Сентябрь тӧлысь. Ӧнія медводдза курсса студентъяслӧн бӧрӧ коли ЕГЭ, сдайтӧма нин ссуз-вузӧ пыран документъяс, заводитчис специальносьт серти велӧдчӧм. А талунъя 11 классалы быть колӧ выныштчыны, уськӧдны ставсӧ тӧд вылӧ да дасьтысьны экзаменъяс кежлӧ.
Кыдзи коли экзамен пӧраыс да кутшӧм сьӧлӧмкылӧм вевтыртіс – та йылысь «Йӧлӧга» сёрнитіс Сыктывкарса 16-ӧд номера школа помалысь Юлиана Игушевакӧд.
Юлиана – ЕГЭ-ысь мультистобалльница: кык сьӧкыд предмет – химия да биология – сдайтӧма 100 балл вылӧ. И ставыс сы ради, мед пӧртны олӧмас ыджыд кӧсйӧм да водзӧ босьтны тӧдӧмлунсӧ Россияса медбур вузъясысь ӧтиын.
Лоа бурдӧдысьӧн
Юлиана – бать-мамыслӧн мӧд ныв. Ӧкмысӧд классӧдз велӧдчӧма Коми национальнӧй гимназияын.
– Кор воис кад бӧрйыны, кутшӧм экзаменъяс сдайтны да кодӧн лоны, ньӧти эг майшась, – висьталіс Юлиана. – Важӧн нин кӧсъя лоны бурдӧдысьӧн. Мыйлакӧ мӧд уджын ачымӧс ог аддзы. Та понда жӧ 10-11 классъясын вуджи велӧдчыны юркарса 16-ӧд номера школаӧ, медым сэні пыдісяньджык босьтны химия-биологияысь тӧдӧмлун. Окота вӧлі шедӧдны бур баллъяс да пырны Ярославльса мединститутӧ.
И нывлӧн ставыс артмис! Сӧмын студентӧн лои Санкт-Петербургса В.А.Алмазов нима мединститутын.
ЕГЭ
Школаын бӧръя кык во кежлас Юлиана пуктӧма мог – вӧчны ставсӧ, медым бура сдайтны ЕГЭ. А та могысь колӧ зумыд тӧдӧмлун. Кытысь сійӧс босьтны? Дерт жӧ, уджӧдны юр, дасьтысьны-решайтчыны, лӧсьӧдны ассьыд система, но такӧд тшӧтш и удитны шойччыны.
– Химияыд зэв сьӧкыд, – пасйис Юлиана. – Позьӧ шуны, мен сійӧс лои велӧдны дзик выльысь. Дасьтыси репетитортӧг, но ёна отсасис Майя Вячеславовна велӧдысьӧй.
Педагогыс пыр сетӧма содтӧд заданньӧ, видзӧдӧма, кыдзи нывлӧн сійӧ артмӧ, вӧчигас кутшӧм ногӧн мӧвпалӧ.
Биологиясӧ Юлиана заводитӧма велӧдны гожӧмсяньыс асшӧра. Сылы пыр кажитчӧма тайӧ предметыс. «Bio-faq» сайтын во чӧж вӧчӧма заданньӧяс, быд лун кежлӧ урчитӧма аслыс норма. Пуктӧма ыджыд мог – сайтас кӧ воас куимсёӧд тшупӧдӧдз, сідзкӧ, ЕГЭ сдайтас зэв бура. Ӧні Юлиана решайтӧ 310 тшупӧд, а биология сдайтӧма 100 балл вылӧ!
Вобыдӧн ныв вӧчӧма дас ӧти сюрс сайӧ заданньӧ. И тайӧ сӧмын медводдза юкӧнсьыс! А мӧдсьыс весиг некод абу лыддьӧма.
Февраль тӧлысьын гижсьӧма тшӧтш и воджынся курс вылӧ, медым тӧдӧмлунсӧ колана ногӧн тэчны системаӧ.
Химия да биология предметъяс кежлӧ Юлиана дасьтысьӧма куимысь вежоннас. А кымын матынджык вӧлӧма экзаменыс – сэсся нин быд лун. Ёна отсалӧма и практикаа заданньӧяс вӧчӧм. Дерт, тшӧтш и лӧсьӧдчӧма быдлунъя урокъяс кежлӧ, вӧчӧма гортса удж, отсасьӧма бать-мамыслы.
100 да 100!
Кыдзкӧ тӧдлытӧг и матыстчӧма экзамен сдайтан кадыс. Медся сьӧкыдыс, медся кывкутанаыс! Тані колӧ ӧтчыдысьӧн петкӧдлыны став тӧдӧмлунтӧ.
– Экзамен дырйи сьӧкыд босьтны асьтӧ киӧ, – водзӧ висьталӧ Юлиана. – Сьӧлӧмыд дась чеччыштны морӧссьыд. Тайӧ сьӧлӧмкылӧмсӧ и колӧ венны. А сэсся пуксьыны да бура лыддьыны заданньӧсӧ, гӧгӧрвоны. Тӧдӧмлуныд вочасӧн локтӧ юрад, и ставыс шыльыда-мольыда мунӧ, збыльысь кӧ дасьтысин, дерт.
Уджӧс сдайттӧдз куимысь прӧвериті. Ставыс бурӧн кажитчис.
Экзаменъяс кежлӧ дасьтысигӧн, чайта, быдӧнлӧн вӧліны и мустӧм тема-юалӧмъяс. Но найӧс тшӧтш колӧ решайтны, кӧть и оз кажитчыны! А друг веськалас экзамен вылад? Он ӧд кут ыкшаасьны, оз пӧ кажитчы, да ог гиж.
Юлиана тӧдчӧдӧ: быть колӧ видлыны и мӧд, сьӧкыдджык юкӧнсӧ решитны – мӧвпавны сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн, верман пӧ ӧд и веськавны стӧч вочакывйӧ. А тайӧ нин содтӧд балл.
Ёна сьӧкыд виччысьны и экзаменысь вочакыв. Кор ныв тӧдмалӧма, мый шедӧдӧма 100 балл, радысла петӧма синваыс. А кор нин и мӧд экзаменсьыс локтӧма сё балла вочакыв – нимкодьысла бӧрддзӧма. Шудысла некыдз абу вермӧма лӧньны. Сідзкӧ, абу весьшӧрӧ коллялӧма узьтӧм войяс.
– ЕГЭ-ысь повны оз ков, – тӧдчӧдӧ Юлиана. – Тайӧ олӧм ордымъясысь ӧти, и сійӧс колӧ вуджны.
Аттьӧ ёртъяслы да бать-мамлы, кодъяс пыр вӧліны орччӧн, ышӧдӧмӧн отсалісны венны сьӧкыдлунъяс. Тшӧтш и нёль кока ёртъяслы аттьӧ, кодъяс тшӧктӧны ывлаад гуляйтӧдны да тадзикӧн сетӧны позянлун юрӧс шойччӧдыштны.
Кыдзи шедӧдны экзаменысь татшӧм балл? Дерт жӧ, пуктыны уна вын, не жалитны асьтӧ, зіля уджавны, гӧгӧрвоны, вӧчны, эскыны аслад вынӧ.
Да, сьӧкыд, но ӧд некор оз артмы пӧртны могтӧ олӧмӧ кокньыда. А кор воан помӧдз – сэк сьӧлӧмсяньыд нюмдан да асьтӧ прамӧя и ошкан.
Да и матыссаыд, велӧдысьыд ошкасны. Юлианаӧс мукӧд стобалльниккӧд и Республикаса юралысь В.Уйба дорын чолӧмалӧмаӧсь.
Прӧст кад
Юлиана коддьӧм йылысь шулӧны: Енмыс пӧ юрӧдыс малыштӧма. Велӧдчӧм-лыддьысьӧм кындзи ныв радейтӧ шылад, ачыс мичаа сьылӧ. Но музыка школаын абу велӧдчылӧма. Бать-мамыс эськӧ кӧсйӧмаӧсь сетны нывсӧ Ю.Спиридонов нима искусство гимназияӧ, но Коми национальнӧяс водзджык вӧлӧма пыран кадыс. Сэтчӧ нывкасӧ дзик пыр босьтӧмаӧсь да, искусство гимназияад абу и ветлӧмаӧсь. Та боксянь мамыс ёна жалитӧ, гашкӧ пӧ, культура юкӧнӧ эськӧ муніс.
Юлиана мамыс моз жӧ окотапырысь ветлӧ театрӧ. Радейтӧ выль спектакльяс. Видзӧдӧм произведение серти корсьӧ небӧг да лыддьӧ, кино кӧ лэдзӧма – и сійӧс видзӧдӧ.
Музейясӧ тшӧтш ветлӧ окотапырысь: ставыс пӧ интереснӧ. Институтӧ пыригас Екатерина мамыскӧд ветлӧмаӧсь Эрмитажӧ, Петергофӧ, Воскӧвӧй фигура музейӧ. Сюся корсьӧмаӧсь и Питерса Достоевскийӧн на нимӧдӧм «юкмӧс»-йӧръяс.
Таысь кындзи Юлианалы кажитчӧ пусьыны-пӧжасьны: пыр видлӧ дасьтыны выль сёян-юан. Кужӧ кысьыны крючокӧн. Ас киӧн вӧчӧма плед, шоныд ковта, жилет… Сяммӧ и серпасасьны. Абу нин ӧтчыдысь дасьтӧма карикатура «Чушканзі» журналӧ. И кывбуртӧ да висьттӧ на гижӧ. Но рамлун вӧснаыс быттьӧ ставсьыс яндысьӧ да оз ошйысь.
Ӧні Юлианалӧн олӧмын заводитчис выль тшупӧд – студенталан кад. Выль кар, выль велӧдчанін, выль ёртъяс. Жаль, мый матыссаыс ылынӧсь, но йитӧдыс накӧд пыр эм.
Выль вермӧмъяслань, Юлиана! Тэнад ставыс артмас!
Надежда Пунегова.
Снимокъясыс геройлӧн.