«Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн Сыктывдінын разьӧны социальнӧй юкӧнын да экономикаын ёсь гӧрӧдъяс. Районын бурланьӧ вежсьӧмъяссӧ донъялісны комбинатса сертификация да экология отделын зільысьяс, общественнӧй котыръясын водзмӧстчысьяс да администрацияын уджалысьяс.
Сыктывдін районсӧ Комиын олысьяс нимтӧны карбердсаӧн, ӧд Выльгорт юрсиктыс регионса юркарсянь вит километр ылнаын и эм. «Монди Сыктывкарса ЛПК»-кӧд ёртасян кадӧн районлы вичмис 40-ысь унджык миллион шайт (2019-ӧдын – 5,3 миллион).
–Тайӧ сьӧм вылас медводз сӧвмӧдам районын экономика да выльмӧдам-дзоньталам социальнӧй стрӧйбаяс. Став уджтасыс сыктывдінсалы зэв тӧдчана. Дзоньталам детсад-школа, отсалам ас вылӧ уджалысьяслы, восьтам выль уджаланінъяс, – висьталіс Сыктывдінса администрацияӧн веськӧдлысь Любовь Доронина.
Дас вося ӧтувъя уджлы кывкӧртӧдыс: видзӧма 132 уджалан места, лӧсьӧдӧма 76 выльӧс (на пӧвстысь 14-ыс – кад кежлӧ). Сьӧмсӧ вичмӧдӧма ас вылӧ уджалысьяслы 43 проект збыльмӧдӧм могысь.
Разьӧны гӧрӧдъяс
–«Монди Сыктывкарса ЛПК»-тӧг эськӧ эг вермӧй збыльмӧдны экономикалы инмана та мында уджтассӧ. Та дырйи компаниялӧн сьӧм отсӧгӧн вермим нӧшта на и перйыны содтӧд кызьысь унджык миллион шайт республикаса да федеральнӧй кудъясысь, – пасйис Сыктывд=н районса администрацияын экономика сӧвмӧдан юкӧнӧн веськӧдлысь Марина Малахова.
Муниципалитетӧн юрнуӧдысьяс предпринимательяслы сьӧма отсӧг вичмӧдӧмӧн зільӧны тшӧтш разьны йӧз олӧмын ёсь гӧрӧдъяс. Сідз, 2019 воын Мандач да Зеленеч овмӧдчӧминъяслы ньӧбисны лым весалан кык трактор.
«Монди Сыктывкарса ЛПК»-сянь 1 миллион 244 сюрс шайтӧн вичмис Зеленеч сиктысь «Теплоком» ООО-лы да ас вылӧ уджалысь Руслан Кравчуклы. Бӧръяыс йитӧ Тӧрӧяг да Мандач посёлокъяс Сыктывкаркӧд.
2017 воын Руслан Кравчук бара жӧ «Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн ньӧбліс нин УАЗ машина, мыйӧн вайӧ посёлокӧ колана вузӧс да новлӧдлӧ йӧзсӧ районса юрсиктӧдз. Ӧні сійӧ вермас отсавны посёлоксалы и туй весавны.
Сыктывдін районын кызвын проектсӧ збыльмӧдӧны видз-му овмӧсын: выльмӧдӧны скӧт картаяс, лӧсьӧдӧны начкысянінъяс, дзоньталӧны пекарняяс, Яснӧгын да Паджгаын ньӧбисны нянь новлӧдлан машинаяс.
Светлана Батареевалӧн овмӧсыс нималӧ оз сӧмын Сыктывдінын. Яй да сыысь вӧчӧм вӧлӧгасӧ окотапырысь ньӧбӧны и Сыктывкарын олысьяс.
Кӧзяйкаыслӧн висьталӧм серти, бизнессӧ сӧвмӧдны-паськӧдны арт-мис буретш «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лӧн да государстволӧн отсӧгӧн.
–«Монди Сыктывкарса ЛПК»-кӧд ёртасьӧмӧн ми вермам могмӧдны йӧзсӧ уджӧн да вочасӧн содтысям. Талун овмӧсаным 200 юр мӧс-кук нин. Ме скӧт быдтӧмӧн зіля-нокся, мам переработайтӧ, а бать иналӧ-вузалӧ вӧчӧмторсӧ, – висьталіс Светланалӧн Айдар Фёдоров пиыс.
Зонпоснилы и олӧмалы вичмӧ тӧждыс
Сыктывдінсалы медся тӧдчанаӧсь да коланаӧсь велӧдан юкӧнлы инмана проектъяс.
Социальнӧя ёртасьӧм кузя сёрнитчӧм серти кольӧм каднас лои дзоньталӧма уна детсад вевт, ладмӧдӧма-вӧчӧма спортплощадкаяс, восьтӧма Зеленечса школа бердын ылі сикт-грезд-посёлокысь велӧдчысь ныв-зонлы интернат, лӧсьӧдӧма детсадъясын зонпоснилы содтӧд местаяс.
Зеленечса 2-ӧд номера детсадйын вевтсӧ капитальнӧя дзоньталан уджыс эштӧдтӧм на, но ӧткымын группа уджалӧ нин.
Гӧсьтъяслы петкӧдлісны выль верандаяс да паськыд-гажа йӧр, мый вылӧ вӧр заптан компания таво вичмӧдіс 1,7 миллион шайт.
–Детсадса администрациясянь да челядьлӧн бать-мамсянь зэв ыджыд аттьӧ «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лы вевт дзоньтавны, выль верандаяс лӧсьӧдны да важсӧ идравны позянлун сетӧмысь. Вевтным ӧд вӧлі важӧн нин виялӧ, а ӧні лоӧ мича да бур. Ӧшинь улын йӧрыс син гажӧдӧ, колис сӧмын юклыны да потшны, – юксис нимкодьлуннас детсадйӧн веськӧдлысь Светлана Богданова.
Предприятие тӧждысьӧ и олӧмаяс вӧсна. Социальнӧя ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧм серти кольӧм каднас вӧр овмӧсса 136 ветеран шойччисны-ёнмӧдчисны комбинатлӧн санаторий-профилакторийын.
–Муӧдз копыр «Монди Сыктывкарса ЛПК»-лы олӧмаяс вӧсна тӧждысь. Уна во найӧ зілисны вӧрын, шлявгӧмӧн зэригӧн и лымъя бушков дырйи мырсисны делянкаясын, тыртісны план. Дерт, тайӧ мӧрччис дзоньвидзалун выланыс. И талун путёвка вӧзйигӧн найӧ ставӧн зэв ёна окотитӧны ветлыны шойччыны-ёнмӧдчыны.
Санаторийысь локтысьяс век шоныда казьтылӧны сэні коллялӧм кадсӧ, – висьталіс районса ветеранъяслӧн сӧветӧн юрнуӧдысь Нина Жирютина.
«Монди Сыктывкарса ЛПК» от-сӧгӧн районын таво сідзжӧ котыртлісны Олӧма йӧзлӧн лун кежлӧ «Тӧжд» форум.
Тайӧ аслыспӧлӧс гажа чукӧртчылӧм вылас волісны Сыктывдінса став сикт-посёлокысь войтыр.
Колӧ пасйыны тшӧтш, районын общественнӧй олӧмыс дзулькйӧн пуӧ.
Торйӧн кӧ, быд сикт-посёлокын эмӧсь «Коми войтыр» ӧтмунӧмын водзмӧстчысьяс. Найӧ ставныс пыртӧны ассьыныс вӧзйӧмъяссӧ компаниялӧн районкӧд ёртасьӧм йылысь сёрнитчӧмӧ.
«Завалинка» ылӧдз нималӧ
Район паськыда тӧдса аслас традиция-ремеслӧӧн, мича гажъясӧн, историялы тӧдчана инъясӧн да нималана йӧзӧн. Та вӧсна комбинатсянь отсӧгыс Сыктывдінса культура юкӧнлы вичмӧ быд пӧрйӧ.
«Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн талун видзӧны Эмилия Налимова нима районса музейлысь сё восайся стрӧйбасӧ. Сійӧс дзоньталӧм кузя проектсӧ экспертъясӧн вынсьӧдӧм бӧрын архитектура памятниксӧ босьтчасны выльмӧдны.
Нӧшта ӧти стрӧйба дзоньталісны нин компаниялӧн сьӧм весьтӧ. Часса культура керкаын дыр кад эз вермыны уджавны виялысь вевт вӧсна. Тайӧ майшӧдліс и библиотекаын, администрацияын, поштаын да ФАП-ын зільысьясӧс, кодъяс тайӧ жӧ стрӧйбаас меститчӧны.
«Монди Сыктывкарса ЛПК» отсӧгӧн 2018 воын сэні вежисны вевт-ӧшиньяссӧ.
Районын сӧвмӧдӧны и культуракӧд йитчӧм туризм. Торйӧн кӧ, век уна йӧза овлӧ «Завалинка» ставроссияса фестиваль дырйи.
–Миянлысь фестивальнымӧс тӧдӧны Россия пасьтала нин. «Завалинка» вылӧ волӧны кыдз сьылан-йӧктан котыръяс, сідз и туристъяс. Сэк жӧ фестиваль нуӧдӧм могысь сьӧмыс оз век тырмы, та понда «Монди Сыктывкарса ЛПК»-кӧд ёртасьӧмыс миянлы зэв кивыв, – аттьӧаліс комбинатсаӧс Сыктывдін районса культура керкаӧн веськӧдлысь да «Завалинка» фестивальса директор Андрей Андреев. – Предприятие вичмӧдӧ миянлы сьӧмсӧ ӧкмыс во нин. Дерт, и сы отсӧгӧн тайӧ яръюгыд гажыс лои йӧзлы радейтанаӧн да матыссаӧн, ӧти кывйӧн – Сыктывдінса брендӧн.