Нимкодь, мый эмӧсь йӧз, кодъяс став сьӧлӧмсӧ сетӧны вӧр-ва видзӧмлы да сійӧс сӧстӧммӧдӧмлы. Буретш татшӧмъяс лыдын Арина Сажина. Сійӧ чужӧма-быдмӧма республикаса юркарын. Ёна радейтӧ спорт, вӧр-ва, а нӧшта водзмӧстчӧ «ЭкоБессрочка Эжва» да «Сделаем город чище» экология кузя ӧтмунӧмъясын. Неважӧн сылӧн да «Эжваса жилкомхоз» ООО-ӧн веськӧдлысь Алексей Панюковлӧн юрнуӧдӧм улын Эжваысь Бумажник шӧртуйса 50-ӧд номера керкаын восьтісны сідз шусяна экоплощадка.
Тані грамм, сэні грамм – со и лоӧ килограмм
Бӧръя кадӧ миян республикаын, кыдзи и Россияса мукӧд регионын, уна сёрнитӧны экология видзӧм, торйӧн нин такӧд йитӧдын лӧп-ёг торйӧн чукӧртӧм-юклӧм йылысь. Суйӧрсайса странаясын татшӧм уджас важӧн нин босьтчӧмаӧсь, а ми сӧмын на велӧдчам таӧ. И, дерт, унаӧн на оз тӧдны, кутшӧм вежӧртасыс РСО-лӧн.
Пластик, батарейка, кабала, кӧрт, стеклӧ – тайӧ ставыс миян олӧмын коланатор, но кад кольӧм бӧрын шыблалам сійӧс да татшӧм ногӧн пежалам вӧр-васӧ. Но ӧні позьӧ ставсӧ нуны сідз шусяна переработка вылӧ. И тайӧ зэв бур! Сідз, РСО – тайӧ лӧп-ёг торйӧн чукӧртӧм (рочӧн кӧ, раздельный сбор мусора). Но ӧти кӧсйӧмӧн водзӧ он во, колӧ на кужны торйӧдлыны шыблассӧ торъя пасъяс серти.
И зэв бур, мый сюрӧны водзмӧстчысь йӧз, кодлӧн сьӧлӧмыс висьӧ экология понда. Буретш татшӧмъяс лыдын Арина Сажина. Буретш сійӧ медводдзаяс лыдын котыртіс-лӧсьӧдіс Эжваысь Бумажник шӧртуйса 50-ӧд номера керкаын экоплощадка. Уна судтаа керкаын торъя жырйын сувтӧдӧма контейнеръяс, и ӧні татчӧс олысьяс вермасны вайны ковтӧм эмбур да лӧп-ёг. Да нӧшта на и (мед кӧть этшаник) сьӧм вылӧ! Чукӧрмӧм сьӧм вылас сэсся уна судтаа керка дорас лӧсьӧдасны-вӧчасны челядьлы качай, шойччан беседка, спортплощадка да уна мукӧдтор. Колӧ тӧдчӧдны, татшӧмторсӧ юркарын медводдзаысь на котыртісны.
–Чукӧрмӧм лӧп-ёгсӧ кутасны босьтны Сыктывкарын «Комивторцветмет» да «Комиэковтор» компанияяс. Дерт, сідз шусяна вторсырьёыд донтӧм, но тані грамм, сэні грамм – со и лоӧ килограмм, – юксьӧ мӧвпъяснас Арина. – Бумажник шӧртуйса 50-ӧд номера керкаын 172 патера. Сэні олысьяс быд лун ньӧбӧны йӧв, кольк, нянь, стеклӧ да пластик дозмукын юантор, гортын вӧдитчан химия сорас да уна мукӧдтор. Ставыс тайӧ – уна кышӧд-дозйын, кодӧс позьӧ переработайтны. Кымын унджык сдайтам, сымын унджык чукӧрмас сьӧмыс. Шуам, 200 килограмм кабалаысь босьтім нин 1.200 шайт. Ӧні чукӧртам тшӧтш пластик, кӧрт да мукӧдтор. Нимкодь, мый индӧм керкаын олысь йӧз тӧлкаӧсь, тӧждысьӧны вӧр-ва вӧсна да унаӧн важысянь нин тӧдӧны лӧп-ёглысь маркировкаяссӧ, а мыйкӧ кӧ абу гӧгӧрвоана – юасьӧны. Ме либӧ мӧд морт кӧ аддзас, мый ёгсӧ шыбитӧмаӧсь сорсьӧмӧн, босьтам да пуктам колана контейнерӧ.
Арина окотитӧ, мед и сикт-грездын тшӧтш лоӧ котыртӧма ёг чукӧртан-сортируйтан ин, мед кӧть абу сьӧм нажӧвитӧм ради, а вӧр-ва понда тӧждысьӧм могысь, медым этшаджык весьшӧрӧ шыбитсяс. Ӧні нин сы дорӧ тшӧкыда шыасьлӧны отсӧгла, унаӧн кӧсйӧны тӧдны, кыдзи вӧчны татшӧм экоплощадкасӧ. Водзмӧстчысь, вӧр-ва понда тӧждысьысь ныв шуӧ, ставыс пӧ пансьӧ дум-кӧсйӧмсянь, а водзӧ колӧ сӧмын вӧчны-зільны.
–Медым котыртны тайӧ бур уджсӧ, медводз колӧны водзмӧстчысь йӧз, кодъяс став сьӧлӧмсяньыс висьӧны вӧр-ва вӧсна. Аттьӧ и налы, кодъяс меным ёна отсасисны – тайӧ Галина Гладина-Ухань, Татьяна Каск да мукӧд. Отсӧгтӧгыд нӧ кыдз? Дерт, и меставывса администрация отсаліс, – водзӧ висьталӧ Арина. – Сэсся колӧ аддзыны экоплощадкалы ин, судзӧдны контейнеръяс, йитчыны компанияяскӧд, кодъяс кутасны босьтны лӧп-ёгсӧ. Найӧ и висьталасны, кыдзи да мый чукӧртны, тшӧтш и донсӧ гӧгӧрвоӧдасны. Ме радпырысь жӧ отсала мыйӧн верма. Позьӧ меным веськыда гижны «ВКонтактеын» либӧ звӧнитлыны 89505657624 телефон пыр.
Эжваса керкалӧн экоплощадка вылын Арина быдлунъя гӧсьт. Сійӧ видзӧдӧ, медым колана ногӧн тырталасны контейнеръяссӧ. Та кузя медшӧр индӧд сертиыс вторсырьёсӧ колӧ вайны сӧстӧмӧн, мыськавны-весавны сёян-юан колясысь да топӧдны-лямӧдны, медым этшаджык места босьтас. Сэсся маркировка серти пуктыны контейнерӧ. Он кӧ стӧча тӧд, кыдзи да мый – эн сдайт. Арина чайтӧ, мый шыблассӧ торйӧдӧмыс лоӧ быд мортлӧн быдлунъя да колана уджӧн.
Арина да сылӧн ёртъясыс мӧдӧд во нин пелькӧдӧны-сӧстӧммӧдӧны Эжва районса, Сыктывкар бердса инъяс, ышӧдӧны войтырӧс торйӧн чукӧртны-инавны шыблас-коляссӧ да видзны вӧр-ва. Субӧтникъясӧ пырӧдчӧны и верстьӧ, и зонпосни, но унджыкыс пӧ шӧр арлыда. Сы серти, карлӧн, районлӧн, вӧр-валӧн мичыс да сӧстӧмлуныс – миян киын. Быдӧн кӧ кутас видзны экологиянымӧс да мӧвпавны оз сӧмын ас йывсьыс, миян олӧмным ёна бурмас.
–Нинӧм сьӧкыдыс абу сыын, медым вежны асгӧгӧрса олӧмтӧ бурланьӧ. Колӧ радейтны вӧр-ванымӧс, дӧзьӧритны сійӧс, отсавны матысса йӧзлы – ставсӧ тайӧс кокни вӧчны. Лоны шудаӧн да овны вӧр-ваыскӧд ӧтсӧгласӧн – тайӧ ӧти и сійӧ жӧ тор. Та понда энӧ полӧй, энӧ дышӧдчӧй, а заводитӧй, и медводз – ассяньыд, – висьталӧ Арина. – Шыблас торйӧдӧм-сортируйтӧмӧн видзам вӧр-ванымӧс, чинтам свалка лыдсӧ, нажӧвитам неуна сьӧм да топыдджыка кутам ёртасьны ӧта-мӧдкӧд.
2019 вося июльсянь на сӧмын заводитӧма зільны «ЭкоБессрочка Эжва» ӧтмунӧм, босьтчӧмаӧсь РСО кузя уджӧ. И со эм нин мыйӧн нимкодясьны Эжва районса войтырлы. Аттьӧ таысь Арина кодь водзмӧстчысь йӧзлы. Том ань ассьыс уджсӧ вӧчӧ окотапырысь, некодӧн индавтӧг, ӧд тайӧ сылы кажитчӧ. Ёна пӧ нимкодь, мый буретш миян «Жемчужина Эжвы» нима керканым восьтіс татшӧм экоплощадкасӧ. А «Эжваса жилкомхозӧн» веськӧдлысь Алексей Панюков кӧсйӧ компаниялӧн борд улӧ пырысь витнан керкаас вӧчны татшӧм экоплощадкасӧ. Мед эськӧ ставыс налӧн артмас!
Екатерина Микушева.
Снимокъясыс Арина СажиналӦн гортса архивысь.