Зэра поводдя дырйиыд ӧдӧбӧн тшак бызгыльтлӧ-петлӧ. Тавося нёдздӧм кымӧръяса гожӧм шӧрыс зэв жӧ озыр, сӧмын абу ӧти кока сьӧлаӧн, а гӧгрӧс пасъясӧн. Уна йӧзӧн Кулӧмдін районын юргисны-мунісны-пасйисны 300 во тырӧм Великополье, Дереваннӧй, Дон, Парч да Скӧрӧдум сиктъяс. Выліас пукалысьыс, поводдя вӧчысьыс, буракӧ, казяліс жӧ сиктса войтырлысь ёна майшасьӧмсӧ, мырсьӧм-дасьтысьӧмсӧ да, медым не торкны налысь чужанінсӧ нимӧдӧмысь — коставліс тайӧ лунъясас сідз нин кутюшкаӧдз вазьӧм мусӧ кӧтӧдӧмысь.
Скӧрӧдум сиктын зэра сьӧд кымӧрыс кыптыліс гаж нуӧдан шӧрас, а сэсся синсӧ бальгӧдіс, дӧвъялыштіс енэж шӧрас, думыштчис, шӧри потіс да шливкнитіс овмӧдчӧмин ӧтар-мӧдарас.
Великопольеын лунтыр нюмъяліс шонді, кӧть вечерняас и бӧрас пӧтмӧныс шлявӧдіс коньӧрӧдз сьӧдасьӧм сук кымӧръяссяньыс. Весиг ми гӧтыркӧд гаж вечерняас кытшовтім шойнаяс, пыравлім и пӧчлӧн, Василиса Григорьевна Шомысовалӧн, гу вылас. Сійӧ ӧд польчиса Трӧш рӧдысь петӧм нывбаба. Корим отсыштны кос поводдя лӧсьӧдӧмнас. Ӧд тайӧ овмӧдчӧминса войтырыс гӧгрӧс пас кежлас дасьтысьнысӧ босьтчисны февраль тӧлысь помсяньыс нин.
Мыйта вын да эбӧс лои пуктӧма та могысь. Грездса, гашкӧ, дасысь петалісны субӧтник вылӧ. Пелькӧдісны ставнас овмӧдчӧминсӧ, позьӧ шуны, нюлісны водзсӧ и бӧрсӧ.
Мужичӧйяс пилитісны, чукӧртісны да сӧвтісны гырысь лӧп-ёг, новлісны ас тракторӧн Владимир Реович Мингалёв да Юрий Иванович Дёмин.
Аньяс ниртісны-куртісны посни лӧп-ёг, жугласьӧм стеклӧ торпыриг да мукӧд шыблас. Валентина Васильевна Мартюшевалӧн юрнуӧдӧм улын челядь чукӧртісны мешӧкъясӧ мир туйбокса посни шыблас.
Выльмӧдісны-баситісны сиктса клуб, мавтісны ортсысӧ и пытшсӧ, тэчисны йӧзсӧ гажӧдысьяслы зэв ыджыд сцена. Польчисаыд зэв ӧтув олӧны да, некодлӧн уджад люкӧдӧм эз ков, асьныс ставсӧ пурк-парквӧчисны, весиг резьӧдісны-сайӧдісны нёровтчӧм стрӧйбаяс, и овмӧдчӧминыс нюмдіс.
Оз ӧд весь польчисатӧ номъясӧн шуны. Жар поводдя дырйи ном мындаӧн и кыптывлісны ставӧн гажтӧ дасьтыны да нӧшта на чукӧртісны асьныс 44 сюрс гӧгӧр шайт став тайӧ ыджыд пластсӧ бергӧдӧм могысь.
Ставнысӧ ыджыд пай пуктӧмысь лыддьӧдлыны газет лист бокад он вермы, да и казьтывлігад кӧ кодӧскӧ вунӧдан — вель ёна верман ӧбидитны мортсӧ.
Грездлы артмӧмсяньыс 300 во тырӧм пасйисны буретш Полье Микӧла крам праздник лунӧ.
Гожся Микӧла лунсӧ овмӧдчӧминын мӧдлӧмаӧсь пасйыны-нимӧдны важӧн нин. Вермас лоны, сэксянь, кор воссис часовня да кутісны нуӧдны служба.
Польчиса войтыр пыр сяммывлісны кыпыда уджавны да сьӧлӧмсянь гажӧдчыны.
Тувсовъя гӧра-кӧдза уджъяс сигӧртӧм бӧрын, турун страдна вылӧ петтӧдз, Вежа Троичасянь кык вежон мысти часовняын служба вылын сулыштӧм бӧрын сьӧлӧмсяньныс гажӧдчывлісны.
Кыдзи и пыр, таво гаж вылӧ воысьяс медводз пыралісны-ветлісны сикт бокӧ вель ыджыда паськӧдчӧм шойна вылӧ. Кытшовтісны-казьтылісны пӧль-пӧчсӧ, бать-мамсӧ да ассьыныс паськыд рӧдвужсӧ.
А тайӧ кадас том йӧз грезд вывтасінас, ыб чурк йылас, ворсісны волейболысь. Вермасис некымын команда.
Лун шӧр кад кежлӧ ставныс чукӧртчисны грездса выльмӧдӧм клубӧ. Гӧсьтъясӧс гӧгрӧс пас вылӧ район пасьтасьыс кораліс Анна Ивановна Карманова, коді веськӧдлӧ клубса уджнас. Нюмдӧма йӧзӧн тырӧм пелькӧдӧм-краситӧм жырйыд. Сиктсаӧн вайӧм важся фотографияясыс вӧнялӧмаӧсь куимнан стенсӧ. Джоджас кузьмӧс и вомӧнног нюжӧдчӧмаӧсь няньӧн-солӧн тырӧм пызанъяс, код сайын сиктсаяс азыма варовитісны воӧмаяскӧд, буракӧ, вель дыр нин абу аддзысьлӧмаӧсь.
Пызан сайын пукалысьясӧс медводз чолӧмаліс Анна Реовна Третьякова, Пожӧг сиктсӧветувса администрацияысь эксперт. Не кӧ тайӧ водз-мӧстчысь да ас чужан сикт да сэні олысьяс вӧсна сьӧлӧмсяньыс тӧждысьысь аньыс, ӧдвакӧ сэтшӧм шыльыда да кыпыда юргис рытӧдзыс нуӧдана гажыс. Та могысь нывбаба котыртіс ӧтуввезйын «ВКонтакте» соцсетьын «Полье грездлы 300 во» группа. Вит тӧлысьнад сэні ӧкмис сиктсалӧн да паськыд рӧдвужыслӧн 800 сайӧ снимок, казьтывлана гижӧдъяс, архивысь корсялӧмторъяс, рӧдӧвалӧн паськыд вожа пуяс. Ачыс Анна Реовна некымынысь лэччыліс юркарса госархивӧ, медым унджык тӧдмавны ас сикт да сэні олысь йӧз йылысь.
Отсасян шуйга кинас сылы лоины Ни-на да Людмила Африкановна Шахова-Пашнина чойяс. Найӧ чукӧртісны-дасьтісны сиктса войтыр йылысь юӧр: кӧні коді овліс, кутшӧм керкаын и ӧні на бергӧдӧ овмӧссӧ. Ӧтпырйӧ артмис и рӧд нюжӧдысьяскӧд тӧдмасьӧм да грездлӧн историяӧ воддза йӧз йылысь выльтор пасйӧм. Тайӧ олӧмас унатор йитчӧма юрнуӧдыськӧд. Кыдзи сійӧ пуктас уджсӧ, дасьтас баласӧ — сэтшӧм и бӧжыс. Залын пукалысьясӧс Анна Реовна медводз тӧдмӧдіс «Великопольеса кувлытӧм полк» видеопрезентацияӧн, а сэсся нин лӧня сулыштӧмӧн казьтыштісны налысь югыд паметьсӧ. Та бӧрын пызан сайын пукалысьяскӧд сёрни пансис на йылысь, коді ку-тшӧм рӧдысь петлӧма да вӧлӧма татчӧсінас олан подувсӧ пуктысьӧн.
Пашнин Ефим, Дёмин Макар да Шахов Трофим — куим ыджыд рӧд, кодъяслӧн вужйыс паськалӧма абу сӧмын сиктсӧвет улын, районын да республикаын, но и Россия пасьтала. Пашнин Ефим вуж йылысь казьтылӧмъясӧн юксисны Татьяна Пашнина да Татьяна Попеско. Владимир Игоревич Шомысов пыдісяньджык тӧдмӧдіс Шахов Трофимлӧн вожйӧн, код йылысь вежон чӧж корсьысис-лукйысис госархивын сылӧн гӧтырыс — Нина Александровна. Антонина Амвросиевна Зезегова зэв шоныда казьтыліс аслас рӧд йылысь. Кык часӧн унатор лои висьталӧма, выльторъясӧн юксьӧма.
Клуб стен мышкын мичаа дасьтӧм сцена вылын грымакылӧ-воссьӧ ыджыд концерт, а олӧма йӧз оз на кӧсйыны разӧдчыны — сы мында ӧкмӧма висьталанторйыс да кывзанаыс. А восьтісны гажсӧ 10 класса велӧдчысь Егор Пашнин да культура колледжса студент Владислав Шахов. Найӧ и петкӧдчисны видзӧдысьяс водзын грездлы подув пуктысьяснас — Никита да Степан Пашнинъясӧн. А сэсся нин кыв босьтісны гажсӧ нуӧдысь кык мича ань: юркарын коми культура шӧринӧн веськӧдлысь Наталья Алексеевна Ша-хова да Вылыс Ярашъю посёлокын велӧдысь Валентина Васильевна Мартюшева.
Почёта гӧсьтъяс пӧвстын вӧліны Коми Республикаса Госсӧветысь депутат Владимир Алексеевич Косов да Кулӧмдін районса администрацияӧн веськӧдлысьӧс медводдза вежысь Елена Алексеевна Стяжкина. Найӧ пӧся чолӧмалісны ывла вылын пукалысь-сулалысь войтырӧс тшупӧда гӧгрӧс пасӧн да сеталісны козинъяс. Чолӧмалан кывйӧн сідзжӧ петкӧдчис Пожӧг сиктса администрацияӧн веськӧдлысь Зинаида Егоровна Попова, коді козьналіс грездса клублы сьӧма сертификат. Гаж мунігчӧжыс нимӧдісны война дырйи тылын уджалысьясӧс, война кадся челядьӧс, гӧгрӧс паса гозъяясӧс, сетісны диплом-козин керка йӧрсӧ медся идӧра кутысьяслы, уна скӧтӧн олысьяслы.
Вӧлі казьтыштӧма и найӧс, кодъ-яс республика пасьта нимӧдісны чужанінсӧ. На лыдын Евлогий Филиппович Дёмин, Трудӧвӧй Гӧрд Знамя ордена, Коми АССР-са видз-му овмӧсын пыдди пуктана уджалысь. Зэв дыр юрнуӧ-діс «Пожегодскӧй» совхозлӧн Великопольеса юкӧнӧн, а таӧдз председателяліс «Искра» озыр колхозын. Мария Федотовна Мартюшева — Коми АССР-са видз-му овмӧсын пыдди пуктана уджалысь, вель дыр бригадираліс отделениеса животноводствоын. «За трудовую доблесть» медаля Елена Егоровна Дёмина, конюкаліс «Дружба» колхозын. Антоний Егорович Пашнин, Айму вӧсна Ыджыд тышса ветеран, демобилизуйтчӧм бӧрас председателяліс, а бӧръяпомыс бухгалтераліс «Искра» колхозын. Егор Антоньевич Пашнин — республикаын нималана хирург. Сыктывдін районса Выльгортын мыйта нёрпалысьӧс бергӧдіс мӧдаръюгыдсьыс — лыддьӧдлігад тшӧттӧ воштан. Ӧнӧдз на бурдӧдан удж вылын. Серафим Филиппович Дёмин зэв дыр уджаліс районса видз-му овмӧс управлениеын, а сэсся юркарын. Агния Антониевна Нехорошева — ас вылас уджалысь, пилитӧ да иналӧ вӧр. Польчисалы отсӧга китӧ пыр нин мыччас.
Афганистанын да Чечняын би пыр мунісны Юрий Васильевич Мартюшев да Андрей Леонидович Дёмин. Чернобыльса неминуча бырӧдігӧн дзоньвидзалунсӧ воштісны Иван Алексеевич Пашнин, Василий Александрович Дёмин да Евлогий Николаевич Шахов.
Ӧні сиктын 65 овмӧс, кӧні олӧ 173 морт. На пиысь пенсия вылы-нӧсь 52-ӧн. Медся ыджыд арлыда-ясыс Анфиса Егоровна Дёмина да Надежда Григорьевна Мингалёва. Вобыдӧн Польеын чужи сӧмын ӧти кага. Нинӧм вылӧ видзӧдтӧг выль ыджыд короминаяс лэптӧны Алексей Степанович Попов да Иван Вла-димирович Шахов. Грездса садйӧ котралӧны 13 нывка да зонка, а велӧдчысьясӧс автобусӧн новлӧдлӧны Вылыс Ярашъю посёлокса школаӧ. Быдтор донсялӧм вӧсна сиктса дзи-кӧдз орӧдчисны гырысь скӧт видзӧмысь. Талун кежлӧ коли сӧмын 4 мӧс, витӧн — кукань да кӧза да 82 душ ыж.
А сцена вывсянь водзӧ юргӧны мича сьыланкывъяс, синтӧ гажӧдӧ печласяна йӧктӧм. Йӧз водзын петкӧдчис зэв уна котыр, куим час чӧж нимкодьӧдісны польчисаӧс да воӧмаясӧс «Катшасинъяс», «Шудлун», «Сӧстӧм ёль», «Зарань», «Югыд кодзувъяс», «Олан гаж», «Зарни кыа», «Созвездие», «Вӧльса аньяс», «Медбур кад». Ӧткӧн петкӧдчисны культура колледжын велӧдчысь Кристина Третьякова, Питерысь Олег Пашнин да Кекурысь Агния Шахова. Мыччысьлісны и кывбуралысьяс, верстьӧ и челядь. Сьӧлӧмӧ мӧрччана да тӧвру кодь кокни вӧлі йӧк-тӧмыс Яков Шебыревлӧн да Галина Шаховалӧн, кодъяс таво помалісны 9 класс Вылыс Ярашъюын. Нюм петкӧдісны «Задоринка» да «Мечта» йӧктан котыръяс. Кыдзи и пыр, ӧнія олӧмысь тырмытӧмторъяс эрдӧдіс Скӧрӧдумысь КВН котыр.
Лунтыртӧ бергалігад, дерт, кынӧмыд сюммас. Та могысь кыклаын номсӧдлісны тшынӧдӧм яйӧн. Вера Борисовна Уляшева вайӧма верӧснас кыйӧм ком чери, Валентина Васильевна Тарабукина вичмӧдіс-вӧчис быдса ведра гу картупель, а Валентина Анатольевна Дёмина пуис ыджыд пӧртйын юква, да ставнысӧ лунтыр дон босьттӧг вердісны-паньӧдісны чӧскыд вӧлӧганад. А бӧръяпомыс Вера Борисовна курччӧдіс гажӧдчысьясӧс зэв ыджыда пӧжалӧм пувъя пирӧгӧн. Посни челядь пӧтмӧныс да кольмытӧдзыс чечча-лісны вайӧм батутъяс вылын да шливъялісны-ислалісны резинаысь пӧльтӧм чойяс вывті.
И ставыс помасис Сергей Ефремовлӧн юрнуӧдӧм улын восьса енэж улын вой шӧрӧдзыс йӧктӧмӧн. Автоклубсянь юргисны шылад-сьыланкывъяс.
Та мында йӧзсӧ да татшӧм гажсӧ гӧсьтъясыскӧд нэмсӧ нин пӧ эгӧ аддзывлӧй грездсьыс — варовитӧны польчисаяс. Ставыс тай ассянь. Ёна кӧ кӧсъян — быдтор вӧчан да и пӧтмӧн гажӧдчан.
Владимир Шомысов.
«Коми му» газетысь, кодӧс позьӧ судзӧдны пошта пыр, позьӧ ньӧбны «Ордым» лавкаын. Медым лыддьыны электроннӧй версия, личкӧй татчӧ. Эмӧсь кӧ юалӧмӧяс, гижӧй komi-kerka@ya.ru.
Снимокъясыс Марина ДАДАШОВАЛӦН да «Польелы 300 во» группаысь.