӧдны, административнӧй кывкутӧмӧ кыскытӧдз миян специалистъяс видзӧдӧны, мыйсяма тайӧ морт, кыдзи олӧ, кутшӧм нажӧткаыс да с.в.
Та бӧрын нин меставывса власьт тэчас вермас шыӧдчыны судӧ да корны мырддьыны му участоксӧ, а бӧрас – вузавны.
–Мортыс кӧ босьтіс участок, но сэтчӧдз абу туй, би-ва, оз ветлы автобус, и та вӧсна вузавны оз вермы. Кыдзи мынтӧдчыны тайӧ нопсьыс?
–Тайӧ мусӧ позьӧ бӧр сетны муниципалитетлы. Та могысь тырмымӧн волыны МФЦ-ӧ да гижны шыӧдчӧм. Но сэні кӧ удитӧмаӧсь нин кыпӧдны керка да мукӧд стрӧйба, муниципалитет вермас ӧв-тыштчыны таысь. Оланпас серти мусӧ сылы быть колӧ босьтны, а стрӧйбасӧ – кыдз кӧсъяс. Мортыслы кӧ стрӧйбаыс оз ков, и муниципалитетыс оз жӧ кӧсйы босьтны, кӧзяиныслы аслыс ковмас разьны керкасӧ да киритны кадастрысь, а та бӧрын нин эновтчыны мусьыс.
–А, шуам, участоктӧ кӧ вичмӧдісны васӧдінын, да куим вонас немтор эн удит сэні вӧчны, мырддясны?
–Оланпас татшӧм войтырсӧ, мӧдарӧ, дорйӧ. Участоксӧ косьтыны, шыльӧдны-мольӧдны сетӧны куим во. Сӧмын та бӧрын лыддьыссьӧ, мый ті мӧдінныд вӧдитчыны мунас. Сэки нин позьӧ босьтчыны стрӧитчыны.
Овлӧ, мортыс дыр висьӧ либӧ зільӧ суйӧр сайын командировкаын. Татшӧмыслысь, гӧгӧрвоана, некод жӧ оз мырддьы мусӧ.
–Сикт-грездын уна эндӧм муыс, киссьӧм потшӧс сайын сулалӧ сьӧдӧдӧм вежыньтчӧм керка, гӧгӧрыс – куим метр судта адгум. Мый вӧчны татшӧм град-йӧрнас?
–Да, унджык татшӧм керкаас важӧн нин некод оз ов. Кӧзяеваыс кувсисны, а сідз шусяна наследствоыс некодлы оз ков. Татшӧм мусӧ оз позь босьтны, сы вӧсна мый сэні эмӧсь стрӧйбаяс.
Вермас лоны, керкаыс код вылын кӧ, но найӧ олӧны зэв ылын да оз и мӧвпавны волыны чужанінас. А муниципалитетын зільысьяс кыдзи мӧдасны найӧс корсьны?
Та вӧсна Комиын и сулалӧны дзонь посёлок-грездъяс, кӧні важӧн нин некод оз ов. Но кисьтны керкаяссӧ некод оз босьтчы. Ӧд оланпас серти вӧвлӧм грездсӧ бырӧдӧм могысь колӧ разьны став стрӧйбасӧ, а мусӧ – рекультивируйтны. Медым сэні во-мӧд мысти веж турунысь ӧтдор немтор эз вӧв.
Оланпасӧ пыртӧм вежсьӧмыслӧн медшӧр могыс – абу мусӧ мырддьыны, а медым сыӧн вӧдитчисны, дӧзьӧритісны, гӧрисны-кӧдзисны да мыйкӧ быдтісны.
<> Николай РАЗМЫСЛОВ. Снимокъясыс авторлӧн да ӧтуввезйысь.