Эзысь волонтёр – татшӧм тшапа ӧні шусьӧны олӧма йӧз, кодъяс быд ногыс отсасьӧны пӧрысь, эбӧстӧм да висьысь йӧзлы. Отсасьӧны сьӧлӧмсяньыс, дон босьттӧг, да таысь кодсюрӧ весиг дивитӧны найӧс. А ӧд важысянь Комиын сідзи и вӧвлі – сиктсаыд ӧта-мӧдтӧ бура тӧдісны, ускӧттьӧ-неминуча дырйи отсӧг вылӧ век волывлісны.
Сыктывдінса Лӧзымысь Роза Семёновна Симакова эзысь волонтёръяс лыдысь. Уна во сійӧ уджаліс сиктса лавкаын вузасьысьӧн, став сиктса йӧзыс быд лун син водзас вӧліны. Унаӧн лавкаӧ волывлісны эз сӧмын вӧлӧгала, а ёнджыкасӧ варовитыштны, сьӧлӧм дойнас юксьыштны. Нывбаба мыйта вермис отсасис пӧрысь йӧзлы. Кодлы – бур кывйӧн, а кодлыкӧ и ва вайны да пес тэчны. Пенсия вылӧ петтӧдзыс на сиктса войтыр вӧзйисны аньлы водзмӧстчыны ветеранъяслӧн сӧветын. Роза Степановна ёнасӧ эз пыксьы: «Ме кӧ ог, сэсся некодлы!». Сідзи и эм – сӧветас Роза Симакова дзик ӧтнас.
–Том йӧзыд ӧні сиктсьыд мунӧны, уджыд абу да, – висьтасьӧ ань. – Пӧрысьяс унаӧн ӧткаӧсь, пес-ватӧ пыртны весиг эбӧсныс абу. Нӧшта на и налы гажтӧм, некодкӧд весиг варовитыштны, кольӧм кадсӧ казьтыштны. Волывла на дорӧ отсасьны, чужан лун кежланыс дасьтышта козин, кодлыкӧ йӧв вайыштла. Культура керкаӧн юрнуӧдысь Елизавета Сивергинакӧд ӧтвыв праздник лунъясӧ дасьтывлам клубын гаж. Жаль, но воысь-во олӧма йӧзыс чинӧ. Лӧзымын оліс нималана коми гижысь Александр Некрасов, кувсьӧм бӧрас ми сиктса олӧмаяскӧд ветлім сійӧс дзебны Придашӧ, а нелямын лун кежлас клубын дасьтыштім вошйӧдан пызан, лыддим кывбуръяс да казьтыштім енбиа ас мортӧс. Во мысти кувсис Александр Некрасовлӧн гӧтырыс, отсасим жӧ сійӧс дзебны да вошйӧдім нелямын лун бӧрас клубын: коді мый вермис вайис. Сэки ме водзмӧстчи рӧдвужыслы лӧзымсаяссянь неуна сьӧм чукӧртӧмын – век нин кутшӧмкӧ отсӧг.
Кӧть и индісны менӧ ветеранъяслӧн сӧветӧн веськӧдлыны, некутшӧм торъя жыр сиктсӧветын эз вичмӧдны, ветеранъяс асланыс тӧжд-могӧн локтӧны гортӧдз. Ме абу паныд, тадзсӧ весиг кивывджык, ӧд овмӧсӧй ыджыд, да сійӧс кӧть дыр кежлӧ оз ковмыв эновтлыны. Гортын ӧтвыв дасьтам социальнӧй кокньӧдъяс кузя быдсикас шыӧдчӧм, сёрнитам, кодлы кутшӧм отсӧг колӧ, юам тшай, варовитам – ставным рӧдвуж кодьӧсь…
А ӧд вужйӧн ме Изьва районысь, Сыктывдінад вои томиник дас кӧкъямыса нывкаӧн торгово-кулинарнӧй техникум помалӧм бӧрын 1980 воын. Индісны уджавны вӧр лэдзысьяслӧн Пожӧгдін посёлокса орсӧ. Нёль во ковмис уджавны, кӧть и зэв ёна гортысь гажтӧмтчи. Да и вӧлі зэв сьӧкыд – вой шӧр кадӧ садьмӧдасны да катер вылысь груз ректыны тшӧктасны. Вокӧй менам сэки Паджгаын семья лӧсьӧдіс да ас дорас пыр корис, лавкаас места вӧлі и быдӧн. Сідз 1984 воын и вои Паджгаӧ. Индывлісны вузасьны Разгортын, Савапиянын, а сэсся вуджӧдісны Лӧзымӧ. Муні окотапырысь, ӧд Ӧльӧксан верӧсӧй вӧлі лӧзымса. Сылӧн мам-батьыс отсалісны кыпӧдны кык судтаа керка, чужтім кык челядь, лӧсьӧдім ыджыд овмӧс, да ме дзикӧдз вужъяси Лӧзымӧ…
Пенсия вылӧ петі да, тӧдсаӧй козьналіс меным Маня нима кӧза, ачым пӧ мудзи вӧдитнысӧ. Ньӧти ог жалит пемӧссӧ босьтӧмысь, регыдӧн и рӧдмис, да ӧні менам овмӧсын нин куим верстьӧ кӧза да куим кӧзапи. Маняыд май помас-июнь заводитчигас чужтіс Маюняӧс, а февральын – Фетисаӧс. Декабрын Маюня чужтіс Добрикӧс, а Фетиса январын вайис Яникӧс да Ярикӧс. Кутшӧм тӧлысьын чужлісны, сы серти и нимті найӧс.
Ок, и ёна ме найӧс радейта, челядьӧс моз видза! Найӧ ӧд и збыль зонпосни кодьӧсь – бӧрсяньныс колӧ сюся дӧзьӧритны, быдсикас вӧлӧга дасьтыны, сёрнитны да пыдди пуктыны. Верда кӧзукъясӧс луннас куимысь, а вӧлӧгаас век содта сов, чеснӧк, лук, петрушка да укроп – сыысь зэв азыма сёйӧны. Та могысь весиг тӧв кежлӧ укроп-петрушкасӧ тырмымӧн запта, мед во гӧгӧр номсасясны. Йӧлыс кӧзаясыдлӧн содӧ пелысь да ӧмидз коръясысь, сетлывла коз пу лапъяс, тшай заварка, корсюрӧ и сакартор вичмӧдла. Сы пай гортын век эм йӧв, рысь да нӧк.
Ӧти нылӧй олӧ Выльгортын, мӧдыс Сыктывкарын – кыдз стрӧка сюрас, налы кӧза гӧснеч ыстышта. Сиктсаяс окотапырысь жӧ босьтӧны кӧза йӧвсӧ, ӧні ӧд скӧттӧ омӧля вӧдитӧны. Менам чӧскыд йӧв йывсьыд кывсьӧма нин и карын, волывлӧны ньӧбны да ёна и ошкӧны.
Эштыла вӧдитны горт гӧгӧрын быдсикас пуктас. Град вылын быдмӧны тыкваяс да весиг арбузъяс. Абу, дерт, лунвывса кодь юмолӧсь, но веж кӧрыс войвыв арбузыдлӧн аслыспӧлӧс, нӧшта на чӧскыд.
Гортын миян век уна гӧсьт, ӧти мунӧ, мӧд локтӧ, гажтӧмтчыны некор – таын, гашкӧ, и шудыс, – кывкӧрталіс Лӧзымса ань.
Наталья Кузнецова.
«Коми му» газетысь, кодӧс позьӧ судзӧдны пошта пыр, позьӧ ньӧбны «Ордым» лавкаын. Медым лыддьыны электроннӧй версия, личкӧй татчӧ. Эмӧсь кӧ юалӧмӧяс, гижӧй komi-kerka@ya.ru.