Тіян дорӧ кӧ локтас электрик, мед видлавны би счётчик, провод либӧ розетка, эн тэрмасьӧй восьтыны патера ӧдзӧстӧ. Ӧд электрик пыдди вермас локны бӧбйӧдлысь. Кыдз, шуам, Сыктывкарысь Валентина Парфёнова дорӧ.
Синмӧ пыран гут
–Вӧлі май 1 лун. Друг звӧнитісны домофонӧ, тӧдтӧм морт висьтасис электрикӧн. Ме и восьті. Гашкӧ, мися, збыль да. Электрикыд здук мысти нин триньӧбтіс патера ӧдзӧсӧ. Бара жӧ восьті. Ме водзын сулаліс сьӧд шапкаа да маскаа морт. Син сертиыс, томиник на, – висьталіс Валентина Филаретовна.
Электрикыд юӧртӧма, мый вӧзйӧ пӧжарысь видзчысян зэв бур прибор. Ӧдзӧс дорас вӧлӧма розетка да, сэтчӧ мыйкӧ матыстлӧма: со пӧ, напряжениеыс чеччалӧ да, быть колӧ пуктыны быд розеткаӧ приборсӧ.
Кӧсйӧма и водзӧ на видлавны, но олӧма аньыд абу лэдзӧма. Дивитӧма на, мыйла пӧ кортӧгыс ветлӧдланныд, вирус разӧданныд? А электрикыд вочавидзӧма, миянӧс пӧ видлалісны, дзоньвидза.
Сэсся водзӧ заводитӧма «рекламируйтны» пӧжарысь видзчысян добратӧ. Шуӧма, мый сійӧ дона, 30 сюрс гӧгӧр шайта. Но кыдз ветеранлы пӧ, вузалам 13.980 шайтысь.
Валентина Филаретовна вочавидзӧма, мый та мында сьӧмыс абу. И электрикыд донсӧ бара на чинтыштӧма. Война кадӧ пӧ быдмылӧмыд да, сетам 6.900 шайтысь.
–Ме сылы бара висьталі, мися, меным некутшӧм прибор оз ков. Счётчикын сулалӧ нин предохранитель, напряжение чеччалӧмсьыс видзас. Сэсся кори петкӧдлыны кабала-документ, кутшӧм да кодлӧн индӧд серти уджалӧ. Но маскаа электрик та вылӧ эз вочавидз. Ассьыс сӧмын дольӧ, унаӧн нин пӧ босьтісны. И тіянлы тшӧтш колӧ. Дзик синмӧ пыран гут кодь. Ме и кори аскинас звӧнитны. Тадзи шуи, мед нин бурӧн мына, – водзӧ висьталіс Валентина Филаретовна.
–А мӧд лунас телефонӧ нин звӧнитчисны тӧдтӧм номерсянь. Кыдзи бара-й тӧдмалӧмаӧсь телефонӧс? Зэв мелі гӧлӧса ань нин «мойдіс»-вӧзйис пӧжарысь видзчысян прибортӧ. Керкаад пӧ проводъясыд важмисны нин да, быть колӧ видзчысьны ӧзйылӧмысь. Юӧртіс, орчча керкаад пӧ патераыс неважӧн ыпнитлӧма. Ме сылысь стӧчмӧді, мися, кутшӧм улича вылын. Неылын пӧ тіянсянь. Мися, ті весиг он тӧдӧй, а сӧранныд. Да и ме нинӧм сэтшӧмсӧ эг аддзыв. Ӧні пукалам гортын да, воліс кӧ кусӧдчан машина, аддзылі эськӧ. Сэсся крапниті, мися, некор меным сёрнитнысӧ, и трубкасӧ пукті.
Но пажын бӧрас электрокомпанияысь бара на звӧнитӧмаӧсь. Валентина Филаретовна первой дивитӧма: «Ми тіянлы татшӧм бур олӧм вӧчим-ладмӧдім, а аттьӧалӧм пыдди пӧрысь йӧзсӧ бӧбйӧдланныд», а сэсся тшӧтш мудеритӧма. Шуӧма, мый телефон пыр сёрнисӧ гижӧма да ыстӧма нин полицияӧ. Погона йӧз пӧ кутасны тіянкӧд варовитны. Та бӧрын дугдӧмаӧсь дӧсадитчынысӧ.
Олӧма ань пасйис, «электрикъяскӧд» сёрнитӧм йывсьыс пӧ гижӧй газетаныд, мед мукӧд оз шедны бӧбйӧдчысьяслӧн налькйӧ.
«Кыдзкӧ тай ловйӧн колим»
Валентина Филаретовна Парфёновалы 82 арӧс. Челядьдырыс кольӧма война кадӧ Сыктыв районса Палаззяын. Мукӧдыс моз сійӧ тшыгъявлӧма, кынмавлӧма, прамӧй паськӧм абу вӧлӧма да. Казьтыліс школаын велӧдчӧмсӧ. Тетрадь пӧ эз вӧв да, книгаясын строка костас гижлім. Школаӧ пес заптылӧмаӧсь. Гырысьджыкъяс пӧ поткӧдласны, а посниджыкъясыс новлӧны-тэчӧны. Сёйлӧмаӧсь бобӧнянь да мукӧд турун, шеп ӧктылӧмаӧсь. А йӧв да кольк пӧ государстволы колӧ вӧлі сдайтны вот пыдди.
Быдмӧмаӧсь нёль чой да ӧти вок. Батьыс да вокыс фашистлы паныд тышкасьӧмаӧсь. Кыкнанныс локтӧмаӧсь ранитчӧмӧн.
–Кыдзкӧ тай колим ловйӧн, – война кадсӧ дженьыдика казьтылігӧн ышловзьыштіс Валентина Филаретовна.
Екатерина МАКАРОВА.