2020 вося ӧшым. Ме Ыбса этнопаркын тӧдмӧда Калмыкияысь нывъёрт Илянаӧс коми культураӧн. Программаыс вӧлі озыр: видлыны национальнӧй сёян-юан, ньӧввужйӧн «кыйны» ош-кӧин, пыравны чумӧ, коми керкаӧ, серпасасьыштны… мусирӧн! Татшӧм аслыспӧлӧс мастер-классӧ сэк миянлы нуӧдіс этнопаркса выль культорганизатор Сергей Латкин.
Ӧні том морт веськӧдлӧ Сыктывкарса «Пейзажи Севера» галереяӧн.
– Сергей, куим воӧн этнопаркса культ—организаторысь ті быдминныд галерея директорӧдз. Кыдзи тайӧ артмис?
– Эскӧй кӧть энӧ, школаын меным ИЗО-ысь пырджык пуктісны «кык». Но тайӧ эз сор 2019 воын помавны университетын искусство да культура факультет. Та бӧрын шуи аслым, мый и водзӧ кута сӧвмыны культура нырвизьын. Сыкӧд менам йитӧдыс пыр вӧлі топыд. Куті корсьны лӧсялана удж. «Тувччи» Ыбса этнопаркын культорганизатор вакансия вылӧ. Нуӧді быдсяма мастер-класс да уджтас, гижи сценарий, вочасӧн и документа да гранта уджӧ пырӧдчи. Ӧдйӧ куті ставсӧ вӧчны. Гӧгӧрвои: окота и сьӧкыдджыкторйӧ кутчысьны.
2022 вося мартын вуджи Сыктывкарса «Пейзажи Севера» галереяӧ, веськӧдлі сэні администрация-овмӧс юкӧнӧн. Сэсся директор шуис, мый кӧсйӧ мунны, а культура управлениеын, чайта, казялісны водзмӧстчӧмӧс да вӧзйисны тайӧ должносьтсӧ.
– Сьӧкыд-ӧ вӧлі ладмӧдчыны выль уджъёртъяскӧд? Кутшӧмджык галереяӧн веськӧдлан уджыс?
– Чайта, ме сёрниа, восьса морт. Абу сьӧкыд воны выль йӧзкӧд ӧти кывйӧ. Уджалам витӧн, сьӧкыд здукъясӧ вежам ӧта-мӧднымӧс. Уджъёртъяскӧд зіля кутны ачымӧс и кыдз налӧн ёрт, и кыдз веськӧдлысь. Быдлаын колӧ баланс: коркӧ сӧмын удж серти шыӧдча, а мукӧддырйи и бур сӧветӧн отсала. Директор уджыс зэв кывкутана. Колӧ пыр видзӧдны, медым ставыс вӧлі лючки-ладнӧ. Та кындзи ме вылын и административнӧй юкӧн, и сьӧм овмӧс. Тӧдсаясӧй шуӧны, тэ пӧ быдмӧмыд-вежсьыштӧмыд тайӧ удж вылас, мудермӧмыд.
– «Пейзажи Севера» – Комиын медся том галерея. Мыйта выставка артмис котыртны да кутшӧм нырвизьын сійӧ уджалӧ талун?
– Галерея збыльысь восьтіс ӧдзӧссӧ сӧмын 2015 воын. Тайӧ мӧвпыс чужис нималана поэт да вуджӧдчысь Галина Васильевна Бутыревалӧн. 2021 воӧдз галерея вӧлі искусство школалӧн выставка юкӧнӧн. Талун ми кывкутам Сыктывкарса администрация водзын. Медшӧр могыс – петкӧдлыны йӧзыслы коми культура, му да войтыр вылӧ серпасасьысьяслысь видзӧдлассӧ. Миян коллекцияын сёысь унджык удж – карлы козин.
Кӧть и шусям «Пейзажи Севера», но тӧдмӧдам видзӧдысьнымӧс и скульптураӧн, и графикаӧн. Дышӧдас ӧд галереяын видзӧдны ӧти и сійӧ жӧ торсӧ, со и корсям аслыспӧлӧс мастеръясӧс.
– Кыдзи ті бӧръянныд серпасасьысьсӧ? Коді вермӧ тіянын петкӧдлыны ассьыс уджъяссӧ?
– Унаӧн окотитӧны тӧдмӧдны йӧзӧс асланыс творчествоӧн миян галереяын. Уджалам кыдзи нималана, сідзи и том серпасасьыськӧд. Колӧ сӧмын шыӧдчыны миян дорӧ, петкӧдчӧмысь дон огӧ босьтӧй. Серпас-скульптурасӧ ми донъялам комиссияӧн, кывкӧрталам, шогмасны-ӧ. Бӧрсӧ найӧс сетам ӧти-кык тӧлысь мысти.
Мукӧд мастерыс ышӧдӧ миянын петкӧдчыны и мӧд каръясысь ёртъяссӧ. Сідз, таво серпасъяссӧ ыстыліс Санкт-Петербургса нывка – петкӧдлім. Кодкӧ ассьыс акань да вурун носки кӧсйӧ выставка вылӧ сетны, но ми индам налы мукӧд зал-галерея.
– А мыйта кад мунӧ ӧти выставка дасьтӧм вылӧ? Кутшӧм овлӧны мытшӧдъяс?
– Кад серти – кор кыдзи. Выставкасӧ позьӧ и ӧти лунӧн лӧсьӧдны. Серпасасьысь вайӧ ассьыс уджъяссӧ да, медводз тэчам найӧс джоджӧ, видзӧдам быд боксянь. Сэсся шойччӧдыштам юр да «выль синмӧн» донъялам. Овлӧ, оз кажитчы бӧръя композицияыс. Бара ставсӧ вежлалан, кытчӧдз юрыд да сьӧлӧмыд оз воны ладӧ.
Гӧгӧрвои, мый сьӧкыд вӧчны выставкасӧ ыджыд командаӧн. Быдӧнлӧн аслас видзӧдлас. И он пыр вермы воны ӧти кывйӧ. Та вӧсна, чайта, бурджык ӧткӧн выставкасӧ лӧсьӧдны.
Оз быдӧн, дерт, гӧгӧрво том художниклысь уджъяссӧ. Торъя нин, шуам, сьӧд, черань да лы серпасъяссӧ. Ӧти верстьӧ морт коркӧ шӧпнитіс меным, мед пӧ тайӧ серпасасьысьыс неуна юрсӧ бурдӧдыштас. Но ме татшӧм сёрниысь сӧмын нюммуна, искусство вылӧ быдӧнлӧн ӧд аслас видзӧдлас.
– Кутшӧм выставка медъёна вӧрзьӧдіс тіян сьӧлӧмнытӧ?
– Ме радейта скульптура. Верма пасйыны Владимир Афанасьевич Рохинлысь кольӧмвося выставка. Зэв мича удж «Материнство». Ӧти скульптура сулалӧ жыр шӧрас, а мукӧдыс – сы гӧгӧр. И ставнас композицияыс лада, ышӧдана, мӧрччана.
– Коді тіянӧ волывлӧ?
– Программа серти уджалам велӧдчысь-студентъяскӧд. Субӧтаӧ локтӧны бать-мамныскӧд челядь. Ог вермы шуны, мый ӧти аудиториякӧд уджалам. Быд арлыда аддзас тані мыйкӧ ассьыс.
Луннас вермӧ волыны и 100 морт. Мукӧдыс и гуляйтігмоз пыравлӧны миянӧ. А «Субботняя мастерская» уджтасӧ пырӧдчӧны найӧ, кодъяслы интереснӧ вӧчасьны киӧн. Весиг 2-3 вежонӧн водз шыӧдчӧны, кор нин пӧ афишанытӧ йӧзӧданныд, ми гижӧдчыны нин кӧсъям.
Ёртасям Сыктывкарса колледж-школаяскӧд. Челядь да томулов волӧны мастер-класс, экскурсия, лекция вылӧ. Ичӧтджыкъяслы лыддям «Чудовища Сысольского моря» лекция, висьталам татчӧс динозавръяс йылысь. А ыджыдджыкъясӧс тӧдмӧдам нин Коми му историяӧн.
– А овлӧны йӧзыслӧн аслыспӧлӧс корӧмъяс?
– Татӧг некыдз! Неважӧн ань звӧнитӧ – кӧсъя пӧ галереяын чужан лунӧс пасйыны, отсалӧй. Мися, думыштла да выльысь триньӧбта. Трубкасӧ пукті, а аслам синмӧй кольча кодь, ёна жӧ чуйми татшӧм корӧмыслы. Жуглышті юрӧс, сэсся звӧниті: вӧзйи нуӧдны экскурсия, тшай юыштны да пырӧдчыны линогравюра кузя мастер-классӧ. Линолеумторйын резакӧн вундім серпас, краскаӧн мавтім вылыссӧ да печатайтім кабала вылӧ. Ставӧнлы кажитчис!
– Мукӧдыс чайтӧны, мый галереяын уджыс гажтӧм. Кутшӧм бӧръя уджтас ті збыльмӧдінныд?
– Быд во водзмӧстчам «Ночь искусств» уджтасын. Сідзжӧ августын пырӧдчим «Экскурсионный флешмоб» ставроссияса акцияӧ. Таво нуӧдім 33 экскурсия, кытчӧ пырӧдчис 400-ысь унджык морт. Тадз экскурсия лыд кузяыс акцияас ми пырим Россияса 5 медбур галерея пӧвстӧ. Корсим партнёръясӧс: РЖД, Национальнӧй галерея, Национальнӧй музей, банк… Дасьтім ыджыд программа, медым гижӧдчыны вермис быд морт. Пырӧдчысьяс вештысьтӧг ветлісны экскурсияӧн предприятиеӧ, вичкоӧ, культура
учрежденниеясӧ… Быд татшӧм «сувтланінын» сэтчӧс экскурсовод тӧдмӧдіс тайӧ инӧн.
– Сергей, бӧръя юалӧм. Тіян чайтӧм серти, мыйын искусство выныс?
– Культурасӧ да войтыр паметьсӧ видзӧмын. <>
Элина Шлопова.
Снимокъясыс «Пейзажи Севера» галереялӧн «ВКонтактеын» котырысь да геройлӧн гортса архивысь.