Удора районысь Галина Ивкучевалӧн неважӧн петіс «Олам на…» выль небӧг, кытчӧ пыртӧма кызь кӧкъямыс висьт. Олӧм да творчество йывсьыс и сёрнитім сыкӧд.
Кыдзи висьталіс Галина Николаевна, висьтъясас сюрӧсыс – олӧмысь. Шуам, тайӧ небӧг чукӧрыс юксьӧма куим пельӧ: ас рӧдвуж йылысь, челядьдырся казьтылӧмъяс да серамбана висьтъяс.
Серамбанаас шыбльӧдлӧ
–Унджыксӧ шмонитанаӧс гижа. Кыдзкӧ быттьӧ матынджык меным да. Тыдалӧ, ачыд кӧ шмонитны радейтан, перӧ увсьыд сэтшӧм жӧ гижӧд чужӧ. Мукӧддырйиыс видла «серьёзнӧй» кывбур гижны, да шыбӧлитӧдас серамбанаас, – висьталӧ Галина Николаевна.
–Сідзкӧ, ті кывбуръяс гижанныд жӧ?
–Менам уна кывбур, но торъя небӧг чукӧрӧн эз на петны, кыдзи, шуам, ӧні висьтъясӧй. Йӧзӧдчынытӧ сьӧм колӧ. А ме корны ог куж да, ас тшӧт весьтӧ лэдзи. Сӧмын 80 экземпляр. А йӧзӧданторйыс уна на, мӧд небӧг вылӧ тырмас да кольӧ на. Сэсся и водзӧ вылӧ мӧвпыс юрын уна.
–Кутшӧмджык нӧ?
–Шуам, комиӧн фантастика, детектив… Веськыда кӧ висьтавны, фантастика гижӧдыс менам дась нин. Кӧсъя сійӧс ыстыны ставроссияса конкурс вылӧ, кытчӧ позьӧ пырӧдчыны Войвылын олысь гижысьяслы. Висьталӧны, конкурсъясӧ кӧ пӧ пырӧдчыны, сьӧмыс чуктас выль небӧг лэдзны. Кыдз шуласны, гижысьыдлӧн киыс лудӧ, окота водзӧ йӧзӧдчыны, мед лыддясны. А сідзсӧ мыйла и босьтчынысӧ, пызан йӧрад кӧ ставсӧ сюялан?
Галина Ивкучевалӧн, кыдзи ачыс пасйӧ, кызвыныс шмонитана висьт. И «Чушканзі» журнал лыддьысьяс тайӧ енбиа мортыслысь гижӧдъяссӧ аддзылісны вель нин уна. А талун сылӧн гижан сямӧн вермасны тӧдмасьны и «Коми му» судзӧдысьяс – газетлӧн 22 лист бокын йӧзӧдам «Митипӧр Маш» висьт.
Внукъяскӧд ӧти кокысь восьлала
Галина Ивкучева йӧзӧдчӧ и ӧтуввезйын «Лист» поэзия лист бокын. Сэтчӧ сійӧ ысталӧ роч кывбуръяс. Шуӧ, мый сэні йӧзӧдчӧны и профессионалъяс (асьсӧ Галина Ивкучева татшӧмӧн оз лыддьы) да донъялӧны ӧта-мӧдыслысь кывбуръяссӧ.
–Галина Николаевна, ті гижанныд висьт и кывбур. А мый кокньыдджыка артмӧ?
–Кывбуртӧ гижны сьӧкыдджык. Но ме ачымӧс кывбуралысьӧн ог лыддьы. Рифмасӧ корсьны ог куж да. Мый корас сьӧлӧмӧй, сійӧс и гижа. Мукӧддырйиыс войнас воӧ да, ог кӧ дзик пыр пасйышт, асывнас вунӧма нин. А висьттӧ ӧшинь дорын пукалігӧн и сярскӧбта, весиг бӧрыннас ог лӧсьӧдав. Кывбуртӧ жӧ мӧд лунас на лыддя, кыткӧ вежа-лӧсьӧда.
Ме ёна вуджӧдча: комиысь рочӧда либӧ мӧдарӧ. Менам и сьыланкывъяс эмӧсь. Сӧмын найӧс некодлы на эг петкӧдлы. Чайта, найӧс йӧзӧ лэдзны кадыс эз на во. Но мӧвпавлі жӧ нин та йылысь. Мися, колӧ профессиональнӧй музыкантлы петкӧдлыны. Мортыс ме сэтшӧм, дыр думайтысь, со и кыска…
–Сідзкӧ, ті кужанныд кутшӧмкӧ шылада инструментӧн ворсны?
–Ог. Весиг нотаяссӧ ог тӧд. Пӧръялі. Коркӧ гижлі рэп нога сьыланкыв – Воркутаса школалы гимн. Сэки нылӧй сэні уджаліс да, отсыштлі. Менам ӧкмыс внук-внучка, и томуловыд мый кывзӧ, тӧда. Ог жӧ наысь бӧрӧ кольччы, кыдз шуласны, ӧти кокысь восьлала, мед на дорӧ матынджык лоны.
Ыджыд гижӧдъясысь менам повесьт панӧма. Во джын сайын эновті. Тӧда, кыдзи помасяс, но мыйлакӧ шӧрыс оз гижсьы, быттьӧкӧ кывйыс оз лок, кутшӧмкӧ мичаджык сёрнитэчасъяс колӧны.
–А детективыд?
–Юрын эм жӧ…
Енмыс видзис биысь-чардысь
Галина Ивкучева быдмӧма Удора районса Коптыын, уна челядя семьяын. Казьтыліс, мый чужӧма сизим тӧлыссяӧн. Зэв жебиник вӧлӧма, но Ен отсӧгӧн ловзьӧма тай. Сэсся ичӧтдырйиыс сійӧ веськавлӧма биӧ. Керкаыс ыпнитӧма да, дедыс удитӧма петкӧдны Галяӧс ловйӧн. А бабыс да кык вок сотчӧмаӧсь.
Мӧдысь бара биӧ веськавлӧма. 10-ӧд классын велӧдчигас уджыштӧма поштаын, веськӧдлысьсӧ отпуск дырйиыс вежӧма.
–Кутіс гымавны-чардавны да, би молльыс пырис поштаас. Бур, мый сиктысь бисӧ кусӧдісны, эськӧ сотчим сэки. Клубын уджалігӧн токӧн вартліс. Пач дорӧдз шыбитіс. Бара ловйӧн коли. Сідзкӧ, думайта да, мыйлакӧ чужсьывлӧма, Енмыс кӧ видзӧ. Гашкӧ, гижан сямсӧ сетіс, мед йӧзӧдчи, а эг ас пытшкын кут. Мортыд кӧ нинӧм оз вӧч – тыын дуксьӧм ва кодь, – шуӧ Галина Николаевна. – Ачым быдторйӧ зіля велӧдчыны. Весиг парашютӧн чеччавлі культпросветучилищеын студенталігӧн. Но эг унаысь чеччышт, сӧмын куимысь: синмӧй лёк да, водзӧсӧ эз лэдзны.
Николаевич да Николаевна ягын шандаритӧны
Галина Николаевна помалӧма Сыктывкарын сэкся культпросвет-училище, уджалӧма Путшкымдінса клубын. Сэтчӧс зон сайӧ петӧма. Висьталіс, мый Николаый Николаевичыс зэв прамӧй верӧс. Радейтӧ кыйсьыны-вӧравны. Гозъя быдтӧмаӧсь куим челядь: кык ныв да пи. Ӧні пӧ ми медся озырӧсь – ӧкмыс внук-внучка.
–Коймӧд кага чужис да, клубысь муні. Рытъя-войся уджыд уна челядя мамыдлы абу кивыв. Сэсся педучилище помалі да детсадйын уджалі: воспитателялі, а сэсся веськӧдлі. Ӧні пенсия вылын. Горт дорын нокся, град выв пуктас вӧдита. Благоевын эськӧ эм благоустроитӧм патера, но сэні сӧмын тӧвъям. Путшкымдінысь керканымӧс эг эновтӧй, велалӧмаӧсь ас овмӧсӧн овны да. Да и парма-ягыс тані матын. А ми кыкнанным радейтам шандаритны, удораса ног кӧ шуны ягын ветлӧмсӧ. Коми морттӧ тай сьӧлӧм-лолыс кыскӧ вӧрад.
Екатерина МАКАРОВА.
Снимокъясыс
Галина Ивкучевалӧн
гортса архивысь.