Декабрь 20-21 лунъясӧ опера да балет театрын вӧлі «Кармен-сюита» яръюгыд премьера-балет.
Ӧнія хореографияыс, либреттоыс, сценографияыс да постановкаыс – Россияса заслуженнӧй артист Андрей Меркурьевлӧн, мича костюмъяссӧ дасьтӧма Россияса художник Татьяна Ногинова, шылада веськӧдлысьыс – Москваысь корӧм главнӧй дирижёр Ариф Дадашев.
Медводдза юкӧныс – Ж.Бизелӧн (композиторыс Р.Щедрин) «Кармен-сюита», кӧн сюрӧсас П.Меримелӧн Карменлӧн да Хоселӧн радейтчӧм йылысь новелла. Меримелӧн новелла серти операыс нёль акта, а «Кармен-сюитаын» йитӧма ӧтиӧ, медся тӧдчанасӧ да яръюгыдсӧ кольӧмӧн. «Кармен-сюита» лоӧ нималана опералӧн версияӧн.
Балет постановкаас шӧр мӧвпыс – нималана балерина Майя Плисецкаялӧн. Сійӧ ыззьӧдӧма композитор Р.Щедринӧс да Кубаысь балетмейстер А.Алонсоӧс дасьтыны «Кармен-сюиталы» либреттосӧ да хореографиясӧ. И сэки чужӧма Большой театрлӧн мича спектакль, кӧні шӧр рольсӧ ворсӧма Майя Плисецкая.
Андрей Меркурьев жӧ выль ног петкӧдліс Карменӧс. Кыдзи пасйӧ ачыс, Меримелысь новелласӧ, Бизелысь мича шыладсӧ и ӧнӧдз йӧзыс радейтӧны.
Постановка шӧрас – пӧсь вира кык геройлӧн аддзысьӧм (Кармен да Хосе). Чиганка Кармен радейтӧ вӧля, уналысь вӧрзьӧдӧ сьӧлӧмсӧ. И сылысь этшсӧ йӧктӧмӧн петкӧдлыны пластика боксянь зэв мича да ыззьӧдана.
Мӧд юкӧнсӧ сиӧма М.Равельлӧн творчестволы. «Болеросӧ» сійӧ гижӧма 1928 воын енбиа йӧктысь да актриса Ида Рубинштейнлы.
Россияын тайӧ произведениесӧ пыдди пуктӧны да тшӧкыда петкӧдлӧны. Пластика боксянь «Болеро» зэв жӧ мича. Балетын шыладыс ыззьӧдана, видзӧдысьӧс тӧдлытӧг шымыртӧ аслас ритмӧ да нуӧдӧ аслыспӧлӧс мирӧ.
Подулас – йӧзкостса йӧктана шылад, испанияса болеро йӧктӧмлы матын, но ритмыс баск сортсико кодь.
Артистъяслысь йӧктӧмсӧ видзӧдігӧн сьӧлӧмыд ыркъялӧ, и вирыд пуӧ.
«Отражения» циклысь Равельлӧн «Альборада» испанияса руа жӧ. Постановка сюрӧсас Феникс лэбачлӧн ловзьӧм – олӧм водзӧ мунӧмлы пас. А гитара да кастаньета гажа шыысь быттьӧ весиг юрыд кольмӧ.
Нӧшта ӧти произведение, кодӧс пыртӧмаӧсь балетлы сиӧм рытӧ, – М.Равельлӧн жӧ «Павана на смерть инфанты».
Тані петкӧдчӧ композиторлӧн важся шылад дорӧ муслуныс: сійӧ и нор, и сӧстӧм, и сьӧлӧм вӧрзьӧдана.
Балетлы сиӧм рытын симфоническӧй оркестр ворсӧм улӧ петкӧдчисны Татьяна Бикмухаметова, Анастасия Лебедик, Роман Миронов да театрын мукӧд йӧктысь.
<> Екатерина МАКАРОВА. Снимокъясыс ӧтуввезйысь.