Март 28 лунӧ Коми Республикаса том йӧзлӧн театр петкӧдліс Алексей Дударевлӧн пьеса серти «Рядовые» спектакль, кодӧс пасйӧмаӧсь салдат йылысь балладаӧн. Выль постановкаса режиссёрыс – Евгений Софронов.
Кыдзи сійӧ пасйис, Алексей Дударев (1950-2023) тайӧ пьесасӧ гижӧма 1985 воын Ыджыд Вермӧмсянь 40 вося юбилей кежлӧ. Таво миян страна пасйӧ Победасянь 80 во тырӧм, а сідзкӧ, позьӧ шуны, тайӧ спектакльсӧ миян артистъяс сиӧмаӧсь салдатъяслӧн югыд паметьлы.
Кыдзи вермис Дударев гижны война йылысь пьеса, ачыс кӧ эз вӧв сэні? Дерт, батьыслӧн казьтылӧмъясысь. Коркӧ драматург висьтавлӧма ӧти интервьюын, мый сылӧн батьыс, крестьянин Ануфрий Дударев служитлӧма артиллерияын да воюйтӧма тыш заводитчӧмсяньыс помӧдзыс. Кывлӧма казьтылӧмсӧ драматург и батьыслӧн фронтӧвик-ёртъяссяньыс, кодъяс тшӧкыда волывлӧмаӧсь гӧститны.
Сюрӧсас 1945 во. Регыд помасяс вир кисьтана тыш. Но войналӧн и тайӧ бӧръя лунъясыс салдатъяслы лолыштны оз сетны. Сцена вылын тышсӧ ёнасӧ эз петкӧдлыны. Сӧмын некымынысь кыліс лыйӧм, салдатъяс мунлісны кутшӧмкӧ заданньӧ вылӧ, а сценаыс вӧлі сьӧдасьӧма снарядъясысь, корсюрӧ кыліс бумгӧм шы. И ставыс тайӧ видзӧдысьӧс быттьӧ шымыртіс да вуджӧдіс 1945 вося Берлинӧ.
Евгений Софроновлӧн кывъяс серти, кыдзи и пьесаын, сідзи и спектакльын войнаыс петкӧдчӧ салдатъяслӧн да аньяслӧн олӧм пыр. Тайӧ зэв сьӧкыд кадыс гудыртіс-пасьвартіс йӧзлысь олӧмсӧ. Шуам, босьтны кӧ шӧр геройсӧ, командир Дугинӧс (ворсіс Константин Карманов), мый сӧмын абу аддзылӧма сійӧ фашистлы паныд тышын, но война помӧдзыс кольӧ прамӧй мортӧн, ставсӧ зільӧ вӧчны справедливӧя. Кӧть эськӧ асьсӧ унаысь жӧ сконъявлӧма война кадся оласногыс. Тыдовтчӧ сылӧн и мужичӧй дойыс. Сюрсаас ранитчӧм бӧрын гӧтырыслы мӧдӧдӧма похоронка, быттьӧ кувсьӧма. Тадзи кӧсйӧма, мед гӧтырыс мӧд сайӧ петас. Ӧд ранитчӧм бӧрас сійӧ оз вермы лоны ни батьӧн, ни верӧсӧн.
Партизан Дервоедлӧн (ворсіс Владимир Рочев) тшӧтш аслас трагедия. Партизанитігас сылӧн син водзын виӧмаӧсь гӧтырсӧ да кагасӧ, но мужичӧй нинӧмӧн абу вермӧма отсавны, весиг асьсӧ абу явитӧма, сы вӧсна мый вӧлӧма кывкутана заданньӧ вылын. Кага моздора гӧтырыс сы бӧрся и ветлӧдлӧ вӧтас. Сьӧкыд Дервоедлы. Та понда корсьӧ аслыс смерть, но мыйлакӧ Енмыс сійӧс пыр видзӧ…
Буштец (ворсіс Дмитрий Максименко) пасьмунӧм сьӧлӧма жӧ. Кӧлысь вывсяньыс веськалӧма фронт вылӧ, абу и удитӧма нимкодясьыштны гозъякост олӧмнас. И весиг оз тӧд, ловъя-ӧ сылӧн том гӧтырыс. Гашкӧ, Дервоедлӧн моз жӧ мӧдаръюгыдас нин…
Сцена вылӧ здук кежлӧ петалӧны и аньяс. Но налӧн мыччысьлӧмын тыдовтчӧ сьӧкыд оласног, шог. Шуам, Вера (ворсіс Светлана Малькова), Дугинлӧн гӧтырыс, кор воӧма верӧс усьӧм йывсьыс юӧр, абу эскӧма, мунӧма фронт вылӧ. И ӧд аддзысьлӧны здук кежлӧ.
Жаль, дерт, мый спектакль помын Дугинӧс виӧны. Артмӧ, аслас похоронкаӧн туналіс шогсӧ.
Буштецлӧн гӧтырыс петалӧ жӧ сцена вылӧ. Люська (ворсіс Кристина Чернева) веськалӧма концлагерӧ. Немеч тешитчӧма сы вылын, мырдӧналӧма, но том ань оз кӧсйы мездысьны кагасьыс. Эскӧ, мый чужас шань морт. Ставсӧ тайӧс сійӧ висьталӧ Дервоедлы, а Буштец кылӧ, но оз вермы петны гӧтырыс дорӧ, топӧдны морӧс бердас.
Нӧшта ӧти ань (ворсіс Анна Софронова) йӧймӧма концлагерын, нывсӧ виӧмаӧсь да. Аньлӧн юрас нылыс ловъя, эскӧ, мый коркӧ сылы бур верӧс сюрас.
Видзӧдан артистъяслысь ворсӧмсӧ да збыль эскан, мый тайӧ абу спектакль, а олӧм. Спектакль помын залыс сувтіс да бӧрдіс.
Кыдзи висьталісны «Рядовые» спектакльын ворсысьяс, тайӧ зэв колана спектакль.
Сӧвет кадӧ чужысьяс, кодъяс ас синмӧн на аддзылісны ветеранъясӧс, казьтыштасны война вылын усьӧм рӧдвужсӧ. А ӧнія ныв-зон кутасны тӧдны история.
Сідзжӧ колӧ пасйыны, «Рядовые» спектакльса режиссёр Евгений Софронов уна во ветлӧдлӧ поискӧвикъяскӧд корсьны усьӧм салдатъяслысь коляссӧ. Экспедицияын вӧвлӧма и Владимир Рочев. Артмӧ, миян артистъяс тшӧтш кутшӧмакӧ тӧдӧны Великӧй Отечественнӧй война кӧрсӧ.
<> Екатерина МАКАРОВА. Снимокъясыс Юлия ЛЕГОТИНАЛӦН.