Неважӧн на Комиын олысьяс ошйысисны зарни арӧн, а ӧні мича серпасыс шуштӧммис – ӧтуввез тыри няйт туй снимокъясӧн. Лятіӧ вӧйӧмаӧсь и дзоля, и ыджыд машинаяс. Кодкӧ зырйӧн вешталӧ кӧлеса увсьыс няйтсӧ, мӧдӧс кыскӧны, жугалӧма да. И тадзи, колӧ шуны, рӧспута дырйи быд во овлӧ, и мыйлакӧ бурлань нинӧм оз вежсьы.
Сӧмын эскыны да надейтчыны
И сідз, «Коми му» гижліс нин Сыктывкар бердса Дырнӧс дачаӧ туй йылысь. Сэні олысьяс оз нин ӧти во элясьны шогмытӧм вӧлӧк вылӧ. Весиг шыӧдчылӧмаӧсь ёрдӧ, коді сувтӧма дачникъяс дор: туйсӧ колӧ вӧчны. Но кыдзи вӧлӧма шогмытӧм, сэтшӧм и эм.
Йӧзлӧн висьталӧм серти, бӧръяысьсӧ шыльыд туйӧд ветлӧмаӧсь Юрий Спиридонов юралан кадӧ. Сэсянь абу колана ног дзоньталӧмаӧсь, и ӧні ветлӧны шогмытӧм туйӧд. Ставыс гуран, вӧвлӧм асфальтысь весиг дукыс абу кольӧма. А тулыс-арсӧ кузяла гуран либӧ ляті.
Кольӧмвося сентябрын Дырнӧс дачаын олысьяс «Народнӧй фронтын» водзмӧстчысьяскӧд чукӧртлісны Сыктывкарса администрацияын зільысьясӧс, прокуратураын да ГИБДД-ын уджалысьясӧс.
Элясисны эз сӧмын шогмытӧм туй вылӧ, а сідзжӧ мый автобус сувтланінъясын оз ӧзйы би. Йӧзыс чеччӧны пемыдінӧ да няйтӧ. И тадзи туй бокӧдыс келӧны гортас.
–Ӧні йӧзыс оз сӧмын татчӧ картупель пуктӧм ради волыны. Тані олӧны во гӧгӧр! Мыйла тайӧс некыдзи оз гӧгӧрвоны чинаяс? Дырнӧсса дачаяс – тайӧ сійӧ жӧ карыс, а йӧз олӧмсӧ бурмӧдӧм могысь нинӧм оз вӧчсьы. Кӧть эськӧ и кӧсйысьӧны. Быд лун колӧ ӧтарӧ-мӧдарӧ мунны школаӧ, детсадйӧ полігтырйи, а лючки-ӧ воам? Тайӧ абу туй, а шогмытӧм аттракцион, – дӧзмӧмаӧсь йӧзыс.
Дырнӧсса дачаын олысьяскӧд аддзысьлӧм бӧрын Сыктывкарса мэр Владимир Голдин кӧсйысис разьны нэмӧвӧйся гӧрӧдсӧ. И быттьӧ босьтчыліс, но эз на артмы, уджыс пӧ уна да. Ӧти-кӧ, туй дзоньталӧм кузя проект вӧчысьыс эз ас кадӧ дасьты колана кабалаяссӧ, да сійӧс киритлісны. Сэсся проектировщикыс Арбитражнӧй ёрд пыр бӧр пырӧдчис уджас. И ӧні пӧ кӧсйысьӧма став колана уджсӧ та могысь эштӧдны во помӧдз.
Мӧд-кӧ, мыйта сьӧм ковмас туй вӧчӧм вылӧ, абу на тӧдса. Артыштны на пӧ колӧ. Сідзжӧ пасйӧмаӧсь, мый туй дзоньталӧм вылӧ сьӧм корӧны республикалысь, карса бюджетын сы вылӧ оз тырмы да.
–Но тадзи пыр эскыны кӧсйысьӧмлы да виччысьны, кор нин босьтчасны да сэсся и вӧчасны уджсӧ, ми ог вермӧй. Миянлы туйыс колӧ ӧні! – шуӧны йӧзыс.
Кольӧм вежонӧ Дырнӧсса дачникъяслӧн водзмӧстчан котыр бара чукӧртчыліс Сыктывкарса администрацияын. Корисны, мед кӧть шыльӧдыштасны туйсӧ, ӧд налы колӧ талун и аски сэті ветлыны.
Юркарса чинаяс бара такӧдісны, мӧвпыштлам пӧ, кыдзи позяс капитальнӧя дзоньтавтӧдз туйсӧ лӧсьӧдыштны. Но ӧдвакӧ тайӧ артмас. Йӧз висьталӧм серти, грейдерӧн шыльӧдӧмыс пӧ (овлӧ гежӧда) рӧспута дырйи лун оз тырмы.
Сідзкӧ, кор на лоӧ бур вӧлӧкыс, некод оз тӧд. Сӧмын эскыны да надейтчыны…
Но оз сӧмын Дырнӧсса дачникъяс лойны няйтсӧ. Кулӧмдін районса тшӧтш элясьӧны шогмытӧм туй вылӧ.
Коді мунӧ гуранӧсь да няйт туйӧд, йӧзӧдӧны снимок либӧ видео. А сэсся гижӧны республикаса чинаяслы: «Он кӧ вермӧй дзоньтавнысӧ, сьӧм абутӧм вылӧ ыстысянныд, сідзкӧ, колӧ чинтыны транспортысь вотсӧ».
Комын вит машина нюйтын
Неважӧн Чикшин да Лыжавом костын сибдіс комын вит машина: легкӧвӧй да груз новлан. Кык лун буксуйтісны, ӧта-мӧдсӧ кыскалісны няйт кӧлеясьыс.
Содтӧд на и телефон йитӧдыс сэні абу бур, ускӧттьӧӧ веськалӧм йылысь эз дзик пыр вермыны юӧртны мездысьяслы.
Татшӧм лоӧмтор бӧрас Госсӧветысь депутат Татьяна Саладина шыӧдчӧма республикаса чинаяс дорӧ, медым лӧсьӧдасны туйсӧ.
Минстрой юӧртіс, лёкинӧ пӧ вайим щебень, шыльӧдім. И сэсся пӧ тӧлысь чӧж, ноябрь 7 лунӧдз, тайӧ туйкостас оз позь ветлӧдлыны сьӧкыд техникаӧн.
Но Усинск районын олысьяс гижӧны ӧтуввезйын, мый тайӧ абу петан туй. Воысь воӧ тайӧ туйкостыс рӧспута дырйи – рунь.
Сэті фураясӧн вайӧны районӧ сёян-юан, лекарство, мукӧд груз. Колӧ пӧ важӧн нин асфальтируйтны, а сэсся колана ног дӧзьӧритны, сэки эськӧ татшӧм юр висьӧмыс ни шоперъяслӧн, ни чинаяслӧн оз ло.
Кӧні медся няйт да гуранӧсь
Удора район оз жӧ кольччы мукӧдсьыс, тшӧтш йӧзӧдӧ няйтын сибдӧм машина, гуран да гӧп йылысь юӧр. Йӧзыс курыда шмонитӧны, гашкӧ пӧ, йӧзӧдны медбур гуран да руня кӧлея конкурс? А козиныс вермысьлы – асфальта туй. Но тайӧ сӧмын збыльмытӧм гуся кӧсйӧм.
–Миян Россияын кык шог – омӧль туй да йӧз дорӧ чиналӧн веськодьлун. Ми быдӧн ветлам карысь сиктӧ. А туйыс кутшӧм? Гуран вылын гуран, гӧп. Асфальт кӧ вӧлӧма, сӧмын кӧнкӧ-кӧнкӧ кольӧма, няйт, сёй, рунь. Но тайӧ карса олысьлы сідз, романтика. А сиктса олысьлы кутшӧм? Ми ӧд татшӧм туйӧд ветлам больничаӧ, юрсиктӧ, карӧ, новлӧдлам челядьӧс школаӧ да детсадйӧ. Абу гуся, мый уна грездын велӧдчанінсӧ пӧдлалісны да, ковмӧ орчча сиктӧ новлӧдлыны шогмытӧм(!) туйӧд. Тэрыб отсӧглы тшӧтш сьӧкыд воӧдчыны. Найӧ ӧдва кыссьӧны, буксуйтӧны, кор на воасны висьысь дорӧ да нуасны сійӧс больничаӧ. Кӧть отчитайтчӧны чинаяс, быд грездӧ пӧ тэрыб отсӧг машина воӧ кызь минутӧн. Тайӧ сӧрӧм! Шуам, Ёвкӧджсянь Важгортӧдз куим часысь дыр мунам. Терпенньӧысь петі да йӧзӧді ӧтуввезйын, кыдзи ми воӧдчим шогмытӧм туйӧдыс. А ветлім висьысь мамла, райбольничаӧ нуӧдлім врач дорӧ. Вирыд пузьӧ, и синваыд петӧ татшӧм туйӧд ветлігӧн. Районса да республикаса чинаяс, тіян сӧвесьтыд эм абу?! – гижӧма ӧтуввезйын Удора районса олысь.
<> Екатерина МАКАРОВА.
Снимокъясыс ӧтуввезйысь.