2023 восӧ Россияса президентлӧн индӧд 
серти шуӧма Педагог да наставник воӧн. Такӧд йитӧдын и странаын, и республикаын котыртлӧны уна сикас конкурс-аддзысьлӧм, кӧні петкӧдчӧны и искусство гимназияын велӧдысьяс. Сідз, «Коми велӧдысь» республикаса конкурсын вермис ичӧт классъясса челядьлы тӧдӧмлун сетысь Елена Васильевна Расова, а Москваын ставроссияса «Педагогический дебют» ордйысьӧмса «Молодые учителя» нимпасын вермӧм шедӧдіс история да обществознание велӧдысь Дмитрий Алексеевич Воробьёв.
А март-апрельын велӧдысьяс ассьыныс сям-кужӧмсӧ петкӧдлісны «Учитель года России» конкурсса республика тшупӧдын. Меным мойвиис дорйыны сэні нимсӧ искусство гимназиялысь, кӧні сизим во нин велӧда роч кыв да литература. Конкурс дырйи быдӧн юксис аслас опытӧн, ме жӧ висьтаси, кутшӧм ногӧн тӧдмӧда ныв-зонмӧс уна сикас войтырлӧн культураӧн да кыдзи найӧ озырмӧдӧны ӧта-мӧдсӧ.
Лоны велӧдысьӧн ичӧтсянь нин кӧсйи, ӧд менам сӧнъясын «велӧдысьлӧн вирыс» унакодь: прабабӧй, Ольга Евгеньевна Шишкина, велӧдліс биология да химия, мамӧй, Людмила Николаевна Дежурова, школаын тӧдмӧдӧ челядьӧс стӧч наукаясӧн. И ме дзоляӧн на ӧти радӧ пуксьӧдлывлі чачаяс да артасьны, гижны найӧс велӧді, весиг оценка журналӧ пуктавлі.
Чужи да быдми ме важся коми Керчомъя сиктын да ичӧтсянь мойдъяс, баййӧдчан сьыланкывъяс пыр восьті аслым коми культурасӧ. Сійӧс бурджыка тӧдмалӧм могысь локті сэсся велӧдчыны искусство гимназияӧ, кӧні нин вочасӧн аддзи-гӧгӧрвои коми культуралысь мукӧд войтыр культуракӧд йитӧдъяссӧ. Валентина Кимовна Торлопова восьтіс миянлы Пушкинлӧн кывбуръясысь джуджыд мӧвпъяссӧ, Лидия Яковлевна Зварич да Раиса Ивановна Вагнер тӧдмӧдісны коми кывлӧн, фольклорлӧн пыдӧстӧм мичӧн, мывкыдӧн, а Алла Александровна Таскаевакӧд Чужан му кузя ветлігъясӧ нимкодяси паськыд юясӧн, асъя да рытъяс кыаясӧн, ыджыд да ичӧт сикт-грездъясын кывзі пӧль-пӧчлысь висьтасьӧмсӧ да чӧжи ас пытшкын коми войтырлысь нэмӧвӧйся тӧдӧмлунсӧ, зіли гӧгӧрвоны олӧм сюрӧссӧ. Журналистика урокъяс дырйи Павел Иванович Симпелевлысь велӧдчи мӧвпавны, восьтыны йӧзлы ассьым видзӧдласъясӧс, дасьтыны «ловъя» гижӧдъяс.
Гимназия бӧрын олан туй вайӧдіс менӧ Санкт-Петербургӧ, кӧні сӧльнитчӧмаӧсь да ӧтув сӧвмӧны уна сикас культураяс. Герцен нима университетын велӧдчигӧн тӧдмаси якутъяскӧд, эвенъяскӧд, ненечьяскӧд, селькупъяскӧд, мукӧдкӧд, и тайӧ отсаліс меным аддзыны да гӧгӧрвоны, мый уна кывйӧн сёрнитысь йӧза Россияын быд войтыр – аслыспӧлӧс, да пыдди пуктыны ас войтырӧс – комиӧс. Университетын жӧ ме восьті аслым культура туялан ключ, и ключыс тайӧ – кыв. Кыв отсӧгӧн ми тӧдмӧдам культураӧн, видзам-сӧвмӧдам да вуджӧдам сійӧс ӧти кӧленасянь мӧдӧ.
«Учитель года» ним вӧсна вермасис Сыктывкарысь, Воркутаысь, Ухтаысь, Усинскысь, Печораысь, Вуктылысь, Интаысь, Сосногорскысь, Княжпогост, Сыктыв, Кӧрткерӧс, Изьва, Мылдін, Удора, Емдін, Кулӧмдін, Чилимдін, Луздор районъясысь 23 велӧдысь. Конкурсыс вӧлі нёль тшупӧда. Медводдзаыс вӧлі заочнӧй, куим минута видеороликын быдӧнлы коліс висьтавны ас йывсьыс, тӧдмӧдны педагог уджын шедӧдӧмторъяснас.
Мӧд тшупӧдын ордйысьны велӧдысьяс чукӧртчисны нин Сыктывкарын да юркарса 18-ӧд да 16-ӧд номера школаясын нуӧдісны урокъяс. Та бӧрын нин жюри шуис дас мортӧс лауреатӧн, и налы нин ковмис венласьны конкурслӧн коймӧд да нёльӧд тшупӧдъясын. Мастер-класс дырйи на пиысь быдӧн юксис аслас уджын, а сідзжӧ ныв-зонмӧс быдтӧм-туйдӧмын гусяторъясӧн. Ме петкӧдлі научнӧй стендап котыртан мастер-класс. Ми гимназияын быд во нуӧдлам сэтшӧмсӧ, ӧд сійӧ сетӧ позянлун ворсігмоз сёрнитны наука, искусство йылысь.
Нӧшта ӧти ордйысьӧмлӧн нимыс – «Меч Победы». Сійӧс ме сии Ыджыд Вермӧм лунлы да велӧдчысьяскӧд ӧтвыв туялі роч мортлысь пытшкӧсса вынсӧ. Ныв-зон висьтасисны, кыдзи видзӧны семьяаныс рӧдвужыслӧн войнадырся подвигъяс йылысь паметьсӧ.
Конкурсса бӧръя тшупӧдӧн лоис пресс-конференция. Велӧдысьяс вочавидзисны жюрилӧн да йӧзӧс велӧдан министрлысь удж вӧчысь Наталья Якимовалӧн уна сикас да корсюрӧ и виччысьтӧм да та вӧсна шӧйӧвоштан юалӧм вылӧ.
Став ордйысьӧм бӧрын «Учитель года» конкурслӧн республикаса тшупӧдын вермысьӧн шуисны Чилимдін районысь Пижмаса школаын физика велӧдысь Антон Георгиевич Михеевӧс.
Ме лои лауреатӧн, и тайӧ тшӧтш ыджыд вермӧм, ӧд конкурсъяс кежлӧ тшӧкыдджыка дасьтыла ассьым енбиа велӧдчысьясӧс, а та пӧрйӧ со шуи аслым: «Марина, а ачыд сямман-ӧ?», да пырӧдчи ордйысьӧмас. И конкурсыс сетіс позянлун висьтавны да дорйыны ассьым видзӧдласӧс, тӧдмӧдіс республикаса уна пельӧсысь уджъёртъяскӧд да петкӧдліс, мый Комиын ыджыд сяма да вежӧра велӧдысьыс уна.
Конкурсас ме локті «Мунысь мортӧс мыйӧн кутан?» пас улын. Быдӧнлӧн аслас туй, менам жӧ нуӧдӧ культураӧ. Дерт, кыдзи и уна мукӧд туй, кӧнъясынкӧ сійӧ паськыд да шыльыд, кӧнъясынкӧ – векньыдик ордым кодь, кыті сӧмын подӧн верман мунны. И тайӧ туй вылын мекӧд орччӧн восьлалӧны наставникъяс: мамӧй, Людмила Николаевна, менӧ видзысь анделӧй; Раиса Ивановна да Лидия Яковлевна, кодъяс вӧрса ёль моз веськӧдӧны горшӧс, кор сійӧ косьмылас коми кывйысь, коми сёрниысь; Алла Александровна – сійӧ меным туй индалан кодзув быттьӧ; Валентина Кимовна – роч поэзияӧн сьӧлӧмӧс и лолӧс озырмӧдысь; Павел Иванович – пӧтӧса нянь моз водзӧ мунны вын сетысь; Светлана Михайловна Нефедова – менӧ видзысь да туйӧс югзьӧдысь коми шонді; Дмитрий Алексеевич, коді быд сьӧкыд здукӧ отсалӧ венны мытшӧдсӧ; Людмила Ивановна Игушева – ёрт, философ, коді век орччӧн; Ирина Николаевна Томова – культураяс костын йитӧд туялан уджын нырвизь индысь.
Гимназияын уджалігӧн ме тшӧтш босьті ас вылӧ наставниклысь мог. Велӧдчысьяслӧн наставниклысь. И кор найӧ шедӧдӧны вермӧмъяс – накӧд тшӧтш радла, радла кыдзи педагог. Мунысь мортӧс ӧд мыйӧн кутан?.. <>
Марина ДЕЖУРОВА.
Снимокъясыс ӧтуввезйысь.