Кодӧскӧ, гашкӧ, и кезйӧдлӧ санитарка уджысь. Гашкӧ, и дивитас на, мӧдлаӧ пӧ некытчӧ абу шогмӧма. А ӧд тайӧ зэв колана профессия. Ен мед видзас чорыда висьмӧмысь, сэки и гӧгӧрвоан, мыйта вын да терпенньӧ колӧ больничаын уджалысьлы.
Медсестралӧн веськыд ки
Кӧрткерӧс районса Зулӧб грездын чужлӧм-быдмӧм Зинаида Игушева некор абу мӧвпавлӧма, мый коркӧ сійӧ кутас тӧждысьны висьысьяс бӧрся. А ӧні со дас кӧкъямыс во нин зільӧ медсестралы отсасьысьӧн.
– Ичӧтсянь бать-мамлы отсасим воккӧд. Уджаліг и быдмим да, сьӧкыд уджсьыд ог пов. Школа помалӧм бӧрын велӧдчи штукатур-малярӧ. Альбина нывъёрткӧд уджыштім специальносьт серти минздравын, больничаясын мавтчим. Но миянӧс, томъястӧ, удж вылысь чинтісны. Позис эськӧ мӧдлаӧ медасьны, но лаборатория краситігӧн чорыда кольмылі краска дуксьыс. Сы бӧрын юрӧй кутіс дурмыны, висьны, быттьӧ ютӧг код, и уджтӧг кольӧм бӧрын ёнасӧ эг шогсьы. Сэсся чойӧй вӧзйис кардиология шӧринӧ санитаркаӧн медасьны. О, мися, менам инструмент пыдди лоасны швабра да ведра, – висьталӧ Зинаида Юрьевна.
– Больничаті медводдзаысь кытшовтӧдігӧн велӧдісны, эн пӧ пов висьысьяссьыс. Юр вылад пӧ эн пуксьӧд, тшӧкты вермысьяссӧ вольпасьсӧ вежны, ёгсӧ шыбитны ведраӧ, но и эн вензьы накӧд, – водзӧ казьтылӧ Зинаида Юрьевна. – Первойсӧ, дерт, ёна сьӧкыд вӧлі. Ми ӧд ог сӧмын джодж мыськӧй да бус чышкӧй – ми медсестралы отсасьысьяс. Позьӧ шуны, налӧн веськыд киыс. Куйлысь висьысьяс бӧрся колӧ ёна дӧзьӧритны. Ме уджала кардиологиялӧн нёльӧд юкӧнын, кӧні бурдӧдчӧ-ны сӧнмас тромба сьӧлӧмӧн нёрпалысьяс. Куйлӧны тані и олӧмаяс, и шӧр арлыдаяс, и томъяс. Зэв жаль, томыс уна да.
Уна воӧн кутан гӧгӧрвоны висьысьтӧ. Тӧдан, кыдзи накӧд сёрнитны. Висьысь вылӧ ёгӧссьӧмысь, асмогасянінӧ лёка ветлӧмысь, мыйкӧ кисьтӧмысь ропкысьяслы Зинаида Игушева шуӧ, мый некод оз вермы тӧдны, кутшӧм лоас пӧрысьнас, да некод оз вермы ошйысьны, мый оз висьмы.
– Йӧзыс серти, больничаын вермӧны уджавны сӧмын чорыд сьӧлӧмаяс. Тайӧ сідз?
– Морт сьӧлӧмыд ӧд абу из. Дерт, велалан да, сьӧлӧм бердад ставсӧ он босьт. Но мукӧдсӧ ёна жалита, торъя нин тӧдсаястӧ. А кувсьысьлӧн мукӧддырйи син водзад локтӧ чужӧмыс. Ме уджала сэтшӧминын, кӧні вермасны усьны и кувны. Миян юкӧнын куйлӧны буретш сэтшӧм висьысьяс.
– А овлӧ, санитаркаяслы найӧ элясьӧны жӧ?
– Дерт. Позьӧ шуны, ми тані тшӧтш психология отсӧг сетам. Шуам, процедура вылӧ коляскаӧн либӧ каталкаӧн нуигӧн (мукӧдыслы ӧд оз позь ас кокӧн мунны) юасьӧны, бурдасны оз, кыдзи-мый кутасны туявны, аддзасны-ӧ, мый вӧсна нёрпалӧны… Унатор юасьӧны. Ӧти нывлӧн вӧлі сьӧктӧмысь видзчысян таблетка юӧмысь тромб артмӧма, да зэв ёна поліс. Сылы чеччынысӧ весиг эз позь. Мися, бурдан, кутан кӧ кывзысьны врачлысь. Операция водзын ёна колӧ мукӧдсӧ такӧдны. А эмӧсь и зумыш, сёрниттӧм, ставсӧ ас пытшкас кутысь йӧз.
– Он каитчы татчӧ медасьӧмсьыд?
– Ньӧти ог. Сідзкӧ, меным Енмыс шулӧма уджавны больничаын медсестралы отсасьысьӧн. Дерт, окота творческӧя уджавны. Сійӧн и концертася, радейта кысьыны. Тадзикӧн шойчча сьӧкыд уджсьыс.
Гуся кӧсйӧм
Збыльвылас Зинаида Игушева енбиа да киподтуя морт. И сійӧ оз пӧръясь, кор шуӧ, мый радейтӧ сцена вылын петкӧдчыны. Неважӧн на со сьыліс Кӧрткерӧсын районса самодеятельнӧй котыръяслӧн конкурсын.
– Тайӧ петкӧдчӧмыс быдвося. Таво нюжаліс куим лун. Медводз районса котыръясысь медбуръяссӧ бӧрйӧны, а сэсся найӧ Сыктывкарын петкӧдчасны. Кывкӧртӧдсӧ ог на тӧд, – висьталӧ Зинаида Юрьевна. – Ми сьылім да ворсім паньӧн.
– А кыдзи тэ верман Зулӧбса «Сударушкаын» сьывны, карын кӧ уджалан?
– Аслым окота да, верма. Тшӧкыда кайлывла Зулӧбӧ. Нина Станиславовна Макарова (Зулӧбса культура керкаӧн веськӧдлысь) водзвыв юасьӧ, верма ог. Овлӧ, уджыс график серти оз лӧсяв, да ӧткажита, но пырджык вермӧдча. Овлӧ, найӧ Зулӧбын сьылӧны, а ме тані ӧтнам репетируйтча. Ӧні сідзи жӧ лои: куим лун зулӧбсакӧд дасьтысим, сэсся гортын. Алина нылӧйлы сэсся «экзамен сдайті»: сьылі и паньӧн ворсі. А Кӧрткерӧсын паньӧн ворсӧмсьыс сьӧлӧмӧй бурмис! – нюмсорӧн висьталӧ Зинаида Игушева. – Сідзи жӧ сьыланкывъяссӧ велӧда. Нина Станиславовна меным кывсӧ да шыладсӧ мӧдӧдас ӧтуввез пыр, да велӧдча. Дерт, сценкаясӧ огджык пырӧдчы. Но, овлӧ, Выль во кежлӧ ичӧтик роль сетӧны и меным.
– А мыйла мӧд котырӧ он вӧзйысь, татчӧ, карӧ?
– Некод оз кор, ачым ог жӧ вӧзйысь дай. Нина Станиславовнакӧд ми ладмам. Сійӧ зэв енбиа, кужӧ ас дорас сибӧдны, быдӧнӧс гӧгӧрвоӧ.
Зинаида Игушева ичӧтсяньыс петкӧдчӧ сцена вылын. Медводдзаысь петӧма сцена вылӧ витӧд классын. Сэки Зулӧбса клубӧн веськӧдлӧма мамыслӧн Вера чойыс. Сьылӧмаӧсь, йӧктӧмаӧсь, сценкаын ворсӧмаӧсь. Ставсӧ пӧ тай вӧлі удитам: и клубын петкӧдчыны, и школаын велӧдчыны, и гортын бать-мамлы отсасьны.
Ань висьталіс ассьыс гуся кӧсйӧмсӧ:
– Меным зэв ёна кажитчӧ паньӧн ворсны. Нина Станиславовна велӧдіс и пӧлянӧн чипсасьны, и сынанӧн ворсны. Ме сэсся сылысь юала, мися, кор кутам чугунӧн троньӧдчыны? Час пӧ, думыштлам. Сылӧн ӧд уна мӧвпыс. А менам нӧшта эм гуся кӧсйӧм – гудӧкасьны.
– Кодкӧ рӧдад ворсліс?
– Митрей чож, кувсьыліс нин, нязӧдчыштліс. Сылысь гудӧксӧ вайи, вӧчны нулі, важысла тшыкӧма вӧлі да. Ӧні сійӧ Зулӧбын. Но и карын менам мӧд гудӧк на эм. Ӧти тӧдса нывбаба козьналіс, верӧсыс оз жӧ нин ворс-а. Аслам оз на артмы. Ӧтуввез пыр велӧдча, но, чайта, колӧ, мед велӧдысьыс вӧлі дінын.
Вузалӧма кызь ӧблезяна
Зинаида Игушева мастер и кысьыны. Ки помысь вӧчасьны сійӧс велӧдӧма Ыджыдвидзса школаын Галина Петровна Панюкова. Труд урок вылын пӧ быдторсӧ вӧлі мастеритам. Носки кыны велӧдӧма Вера тьӧткаыс. Медводдза носкисӧ батьыслы кыӧма да, ёна и ошкӧма. Лавкаын дорысь пӧ бурджык да шоныдджык. Батьлӧн ошкӧм бӧрын, дерт, кысьыны кӧсйӧмыс нӧшта на содӧма.
Ӧні киподтуя аньлӧн вель унатор нин мастеритӧма: и чышъян, и серлӧдлӧм чувки, и плед, и салфетка, чача.
– Некымын во ветлӧдлі Эжваса коми культура шӧринӧ. Сэні тӧдмаси киподтуя йӧзкӧд, унатор кыим-вӧчим. Сӧмын тай пандемия вӧсна дугӧдчыны ковмис. Радейта крючокӧн кысьыны. Быд праздник кежлӧ вӧлі мыйкӧ вӧчам: Ань лун, Ыджыд лун кежлӧ, выльвося пас. Ӧблезяна воӧ кызь вит ӧблезяна вӧчи: витсӧ козьналі, кызьсӧ вузалі. Сэки, рочыштны кӧ, вдохновенньӧ воссьыліс ли мый, ыззьылі, – висьталӧ Зинаида Юрьевна. – А сідзсӧ ог вузась. Ёртъяслы да матыссалы козьнала.
«Быдта артистӧс, вӧлӧмкӧ, футболист»
Зинаида Игушевалӧн быдмӧ ныв. Алина ӧкмысӧд классӧдз велӧдчӧма Ыджыдвидзса школаын, бӧръя кык восӧ – Сыктывкарын юралысьбердса искусствояс гимназияын нин. Нылыс мамыс кодь жӧ енбиа. Нёль арӧссянь сьылӧ-йӧктӧ, ворсӧ йӧзкостса инструментӧн.
– Ме быдта Алинаӧс артистӧн, но, вӧлӧмкӧ, футболист, – висьталӧ Зинаида Юрьевна. – Гимназияса зонъяскӧд ворсігӧн сійӧс вратаравны корӧны. Волгоградӧ ветлім шойччыны да, мӧд сям тӧдмалі. Вӧлӧмкӧ, зэв стӧча лыйсьӧ. Тирсьыс став козинсӧ босьтіс. Таво помалас гимназия да, кӧсйӧ водзӧ велӧдчыны Сыктывкарса университетын психология нырвизьын. Кутшӧм кӧть ордым бӧръяс, кута отсасьны. <>
Екатерина МАКАРОВА.