Комиын нималана сьылысь Оля Санлӧн неважӧн петіс «Ас муыд мам» сьыланкыв вылӧ клип. Олӧм да творчество йылысь сёрнитыштім сыкӧд.
Коми молитва
–Ольга, тайӧ тэнад сьыланкывйыд да и ачыс клипыс зэв сьӧлӧм вӧрзьӧдана. Сьыланкывсӧ весиг шуи эськӧ чужан мулы, бать-мамлы коми молитваӧн. Кыдзи чужис тайӧ тэын?
–Тайӧ сьыланкывйыс абу нин выль, 2008 вося. Некымынысь сьывлі Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын концертъяс дырйи. Весиг петкӧдлім сы серти неыджыд ворсантор менам «Вай тӧдмасям!» концерт дырйи. Быттьӧ челядь ворсанінын бомж виис ӧти нывкалысь батьсӧ… Йӧзыс концерт вылын бӧрдісны. Но помасис бура, быттьӧ кулӧмаыс дорӧ матыстчис Олӧм да ловзьӧдіс нывкалысь батьсӧ. И коркӧ менам уджъёрт, енбиа артистка Елена Чувьюрова матыстчис да ошкыштіс, сьӧлӧмӧдз пӧ йиджис. Сэксянь колис нин вель уна кад, и бара сьылі сійӧс. Елена Чувьюрова бара матыстчис, та пӧрйӧ вӧзйис нин сы вылӧ клип сни-майтны. А чужис сьыланкывйыс виччысьтӧг. Пукалім сэки гортын Андрей Епанешников (вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрысь артист, Оля Санлӧн вӧвлӧм верӧс. – Е.М.), Леший (Алексей Уляшев, «Асъя кыаын» сьылысь) да мыйкӧ шылад йылысь сёрнитім. Андрей вӧзйис, вай пӧ мам да бать йылысь мыйкӧ гижам. Алексей шуис, а вайӧ пӧ. И гижим Андрейкӧд кывъяссӧ да шыладсӧ, а Леший вӧчис аранжировка.
–А Елена Чувьюрова ноксьӧ клипъясӧн?
–Сылӧн эм опыт, таӧдз снимайтӧма аслас Юлиана нылыскӧд клип. «Ас муыд мам» сьыланкывйӧс снимайтіс сійӧ жӧ «Горизонт» студияыс. Юлиана Чувьюрова ворсіс и. Содтӧд на менам клипын снимайтчисны Андрей Епанешников (бать) да Емдін районысь Туискерӧсса детсадйын зільысь Надежда Рычкова (мам).
–Снимайтінныд Туискерӧсын?
–Да. Снимайтім Надежда Рычкова ордын, коді детсадса музейысь вайліс важся коми эмбур. Ачыс пӧжаліс ыджыд черинянь, шаньга. Сэтшӧм чӧскыд! Ковмис вундыны пӧжассӧ кадрас. Андрей босьтіс пурт – и вомӧнӧн. Надежда дивитӧ, оз ӧд пӧ сідзи вундыны… Но мый нин, сідзи и колис кадрас.
–Дыр-ӧ снимайтінныд?
–Ставсӧ ӧти лунӧн! Вӧлі июль 6 лун. Зэв кӧдзыд, и зэрис. Оператор шуис, снимайтам пӧ керкаас, а сэсся коркӧ мӧдысь, мый кольӧ. Ме, дерт, неуна майшасьышті. Керкаас пырим да, аддзи ӧбраз. Ме босьті киӧ да кевмыси сы вӧдзын, мед, мися, поводдяыс мичаммас, да артмас снимайтны. Недыр мысти петіс шонді. Ми петалім турун ытшкӧм снимайтны. А сэсся бара зэрмыліс да мичаммис, ӧшкамӧшка петіс.
–И тэ зэр улас збыльысь снимайтчин?
–Да! Но кор миянлы ковмис гырысь зэр, сэки менӧ юкмӧсысь ваӧн кисьталісны шлангысь. Сідз нин кӧдзыд вӧлі да, нӧшта на и юкмӧс ва… Ковмис камера водзын нимкодясьны, быттьӧ шоныд зэр улын.
–Эн висьмӧй?
–Енмыс видзис. Юлиана дзик пыр пывсьыны лэччис, а ме гортӧ муні.
Ок, ме кӧ эськӧ…
–А тайӧ тэнад медводдза клип?
–Снимайтлім нин «Тӧв» сьыланкыв вылӧ, буракӧ, 2009 воын. Сэки ми тшӧтш Андрейкӧд да Лёшакӧд вӧчим ставсӧ.
–Водзӧ вылӧ эм нин мӧвп, гашкӧ, уджалан нин кутшӧмкӧ клип вылын?
–Дерт, мӧвпыс уна, и сьыланкывйыс эм. Но, тадзи думайта да, «Ок, ме бы эськӧ…» сьыланкыв вылӧ сэсся снимайті. Тайӧ сьыланкывсӧ йӧзыс радейтӧны, и, чайта, лоас интереснӧй.
–Ольга, тэнад эм и сьӧлӧм вӧрзьӧдана, и серамбана сьыланкывъяс. Сьыланкывйыс ачыс тэныд локтӧ, али кодкӧ гижӧ?
–Андрей Терентьев гижис кывъяссӧ «Енэж веркӧсӧдз» сьыланкывлы, Ольга Баженова комиӧдліс «А лымйыс усьӧ» сьыланкыв. А сэсся ставыс аслам.
–Кыдзи юрын али сьӧлӧмын чужӧ?
–А кор кыдз. Коркӧ муна вӧлі автобусӧн гортӧ, и меным локтіс и шыладыс, и кывъясыс. Сулала и гӧгӧрвоа, мый ӧдйӧ колӧ ставсӧ гижны. Ог кӧ, вунас. Ме диктофонӧ ачымӧс и гижи. Мӧдысь коркӧ челядькӧд саридз дорын шойччам вӧлі. Челядь горзӧны: «Мам, лок купайтчы!». Ме сӧмын на кок пӧлӧс ваас сюйи, гӧгӧрвои, мый сьыланкыв локтіс. Котӧрӧн телефон босьті да гижи. Некор он тӧд, кор сійӧ локтас да кыдзи.
Вуальысь дзоридз
Енбиа мортыд, шулӧны, мастер быдтор вӧчны. Сідзжӧ и Оля Сан. Мичаа сьылӧмысь ӧтдор сійӧ босьтчӧма дзоридз вӧчавны да сы пӧвстын снимайтны йӧзӧс.
–Кыдзи воис татшӧм мӧвпыс?
–Заводиті ме вӧчавны дзоридз Екатеринбургын олігӧн на. Вӧчи ӧтиӧс. Аслым зэв ёна кажитчис да, йӧзӧді уджӧс ӧтуввезйын. И дзик пыр гижисны, вузаланныд пӧ меным? Ме, дерт, первой чуйми. А сэсся мӧвпышті, мыйла и не вӧчны вузӧс вылӧ татшӧм мичсӧ? А кор дзоридзнас тыри, заводиті кӧлысь, чужан лун да мукӧд гаж кежлӧ жыръяс мичмӧдны, йӧзыс вӧлі шыӧдчӧны да.
–Мыйысь дзоридзыс?
–Медводдзаысьсӧ гофрируйтӧм, а сэсся дизайнер кабалаысь. Водзӧ вӧчи изолонысь, тайӧ стройматериал кодь, но позьӧ вӧчны мича роза либӧ пион. А кор бӧр вои Сыктывкарӧ, заводиті вӧчавны вуальысь.
–И тайӧ мича, пашкыр дзоридзыс вуальысь?
–Да. Водзӧ на велӧдча ӧтуввезйын «Академия цветов» котырын, кӧні велӧдӧны выль техника, уджтас. Кык диплом нин босьті сэні, но ачымӧс пыр водзӧ сӧвмӧда тайӧ нырвизяс, медым мичаджык и мичаджык вӧлі.
–Ӧні тшӧтш вузалан?
–Мичмӧда жыръяс, кодлы колӧ кӧлысь либӧ чужан лун либӧ нӧшта кутшӧмкӧ гаж кежлӧ. Ме дорӧ йӧзыс асьныс шыӧдчӧны, видзӧдӧны, кутшӧм дзоридзьяс менам эмӧсь да. Найӧ менам арт-объект кодьӧсь, позьӧ шуны. Мортысь ыджыдӧсь. Ӧні нӧшта выльӧс дасьта, кӧні дзоридзыс кутас воссьыны, аслыспӧлӧс механизм пукта да.
–Снимайтан ачыд жӧ?
–Ог. Кодлӧн гажыс, найӧ асьныс нин снимайтысьсӧ медалӧны.
Сьылысь лов
Оля Санӧс бура тӧдӧны и кыдз вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын ворсысьӧс. Но тайӧ сезонсянь сійӧ оз уджав театрын.
–Мыйла?
–Ме кыдзкӧ быттьӧ куті сэні пӧдны. Ме вит арӧссянь сьыла, и велӧдчылі сьылысьӧ. Ӧтчыд мунлі нин театрсьыс, дас во олі Екатеринбургын, сэні сьылі, вӧчалі дзоридз. А сэсся олӧмас арт-мис сідз, мый бӧр бергӧдчи Сыктывкарӧ да медаси театрӧ. Вит во ворсі, сьылі. И куті казявны, мый быттьӧ ме ола ог сідз, кыдзи кӧсъя. Театрын удж – тайӧ медсясӧ спектакльын ворсӧм, сьывны кадыс абу сэтшӧм уна. И ме лои робот кодь, кусны куті, быттьӧ ачымӧс вошті. Весиг корлісны сьывны ыджыд концерт вылӧ да, эг вермы, эбӧсӧй эз вӧв. А кыдзи татшӧм кусӧм мортыс петас йӧз водзӧ? Тадзи оз позь! Та вӧсна и мӧвпышті мунны. Век жӧ менам лолӧй – сьылысьлӧн.
Ӧні нин кыла, мый бӧр ловзи. Весиг гастрольяс йылысь мӧвпала, ветлыны кытчӧкӧ сиктӧ либӧ тані петкӧдчыны. Корисны нин Кулӧмдінӧ.
Екатерина МАКАРОВА. Снимокъясыс Оля Санлӧн гортса архивысь.