Кулӧмдінса библиотекаын лыддьысьысьяс аддзысьлісны Эжва йылын да ставнас Коми муын нималана морт Елена Егоровна Шомысовакӧд. Сьӧрсьыс сійӧ вайӧма вӧлі ассьыс неважӧн на йӧзӧдӧм кык ыджыд удж.
Менам киын тавося да тшӧтш локтан во вылӧ лунпас (календар). Листалана, быд лист бок урчитӧма тӧлысь вылӧ. Но медтӧдчанаыс сыын, мый лунпассӧ ставнас сиӧма Троице-Стефано-Уллянаса вичколы, петкӧдлӧма сылысь мичсӧ да озырлунсӧ.
Тӧдам, мый Октябрса революция бӧрын манастырлӧн вӧліны сьӧкыд вояс. 1818 воын сійӧс тупкисны, служитысьяссӧ нуисны дзескыдінӧ. Манастырыс кольліс бур дӧзьӧртӧг, содтӧд на сійӧс муртса дзикӧдз эз кисьтны.
Выльысь ловзян ру сійӧ босьтіс кольӧм нэмся 90-ӧд вояссянь иеромонах Питиримлӧн (ӧні Сыктывкарса да Коми-Зырянаса архиепископ) водзмӧстчӧмӧн. Сылы вунӧдны позьтӧмӧн тшӧтш лои 1996 воын Москваса да ставнас Россияса Патриарх Алексий II-лӧн волӧмыс.
Ӧні кежлӧ манастырын уджаланвыйӧдз дзоньталӧма квайт стрӧйба, на лыдын тшӧтш «Живописный источник» часовня. Татчӧ волӧны оз сӧмын Кулӧмдін районын да Коми му пасьталаын, но и Россияса мукӧд регионын да весиг суйӧр сайын олысьяс.
Календарсӧ мичмӧдӧма волӧн быд кадлы лӧсялана снимокъясӧн. Найӧс вӧчӧмаӧсь иеромонах Антоний (Ольшанов), Владимир Кривцун да ачыс Елена Егоровна Шомысова.
Эм мича снимок Николай Чудотворец вежа керкалӧн йиркысь: лэбалысь анделъясӧс шензьӧдана кужӧмӧн серпасалӧма абу художник, а Ручысь авъя ань Ангелина Кипрушева.
Мӧд уджыс, мыйӧн тӧдмӧдіс Елена Егоровна, – аслас чужанінлы, Скӧрӧдумлы, сиӧм фотоальбом. 2019 воын тайӧ сиктыслы 300 во тырӧм пасйисны зэв кыпыда. Гӧсьтъяс волісны быдласянь. Пеп, Ӧндрӧн да мукӧд вужсянь паськалӧм рӧдвужысь унаӧн тайӧ гаж вылас медводдзаысь аддзысисны да тӧдмасисны.
Фотоальбомын снимокъясыс кыввораӧсь, висьталӧны и сиктлӧн воысь-во сӧвмӧм йылысь, и тӧдмӧдӧны сэтчӧс йӧзкӧд. Медводдза лист бокъясас казьтылӧма Ыджыд война вылын пӧгибнитӧм да юӧртӧг вошӧм ас сиктсаясӧс.
А сигӧртӧма альбомсӧ Скӧрӧдумысь нималана йӧзлӧн снимокъясӧн. Ме эг артышт лыдсӧ, но йӧзӧдӧма вель уна фотокарточка, листалігӧн воссьӧ Скӧрӧдумлӧн ӧнія кадӧдз став олӧм-историяыс. И оз сӧмын снимокъясӧн, эм хронология, туялысьлӧн ыджыд уджӧн вӧчӧма сиктын быд лоӧмторлы стӧч пасйӧдъяс: кор медводдзаысь казьтыштӧма документъясын Скӧрӧдумсӧ, кор воссьӧма сэні школа, пошта, вузасянін, колхоз, спортзал да с.в.
– Менам бать-мам Лидия Андреевна да Егор Васильевич Шомысовъяс Скӧрӧдумысьӧсь. Мам менӧ чужтылӧма Помӧсдінын, а паспортын гижӧмаӧсь скӧрӧдумсаӧн жӧ.
Ассьым чужанінӧс туяла важысянь да, гижӧдыс чукӧрмис зэв уна нин. Уна жӧ и снимокыс. Дерт, важъяссӧ колӧ ёна выльмӧдны. 2015 воын босьтчывлі небӧг гижны, 10 сайӧ лист бок эм нин, но оз тырмы кадыс водзӧ уджавны. Та вӧсна медводз фотоальбом вӧчи. А ыджыдджык небӧг лэдзӧм йылысь мӧвпысь эг на лэдзчысь, гашкӧ, бур йӧз да Ен отсӧгӧн коркӧ помала.
Неважӧн на «пӧжалӧм» альбомӧй сиктын ветлӧ киысь киӧ, йӧзыс корсьӧны снимокъясысь рӧдвужсӧ, тӧдса керкаяс да местаяс. Но сійӧ, ме думысь, колана лоас и водзӧ кӧленаясын быдмысьяслы, мед и найӧ унджык тӧдмаласны асланыс ичӧт чужанін йылысь, – висьталіс Елена Шомысова.
Сідз, дерт. Ачыс тай чуньнас индалӧ: тайӧ снимок вылас пӧ чужан керканым, со бать-мам, пӧль да пӧч, ыджыд бать, Гражданскӧй война вылӧ веськавлӧм морт…
Стӧчмӧда, Елена Егоровналӧн тайӧ абу медводдза небӧгъяс. 2018 воын помалӧма «Отечественная история» уджӧн магистратура да босьтчӧма пыдісянь тӧдмавны Ен ног олӧм, волӧма уна вичкоӧ, гижӧма да дорйӧма диссертация. Бурӧсь йитӧдъяс Уллянаса манастыркӧд. Волігъясас вӧчӧм снимокъясыс тай мичмӧдӧны сыӧн дасьтӧм календаръяслысь лист бокъяссӧ. Ен ног олӧм туялӧмӧн сылӧн петісны «Православная Верхняя Вычегда», «История православия Верхней Вычегды» небӧгъяс.
Ачыс помаліс Помӧсдінса шӧр школа, туяліс сылысь сӧвман туйсӧ да козьналіс лыддьысьысьяслы велӧдчанін йывсьыс кык небӧг.
Ыджыд пай пуктӧ Коми муын физкультура, спорт да туризм сӧвмӧдӧмӧ. Сӧмын тайӧ юкӧнас гижӧма 70 сайӧ научнӧй удж. Кык небӧг петавлӧма Комиын спорт сӧвмӧдӧм йылысь, ӧні дасьтӧ коймӧд небӧг. Физкультура да спорт юкӧнлы таво тырӧ 100 во, и юбилей кузя кӧсйӧ вӧчны ассяньыс козин.
Елена Егоровна Шомысова – педагогика наукаса кандидат, доцент, СССР-ын биатлон спортса мастер. 1996 воын Сыктывкарса государственнӧй университетын восьтӧм физкультура да спорт факультетын медводдза деканӧн. Уджаліс 2004 воӧдз. А сэсся Ухтаса государственнӧй техническӧй университет бердын восьтӧм физическӧй культура, спорт да туризм институтын вӧлі медводдза директорӧн.
Со татшӧм нималана морткӧд тӧдмасисны Кулӧмдінса библиотекаын лыддьысьысьяс. Окотапырысь ньӧбим Елена Шомысовалысь аслас сьӧм вылӧ лэдзӧм небӧгъяссӧ.
Аслас выль небӧгъясӧн Елена Егоровна тӧдмӧдас и юркарын олысьясӧс март 19 лунӧ Коми Республикаса Национальнӧй библиотекаын аддзысьлӧм дырйи. <>
Нина БУТКИНА.
Снимокъясыс Елена ШОМЫСОВАЛӦН.