Таво медикъясӧс уджвывса праздникнас чолӧмалігӧн регионӧн веськӧдлысь Ростислав Гольдштейн пасйис, мый ставныс найӧ геройяс, быд лун дорйӧны йӧзлысь олӧм да дзоньвидзалун.
Тайӧ геройяс лыдас и Эжваса больничаысь хирургия юкӧнӧн веськӧдлысь, врач-уролог Пётр Валерьевич Габов – «Лучший врач года» республикаса конкурсын вермысь да «Лучший хирург» ним шедӧдысь.
Пётр Валерьевичлӧн дедыс, Модест Семёнович Габов, уна во зільӧма Визинын бурдӧдысьӧн. Ӧні ачыс Пётр Валерьевич выль технологияясӧн вӧдитчӧмӧн сӧвмӧдӧ хирургия да урология. И сылӧн ыджыд пиыс, Андрей, мунӧ бать кок туйӧдыс, велӧдчӧ Санкт-Петербургса университетын медицина юкӧнын.
–Пётр Валерьевич, мый коліс петкӧдлыны, медым вермыны бурдӧдысьяслӧн республикаса конкурсын?
–Тайӧ конкурсас ме ордйыси хирург нимпасын. Коліс нырщикавны асланым уджын кутшӧмкӧ водзмӧстчӧмын, вӧчны сэтшӧмтор, мый эз на вӧв республикаса медучреждениеясын. Миян больничаын меным медводдзаӧн мойвиис тӧдмасьны да вӧчны операцияяс выль, ӧнія кадся технологияӧн вӧдитчӧмӧн.
–Кутшӧм выльторъяс пыртанныд асланыд уджӧ, медым ӧдйӧджык бурдӧдны тіян дорӧ шыӧдчысьясӧс?
–Буретш таво босьтчим хирургия юкӧнын лазера технологияӧ. Россияса регионъясын да и мирын ӧні тайӧ медся выль аппаратура, и сыӧн верман бурдӧдны уна сикас висьӧмысь. Ог сорсьы, шуа кӧ, мый лазера технология – медициналӧн аскиа лун. Лазерӧн позьӧ жугӧдны вӧркйын гырысь из, и та дырйи оз ков вундавны скальпельӧн висьысьӧс. Таӧдз уна сё во хирургъяс вӧчлісны ыджыд операцияяс мортлысь кучик вундалӧмӧн, и сы бӧрын сэсся некымын тӧлысь на ковмыліс бурдӧдчыны. Лазера технологияӧн вӧдитчигӧн мортлӧн гырк пытшкӧ асмогасян розьӧд сюйӧны вӧсньыдик сі-волокно, сі йылас артман ыджыд энергия и жуглӧ вӧркйысь изсӧ. Дерт, тайӧ оборудованиенас колӧ кужӧмӧн да видзчысьӧмӧн вӧдитчыны, медым веськӧдны лазера сісӧ сӧмын жуглан из вылас. Ставсӧ, мый вӧчам операция дырйи, ми аддзам компьютер монитор пыр, – выль аппарат сайын сулалігӧн меным да уджъёртъясыслы лабутнӧя, студентъяслы моз висьталіс Пётр Валерьевич.
Эжваса больничаын хирургъяскӧд тӧдмасигӧн меным тыдовтчис, мый найӧ бура тӧдмасьӧмаӧсь выль технологиянас да тшӧкыда вӧдитчӧны выль «дивӧ-аппаратӧн».
–Кыдзи да кодлысь велӧдчинныд уджавны выль технологиянас?
–Дерт, ёна ковмис велӧдчыны. Ме ачым некымынысь ветлі Санкт-Петербургса больничаясӧ уджъёртъяс дорӧ, велӧдчи выль технологияясӧн вӧдитчан сэтчӧс шӧринын. Сэсся и мукӧд регионысь профессоръяс таво кыкысь нин волісны Эжваса больничаӧ велӧдны миянӧс таӧ. Накӧд ӧтвылысь и пондім вӧчны лазера операцияяссӧ, и таын Коми Республикаын лоим медводдзаясӧн. Мыйла ми таӧ босьтчим? Медводз, миян коллективын уна том врач-хирург, найӧ ставныс водзмӧстчысьӧсь да сьӧлӧмсяньыс кӧсйӧны пыртны асланыс уджӧ выль технологияяс. Тайӧ водзмӧстчӧмас миянӧс ошкӧ да пыр отсалӧ Эжваысь республикаса больничаӧн веськӧдлысь Олег Афанасьевич Удоратин: котыртӧ колана удж, корсьӧ операция нуӧдан жыръяс выльмӧдӧм, оборудование ньӧбӧм, велӧдчӧм вылӧ сьӧм, бура гӧгӧрвоӧ миянӧс да колана ногӧн донъялӧ уджнымӧс.
Кык лун ме видзӧді операцияяс вӧчӧмсӧ да снимайті видеосюжетъяс. Тайӧ кадӧ выль технологияяс отсӧгӧн висьӧмысь мездісны кык мортӧс. Кианыс манипулятор кутӧмӧн врачьяс часысь дыр кок йылын сулалӧмӧн да экранӧ видзӧдӧмӧн, мед весиг миллиметрлӧн дасӧд юкӧн мында эз сорасьны, вӧчӧны ассьыныс удж. Чайта, тайӧ сьӧкыд да зэв кывкутана кадколаст, ӧд налӧн киын висьысьлӧн дзоньвидзалуныс. Сылӧн сюрса лыяскостса вемӧ вӧчӧны укол, медым эз кыв дойсӧ, и сійӧ операция дырйи оз узь да вермӧ сёрнитны врачьяскӧд.
–Ті, Пётр Валерьевич, потомственнӧй врач, хирург-уролог да, дерт жӧ, тшӧтш и дедыдлӧн висьталӧм серти тӧданныд, мыйла сиктса йӧз, торйӧн нин мужичӧйяс, полӧны операцияясысь?
–Налӧн, чайта, вежӧраныс пуксьӧмаӧсь операция йылысь кодъяссянькӧ кывлӧмторъяс, и «сарапана радио» пыр кывлӧм юӧръясыс майшӧдлӧны йӧзсӧ. Найӧ думайтӧны, мый операция вӧчигӧн пондасны вундавны, вундӧминыс кутас доймыны, да дыр кад ковмас реабилитируйтчыны. Гашкӧ, та вӧсна и полӧны да оз волыны поликлиникаӧ, оз шыӧдчыны врачьяс дорӧ. И тадзи асьныс сетӧны висьӧмыслы паськавны. Та йылысь жӧ висьталӧ статистика: Коми Республикаын зэв уналӧн урология висьӧмыс эндӧма. Ветымын арӧса мужичӧйяс пӧвстысь джынйыс норасьӧны татшӧм висьӧм вылӧ, а кӧкъямысдас арӧсаясӧс кочӧг бытшкӧмыс босьтӧ ставнысӧ. Сиктса ра-йонъясысь миян дорӧ воӧны дзикӧдз нин пикӧ воӧмаяс. Найӧ, буракӧ, чайтӧны, мый висьыштас да ачыс коркӧ бурдас, ланьтӧдчӧмӧн олӧны-уджалӧны, таблеткаяс дай народнӧй медицина отсӧгӧн асьныс бурдӧдчӧны.
Пётр Валерьевич тшӧтш корсьӧ петан туй, кыдзи эськӧ гӧгӧрвоанаджыка юӧртны йӧзыслы, медым висьмигӧн найӧ шыӧдчасны медицинаса специалистъяс дорӧ. Сылӧн висьталӧм серти, сиктса райбольничаясын зільысьяс ӧні топыдджык йитӧдӧн уджалӧны Эжваса хирургъяскӧд, звӧнитчӧны-юасьӧны, мӧдӧдӧны висьысьясӧс веськыда налӧн бурдӧдчанінӧ, ӧд сэні паськыда вӧдитчӧны выль технологияясӧн да воысьяслы пырысьтӧм-пыр вӧчӧны колана операция.
–Кутшӧм висьӧмъясысь лечитанныд тіян больничаӧ воысьяссӧ?
–Бурдӧдам медвойдӧр простата аденома да вӧрк висьӧм. Изйыс чужӧ да быдмӧ кыдзи мужичӧй, сідзи и нывбабаяс вӧркъясын. Тайӧ нёрпалӧмыс воысь воӧ «томмӧ», сы вылӧ норасьлӧны и кызь арӧсаяс нин.
Збыльысь, ми челядьдырсянь кывлім верстьӧлӧн сёрниысь, мый ӧткымынӧс кочӧг бытшкӧмыс кувтӧдзыс вайӧдлӧма.
–А кутшӧм висьӧмъяс вермӧны вуджны ракӧ?
–Уна висьӧм, дыр кӧ он бурдӧдчы, вермас лёкджыкӧ вуджны. Диагностика вӧчигӧн нин казявлам, мый мортыслӧн висьӧмыс воӧма ракӧдз. Тайӧ и петкӧдлӧ, мый оз ков висьны гортын, ас кежысь, а колӧ петкӧдчыны врачьяслы. Содта нӧшта, мый раксӧ зэв сьӧкыд бурдӧднысӧ, уналы сёрмӧмӧн лечитчӧмыс ньӧти оз отсав.
–Власьт тэчасын уджалысьяс висьталӧны, республикаын пӧ содӧ амбулаторияыс. Эмӧсь-ӧ пациентъяс, кодъяс тіян дорӧ веськыда воисны амбулаторияӧ шыӧдчылӧм бӧрын?
–Ме сеті ассьым телефон номерӧс райбольничаясын уджалысь хирургъяслы. Кор ёна ковмас, найӧ йитчылӧны мекӧд да вӧзйӧны босьтны сьӧкыда висьысьӧс операция вылӧ. Ми некодысь ог ӧвтыштчӧй, ставнысӧ босьтам мукӧдлаӧ шыӧдчытӧг. А сідзжӧ ми топыда ёртасям кар-районса хирургъяскӧд, зілям тӧдмӧдны найӧс выльторъясӧн, выль технологияясӧн, сетны содтӧд тӧдӧмлун. Со талун меным звӧнитлісны Леткасянь, висьталісны, мортсӧ пӧ висьӧмыс тшӧкыда босьтлӧ, и ме кори, медым сійӧс пырысьтӧм-пыр вайӧдасны татчӧ. Тані медводз видлалам-обследуйтам сійӧс, вир анализ босьтам, и сэки нин лоас гӧгӧрвоана, кыдзи колӧ заводитны бурдӧднысӧ. И татшӧмыс быд лун овлывлӧ, войнас и шойччан лунъясӧ тшӧтш. Висьысьясӧс вайӧдлӧны и тэрыб отсӧг сетан машинаӧн, мӧдӧдлӧны миян дорӧ и мукӧд карса да районса поликлиникаясысь сідз шусяна планӧвӧй висьысьясӧс, веськыда миян дорӧ волывлӧны и асьныс нёрпалысьяс.
–Хирургия юкӧнӧн тӧдмасигӧн казялі, мый бурдӧдчысьяс ёна торъялӧны арлыднас – 20-сянь 80 да унджык арӧсаӧдз. Пётр Валерьевич, кыдзи колӧ видзны асьтӧ, мед эз кӧвъясь лёк висьӧмыс?
–Медводз, эновтчыны вина юӧмысь, куритчӧмысь. Та пыдди колӧ нырччыны спортӧ, физкультураӧ. Вермасны лоны и сідз шусяна наследственнӧй, бать-мамсянь вуджӧм висьӧмъяс. Нёрпалӧмлы помкаӧн вермас лоны и сійӧ, мый унаӧн этша вӧрӧны-ветлӧдлӧны, нӧшта на и уджныс пукалана. И медым эз кӧвъясь висьӧм, ас кадӧ колӧ волывлыны поликлиникаӧ специалист-врачьяс дорӧ, – вӧзйис Пётр Валерьевич. – Быд лун ми асланым врач котыръясӧн выль технологияяс отсӧгӧн вӧчам 7-8 операция. А водзынджык скальпельӧн вундасьӧмӧн удитлім вӧчны сӧмын кыкӧс. И велӧдам медицинаса ас юкӧнысь врачьясӧс, медым быдӧн кужис вӧдитчыны выль технологияяснас, медым отсасисны ӧта-мӧдыслы.
–Веськавлісны-ӧ тіян дорӧ СВО-ысь воӧм салдатъяс?
–Волывлӧны и ӧнія кадся ветеранъяс, торъя военнӧй операция дырйи окопын да кӧдзыд поводдя помысь «нажӧвитӧм» висьӧмъясӧн. Налы Великӧй Отечественнӧй войнаса ветеранъяслы моз жӧ миян дасьтӧма торъя бур да комфорта палатаяс. Бурдӧдчигас лӧсьыда сёрнитам накӧд, каднымӧс ог жалитӧй.
Пётр Валерьевич – уджач морт, гӧтырыскӧд быдтӧны куим челядь – кык ныв да пи. Пиыс, пасйылі нин, велӧдчӧ Санкт-Петербургын врачӧ, кӧсйӧ водзӧ нуӧдны династиясӧ. Сиа, мед батя-пиалӧн кывкутана уджыс водзӧ сӧвмас.
* * *
Гижӧдӧс сигӧртӧм могысь аддзысьлі Эжваын республикаса больничаӧн веськӧдлысь Олег Удоратинкӧд. Висьталі, мый аддзылі-тӧдмалі бурдӧдчанінас, и Олег Афанасьевич рочасьыштӧмӧн шуис меным, не могу пӧ сказать, что развиваемся медленно. А сэсся нин кывкӧрталіс:
–Бӧръя вояснас миян больничаса урология юкӧн сӧвмӧдім Москваын да Санкт-Петербургын федеральнӧй шӧринъяс тшупӧдӧдз. Торйӧдім сьӧм да ньӧбим ӧнія кадся оборудование. Ті асьныд аддзылінныд сійӧс операция вӧчан жыръясысь.
Миян хирург-урологъяс велӧдчисны Россияса шӧр медицинскӧй урологическӧй учреждениеясын сэтчӧс ыджыд опыта да нималана врачьяс дорын. И ме аддза, мый найӧ бура вӧдитчӧны выль технологияяснас, да эм налӧн уджысь водзӧсыс.
Ӧні стӧча верма висьтавны республикаын олысьяслы, мый оз ков повны шыӧдчыны урология висьӧмнас врачьяс дорӧ, ӧд миян специалистъяс нуӧдӧны районса хирургъяслы онлайн-консультацияяс, отсалӧны корсьны быд висьысьӧс бурдӧдан туйвизь. Дерт, операциясӧ вӧчны корам волыны веськыда миян больничаӧ.
<> Прокопий Габов. Снимокыс авторлӧн.