Изьвавом грездын, кӧні мӧйму восьтісны ӧкмысдас ныв-зон вылӧ артыштӧм выль велӧдчанін, пасйисны Сиктса школа лун.
–Сизимӧд во нин Комиын август бӧръя лунъясӧ чукӧртчылӧны сиктса школаясын велӧдысьяс да юксьӧны ёрта-ёртыскӧд велӧданног сӧвмӧдӧм йылысь мӧвпъясӧн, – висьталіс республикаса юралысь Владимир Уйба. – Неважӧн педагогъяслӧн август тӧлысся сӧвещание дырйи ми сёрнитім и карын, и сиктын челядьӧс быдтӧм-велӧдӧм йылысь. Ми гӧгӧрвоам, мый бур тӧдӧмлун колӧ сетны ставныслы, и та могысь кыпӧдам выль школа-детсад, дзоньталам важсӧ. И талунъя аддзысьлӧмсӧ нуӧдам Изьвавомын, кӧні выль школаыс воссис кольӧм во сентябрь 1 лунӧ.
Таво Изьва сиктын эштӧдасны кыпӧдны 600 велӧдчысь вылӧ артыштӧм школа, Бакурын – детсад, кӧні кутасны видзны 99 посниуловӧс. Детсад кыптас и Печора районса Озёрнӧй посёлокын.
Сентябрь 2 лунӧ выль велӧдчанінӧ локтісны и Сыктывкарса Емваль микрорайонысь ныв-зон. «Модернизация школьных систем образования» программа серти кольӧм во вӧлі дзоньталӧма Сыктывдінса Пальысь, Чилимдін районса Трусовысь, Мылдін районса Ылыдздінысь, Кӧрткерӧс районса Калятыысь, Пӧддельнӧйысь да Пӧдтыбокысь школаяс, а таво дзоньтасян удж помаласны Изьва районысь Няшабӧжса, Сыктывдінысь Яснӧгса, Кулӧмдін районысь Улыс Вочса велӧдчанінъясын.
2024-2025 воясӧ капитальнӧя дзоньталасны нӧшта куим сиктса школа – Изьва районса Сизябын, Сыктывдінса Паджгаын да Кӧрткерӧс районса Нёбдінын.
–Дзоньталӧм бӧрас могмӧдам велӧдчанінъяссӧ ӧнія кадлы лӧсялана оборудованиеӧн, медым и велӧдысьяс вермисны бура уджавны, и ныв-зонлы окота вӧлі велӧдчыны. Странаса президент Владимир Путинлӧн индӧд серти капитальнӧя дзоньтасян программасӧ урчитӧма 2030 воӧдз. Локтан восянь выльмӧдны кутам ог сӧмын школаяс, но и детсадъяс, техникум-колледжъяс, – висьталіс Владимир Уйба.
Таво сиктса школаяс дзоньталӧм, выль оборудованиеӧн могмӧдӧм вылӧ республикаса бюджетысь вӧлі торйӧдӧма 900 миллионысь унджык шайт.
–Велӧдан юкӧнын медыджыд тӧдчанлуныс – педагогъяслӧн. Сиктын учитель – пыдди пуктана морт, – пасйис Владимир Уйба. – Кык во дорвыв нин буретш сиктса велӧдысьяс вермылісны «Учитель года России» конкурслӧн республикаса тшупӧдын. Таво федеральнӧй ордйысьӧмын петкӧдчас Кулӧмдін районысь Югыдъягса школаын роч кыв да литература велӧдысь Светлана Геннадьевна Тимушева.
Республикаса юралысь шоныд кывйӧн казьтыштіс ветеранъясӧс, велӧдысь династияяслы подув пуктысьясӧс.
–Миянлы колӧ вӧчны став позянасӧ, медым том войтыр йитісны олӧмсӧ республикакӧд, а сиктса школа помалысь вылыс тшупӧда велӧдчанінын, техникумын тӧдӧмлун босьтӧм бӧрын бергӧдчис чужан сиктас, районас, – висьталіс Владимир Уйба.
Республикаса юралысь тӧдчӧдіс, локны пӧ сиктӧ уджавны том велӧдысьясӧс ышӧдӧ «Земский учитель» программа. Куим воӧн удж вылӧ медасигас нелямын нёль мортлы мынтӧмаӧсь 1 миллион шайтӧн. Таво программа сертиыс нӧшта вит велӧдысь воас сиктса школаясӧ.
–Абу гуся, мый ӧні уджалысьыс уналаын оз тырмы. Сиктса школаясын зільӧ 2.800 педагог, а колӧ нӧшта сё – математика, физика, суйӧрсайса кыв, а сідзжӧ начальнӧй классъясын велӧдысьяс, – водзӧ висьталіс Владимир Уйба. – Тайӧ мытшӧдсӧ венӧм могысь колӧ кыпӧдны педагогъяслы оланін. Кулӧмдін районса Югыдъягӧ ветлігӧн менӧ шензьӧдіс, мый сэні матӧ став велӧдысьыс помавлӧмаӧсь ас посёлокса школа. Ог сорсьы, шуа кӧ, мый и мукӧд сиктса школаын кызвын педагогыс – сэтчӧс выпускникъяс.
Кольӧм велӧдчан воӧ регионса велӧдан юкӧнӧ воӧма 450 педагог, на пиысь 228-ыс – том специалист, а 37-ӧн локтӧмаӧсь мукӧд регионысь.
Владимир Уйбалӧн кывъяс серти, бать-мам отсӧгӧн буретш педагогъяс быдтӧны томуловӧс Чужан му радейтысь йӧзӧн. Республикаысь некымын сюрс морт ӧні тышкасьӧ торъя военнӧй операция нуӧданінын. И школаын колӧ висьтавлыны челядьлы ӧнія геройяс, тышын усьӧмаяс йылысь. Сідзжӧ колӧ кыпӧдны «Труд», «Физкультура», «Основы безопасности и защиты Родины» урокъяс тӧдчанлунсӧ.
2021 восянь регионын пӧртӧны олӧмӧ шӧр тшупӧда профессиональнӧй тӧдӧмлун сетан учреждениеясын томуловӧс велӧдан уджтас. Сійӧс збыльмӧдӧны Емдін, Удора, Княжпогост, Изьва, Сыктыв, Сыктывдін, Чилимдін районъясын, тавосянь проектас пырӧдчасны Луздор да Мылдін районъяс.
Владимир Уйба сетіс Кулӧмдін районса администрацияысь велӧдан юкӧнӧн веськӧдлысь Оксана Васильевна Лебедевалы да Печора районысь Чикшин посёлокса школаын немеч кыв велӧдысь Нина Васильевна Ручевалы «Отличник образования» пас.
«Россия Федерацияса велӧдан юкӧнын почёта уджалысь» нимӧн лои пасйӧма Уквавомса школаын физик Галина Александровна Лобановаӧс, Изьваса шӧр школаын химия велӧдысь Анна Васильевна Филипповаӧс, Няшабӧжса школаысь математик Лидия Николаевна Чупроваӧс.
Уна вося бур уджысь Коми Республикаса почёт грамотаӧн наградитӧма Щельябӧжса школаын начальнӧй классъяс велӧдысь Светлана Ивановна Напалковаӧс, Сем Ӧндрей сиктса школаын коми кыв да литература велӧдысь Татьяна Александровна Терентьеваӧс, Ухтаса 15-ӧд номера школаысь директор Виктория Леонидовна Частиковаӧс.
* * *
–Кыксё ветымын морт талун чукӧртчис Изьвавомын. Сідзкӧ, сиктса велӧдысьяслы татшӧм аддзысьлӧмъясыс колӧны, медым юксьыны асланыс опытӧн, отсавны ӧта-мӧдыслы. Челядьлы бур тӧдӧмлун сетӧмӧн ті пестанныд наын Чужан му, тані олысьяс дорӧ муслун, – пасйис Владимир Уйба.
<>Гижӧдсӧ дасьтіс Павел Симпелев. Снимокъясыс ӧтуввезйысь.