Сентябрь 27 лунӧ Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрысь народнӧй артистка Алёна Гараниналӧн тшупӧда паскӧд йитӧдын бенефис – «Ми тэкӧд гозъя» спектакль. Енбиа артисткалӧн тайӧ постановкаас шӧр роль, ворсӧ Филумена Мартураноӧс.
«Ми тэкӧд гозъя»
Кыдзи висьталӧ Алёна Гаранина, Италияса гижысь Эдуардо де Филипполӧн «Брак по-итальянски» серти комиӧдӧм спектакльыс – кольӧмвося премьераяс лыдысь. Видзӧдысьлы сійӧ кажитчӧма, а пӧсь вира, повтӧм сьӧлӧма, челядьыс вӧсна тӧждысьысь Филумена – Алёна Гараниналӧн медмуса персонажъяс лыдысь. Та вӧсна и бӧрйӧма тайӧ постановкасӧ бенефис кежлӧ.
Сюрӧсас мужичӧй да анькостса олӧм. Италияса бизнесмен Доминико Сорианокӧд мичаник Филумена олӧ гижсьытӧг 25 во. Коді сійӧ сылы – мусук, служанка, отсасьысь, рабыня, а, гашкӧ, ставыс ӧтлаын? Кызь витнан восӧ ань виччысьӧ, кор сійӧс коралас Доминико. И со озыр морт кӧсйӧ гӧтрасьны, но оз Филуменакӧд, а том нывкӧд. Пӧсь вира аньлы, дерт, тайӧ оз кажитчы. Сійӧ оз кӧсйы сетны радейтана мортсӧ мӧдлы, и ыпнитӧ мусук вӧсна тыш…
Алёна Гаранина – коми ань. И, дерт, коми вирыс абу сэтшӧм пӧсь. Но вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрса артистъяс вермисны петкӧдлыны «италияса темперамент».
И кокньыд мывкыда, и яр
Алёна Гаранина (Сметанина) уна во нин зільӧ театрын, позьӧ шуны, вужвойтырлӧн шылада-драмаа театр воссьӧмсяньыс. Артисткалӧн творческӧй кудйын сё гӧгӧр роль, а сідзжӧ режиссёр удж. Казьтыштам некымынӧс.
Сідз, «Шуйгун» шылада тешын Алёна Гаранина ворсіс Пелькӧдчысьӧс. Н.Лесковлӧн сказын, код серти и постановкаыс, тайӧ персонажыс абу, содтіс сійӧс Москваысь режиссёр Валерий Маркин. Но Пелькӧдчысь, коді кадысь кадӧ петавлӧ сцена вылӧ, лои пӧшти шӧр рольӧн, содтіс постановкалы аслыспӧлӧслунсӧ, серамбаналунсӧ.
Ф.Достоевскийлӧн «Идиот» роман серти «Настасья Филипповна» спектакльын Алёна Гаранина петкӧдчӧ нин оз кокньыд мывкыда прӧстӧй аньӧн, а ярскӧб гугабана шаньгаӧн. Николай Волоховлӧн «Жизнь с привилегиями «навечно» драмаын Алёна Гараниналӧн героинякӧд бӧрдӧ ставнас залыс, сэтшӧм бура сійӧ вермис петкӧдлыны война кадӧ аньяслысь сьӧкыд олӧмсӧ.
Сьӧлӧм вӧрзьӧдана роль вӧлі и «Куим вожа тополь» мелодрамаын да «Кык бать» драмаын. Алёна Гараниналӧн зэв бура артмӧ петкӧдлыны нывбабалысь майшасьӧмсӧ, сьӧкыд олӧмсӧ. Такӧд йитӧдын колӧ пасйыны и Шекспир серти «Леди Капулетти» моноспектакль, кодӧн артистка петкӧдчис и Албанияын войтыркостса фестивальын.
–Ёна-ӧ сьӧкыд ӧтнадлы «кутны» залсӧ?
–Тайӧ спектакль вылас зэв регыд уджалім, сӧмын кык вежон. Режиссёрыс вӧлі Болгарияысь Невена Митева. Гашкӧ, та понда первой вӧлі сьӧкыдджык. А сэсся вочасӧн заводитан гӧгӧрвоны, выльысь да пыдісяньджык восьтыны героинясӧ. Вермас лоны, том артистлӧн моноспектакльын петкӧдчӧмыс озджык артмы. Чайта, колӧ опыт. Албанияын петкӧдчигӧн, кӧть спектакльыс и коми кывъя, кыдзи бӧрыннас меным висьталісны залын пукалысь суйӧрсайса критикъяс, режиссёръяс, драматургъяс, гӧгӧрвоӧмаӧсь ставсӧ. Шуисны, ворсӧмтӧ пӧ видзӧдім. А коми кывйыс пӧ зэв жӧ мичаа юргӧ, кӧть и кывъясыс тӧдтӧмӧсь. Татшӧм донъялӧмысь, дерт, нимкодь, – казьтыліс Алёна Григорьевна.
–Тэ ворсан тешын, драмаын, мойдын. А мый медся матыс?
–Ме ассьым став геройсӧ радейта. А мойдын петкӧдчыны торйӧн нин любӧ. Челядьӧс он вермы бӧбйӧдлыны. Кажитчӧ кӧ налы, тыдалӧ. Оз кӧ – бара жӧ казялан.
Кор юрад воӧ…
Алёна Гаранина босьтчыліс и режиссёравны, дасьтіс Выль во кежлӧ мойдъяс: «Выльвося шызьӧм», «Коді медся мича?», «Рой тошка пу улын». Сійӧ жӧ, кыдз режиссёр, дасьтыліс концертъяс. А кольӧм сезонӧ пуктіс Лидия Логинова серти «Тэ да ме, да ми» теш. Ӧні бара дасьтӧ Выль во кежлӧ Андрей Епанешниковлӧн пьеса серти «Ёма да кык чой» мойд.
–Гашкӧ, майшасян – артиставны али режиссёравны?
–Мед режиссёравны, колӧ велӧдчыны. Но кор сцена вылын дыр ворсан, сэки кутан гӧгӧрвоны режиссёр уджсӧ. Юрад воӧны мӧвпъяс, кыдзи эськӧ петкӧдлін сійӧ либӧ мӧд действиесӧ. Профессия вежны дум абу на, но кутшӧмсюрӧ мӧвпъяс юрын эмӧсь.
Мам туйдіс
Чужлӧма Алёна Гаранина Изьва районса Красноборын. Дзолясяньыс кӧсйӧма лоны врачӧн. Та могысь школаас пыдісяньджык велӧдӧма химия да биология, весиг экзаменъяссӧ тайӧ предметъяс кузяыс бӧрйӧма.
Но, тыдалӧ, Енмыс Алёналы водзӧ олӧмас мӧд туй индӧма. Сиктас локтӧма Виктор Савин нима драмтеатрысь артист Михаил Красильников, корсьӧ вӧлӧм том артистъясӧс. Пырӧма сельсӧветӧ, и сэні вӧзйӧмаӧсь донъявны Алёнаӧс.
Михаил Красильниковкӧд сёрнитӧм бӧрын Алёна кутӧма майшасьны, водзӧ кутшӧм туй бӧрйыны: врачӧ али артистӧ велӧдчыны.
–Мам сэсся и туйдіс, висьысьяскӧд ноксьӧм дорысь пӧ бурджык артиставны. А ӧні мӧвпала: но и лои эськӧ педиатрӧн, кабинетысь эг петавлы. Дерт, челядьӧс видлалі-лечиті… А театрын позьӧ лоны и врачӧн, и судьяӧн, и мӧс лысьтысьӧн. Став специальносьтсӧ позьӧ видлыны, кык час кежлӧ, но пыравны мӧд морт ку пиӧ. Таӧн и воӧ сьӧлӧм вылӧ уджӧй, – шуӧ Алёна Гаранина.
<> Екатерина МАКАРОВА. Снимокъясыс Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрысь.