Водз асыв, аэропорт, шонді югӧръяс улын дзирдалӧны кӧрт лэбачлӧн бордъясыс. Пилотъяслӧн кабинаын мича формаа, кудриа юрсиа том ныв, сійӧ дасьтысьӧ лэбигкежлӧ… Нывсӧ шуӧны Анастасия Пискуноваӧн, и неважӧн на тайӧ серпасыс вӧлі сылӧн медыджыд кӧсйӧмӧн, коді збыльмис кольӧм во. Настя висьталіс «Йӧлӧгалы», кӧні велӧдӧны лэбавны, сьӧкыд-ӧ нывъяслы водзмӧстчыны «мужичӧй» уджын да коді ышӧдӧ сійӧс сӧвмыны лунысь-лун.
— Анастасия, медводз тӧдмӧдам тэкӧд лыддьысьысьясӧс, висьтышт ас йывсьыд…
— Ачым ме Сыктывкарысь, 12-ӧд номера школабердса авиационнӧй классын велӧдчӧм бӧрын пыри гражданскӧй авиациялӧн Санкт-Петербургса государственнӧй университетӧ. 2019 воын босьті «аэронавигация» специальносьт серти гӧрд диплом. А сэсся кад воштытӧг пыри уджавны Россияса авиакомпанияӧ, ӧні ме — мӧдӧд пилот.
— Кор чужис лэбавны кӧсйӧмыс?
— Сизимӧд классын мамкӧд ветлім путешествиеӧ, и меным сэтшӧма кажитчис само-
лётсянь видзӧны мир вылас. Сэк и мӧвпышті, мый пилотлӧн оласногыс меным эськӧ лӧсяліс — ог радейт ӧтилаын пукавны, пыр окотита мыйкӧ выльтор аддзывны, тӧдмавны. Сэк жӧ удж-велӧдчӧмын ме кывкутысь. Да и ачыс лэбӧмыс, сынӧд-енэжыс кажитчӧ. Пилотлӧн удж медводз вӧлі гуся кӧсйӧмӧн, коді вочасӧн вуджис могӧ, а сэсся збыльмис да лоис менам олӧмӧн.
— А кутшӧм воськовъяс тэ вӧчин, медым збыльмӧдны тайӧ могсӧ?
— Школаын велӧдчигӧн на класснымӧс быд вежон нулісны авиациякӧд йитчӧм быдсикас экскурсия-занятие да аддзысьлӧм вылӧ. Но медъёна меным отсалісны йӧз, кодъяс
уджалӧны тайӧ нырвизь сертиыс. Накӧд сёрни ышӧдіс мунны водзӧ, венны мытшӧдъяс. 11-ӧд классын миянӧс нулісны сідз шусяна Звёзднӧй городокӧ. Кор аддзан космонавтъясӧс, тшӧтш и найӧс, кодъяс сӧмын на дасьтысьӧны асланыс медводдза лэбӧм кежлӧ, куим пӧв ёнджыка пондан водзмӧстчыны. Медым пырны университетӧ, коліс тыртны физнорматив. Дасьтысигӧн быд лун вӧлі котӧрта вит километр, лым кӧть зэр. Юрын пыр бергаліс мӧвп: весиг войтыркостса космическӧй станцияын олысьяс быд лун тайӧ вит километрсӧ котӧртӧны. Тайӧ юӧрыс эз сет меным куйлыны диван вылын.
— А вӧліны-ӧ отсасьысьяс?
— Матысса йӧз век вӧліны ме дор, кыдзи вермисны отсалісны. Но век жӧ быдӧн тӧдіс, мый тайӧ медводз менам мог, и пӧртны сійӧс олӧмӧ ковмас сӧмын меным. Кутшӧмсюрӧ тӧдсаяс эз эскыны, шуӧны вӧлі, тэнад пӧ оз артмы. А ёртъяс, мӧдарӧ, медводдза лунсяньыс сӧмын бур сиисны. Найӧ и ӧні орччӧнӧсь, век дасьӧсь кывзыны, отсавны.
— Авиационнӧй вузын нылыд, дерт, этша. Ті зонъяскӧд ӧти тшупӧдын вӧлінныд?
— Группаын вӧлі нёль ныв, и быдӧн миян пӧвстысь быд здук вермис петкӧдлыны, мый тані абу сідз-тадз. Чайта, велӧдчӧмын да практика дырйи петкӧдчим сідз жӧ, кыдзи и зонъяс, а корсюрӧ и бурджыка на. Нёльнанным кывкутӧмӧн велӧдчим, эгӧ дышӧдчӧй. Тайӧ и тшӧтшъяяс, и велӧдысьяс аддзисны, пыдди пуктісны.
— Велӧдчынытӧ сьӧкыд вӧлі?
— Быдсяма мытшӧдыс паныдасьліс, но кутшӧ-мӧскӧ ӧтиӧс торйӧдны сьӧкыд, дум вылӧ нинӧм оз усь. Ӧд велӧдчи ме сэні, кытӧн окотиті, а сідзкӧ, быд мытшӧд нуӧдіс менӧ водз-лань. Тайӧ мӧвпыс век отсаліс кутчысьны.
— Медводдза лэбӧмтӧ, чайта, некор он вунӧд…
— Ӧні студентъяс заводитӧны лэбавны мӧд курс бӧрын, а менам велӧдчигӧн гожся практика вылӧ мӧдӧдчим медводдза велӧдчан во помын нин. Практикаыс вӧлі мӧд карын, ми олім аэродром вылын – збыль. Быд асыв вӧлі чеччам, занимайтчам, сдайталам зачётъяс да… виччысям, кор нин лэдзасны лэбны. Медводдза допуск сетісны чужан лунӧ, и тайӧ лои медся дона козинӧн. Мӧд асывнас нин пукалі ичӧтик самолётын, коді вежис менсьым олӧмӧс. Тайӧ луннас штурвал сайын гӧгӧрвои — енэжӧдыс и мунӧ менам олӧм визьӧй.
— Кутшӧмӧн колӧ лоны пилотлы?
— Мортыд вермас лоны кывкутысьӧн, кужны ӧдйӧ корсьны мытшӧдысь петан туй,
овны дисциплина торкавтӧг, но пилотлы быть колӧ радейтны ассьыс уджсӧ. Уна сюсь, крепыд дзоньвидзалуна морт шыбитіс велӧдчӧмсӧ сы вӧсна, мый локтіс авиацияӧ ыджыд сьӧмла либӧ «мамлӧн тшӧктӧм» серти…
— Эм-ӧ профессияын сэтшӧм морт, коді тэныд лоӧ примерӧн?
— Кор босьтісны удж вылӧ, чайті, мый та вылын ставыс, коли сӧмын сьӧлӧмсянь зільны, но эм и мӧд олӧм. Неважӧн тӧдмаси ӧти пилотессакӧд, уджалӧ миян авиакомпанияын. Видзӧда сы вылӧ да гӧгӧрвоа — ставыс лоас бур. Тайӧ аньыс ылӧ лэбалан магистральнӧй самолётын ыджыд опыта командир-инструктор. И сэк жӧ семьяпытшса олӧмас ставыс лючки-ладнӧ: радейтана верӧс, кык кагук. И ӧні, кор шуӧны, мый миян коддьӧмлӧн шуда семья оз вермы лоны, ог эскы. Ставыс ас саяд.
— Тэнад уджыд зэв аслыспӧлӧс. Ми, пассажиръяс, аддзам сӧмын ортсысӧ, а кутшӧм сійӧ пытшкӧссяньыс?
— Нӧшта на бурджык! (нюмъялӧ) Пилотъяс — абу прӧста мича формаа йӧз, найӧ ёрта-ёртыслы ыджыд семья, тайӧ гӧгӧрвои велӧдчигӧн на. А самолёт абу сӧмын транспорт, тайӧ морт киын ловзьысь механизм, кӧрт лэбач. Ме шуда, кор лэба, шуда, мый орччӧн бур интереснӧй йӧз, а ӧшинь сайын выль мича инъяс. Радейта ассьым уджӧс.
— Тӧда, мый снимайтчан, серпасасян, спорт радейтан, та вылӧ прӧст кадыд эм?
— Весиг позянлуныс унджык лои. Серпасасьны куті тшӧкыдджыка, тайӧ аслыспӧлӧс шойччӧг. Кор лун-лун тэ водзӧ пуктӧны стӧч лыдпасъяскӧд йитчӧм могъяс, тэнӧ кытшалӧ техника — серпасасьӧм отсалӧ вунӧдчыны, заводитан мӧвпавны мӧд ног. Путешествуйтны тшӧтш радейта, воддзасьыс на ёнджыка, сэтшӧм окота став мирсӧ аддзывны. Но и спорт — менам бур ёрт, кор эм кад, котрала, ислала сноубордӧн. Но медтшӧкыда менӧ позьӧ аддзывны йи вылысь, ичӧтсянь радейта коньки.
— Настя, аттьӧ, мый аддзын кад сёрнитны «Йӧлӧгакӧд». Бӧркыв пыдди мый эськӧ сиин лыддьысьысьяслы?
— Нимкодясьӧй быд лунӧн, видзӧдӧй гӧгӧр — миянӧс кытшалӧ уна шемӧсмӧданатор. Олӧмыд ӧти, и сійӧ чуймӧдӧ лунысь лун.
Сёрнитіс Мария Игушева
Снимокъясыс Анастасия Пискуновалӧн