«Коми мулӧн» юбилея номер дасьтігӧн шуим шыӧдчывны газетса нештатнӧй корреспондентъяс дорӧ некымын юалӧмӧн:
–Кор да кыдзи ті заводитінныд ёртасьны коми кывъя газет-журналкӧд?
–Кодкӧд кутанныд топыд йитӧдсӧ?
–Кутшӧм водзӧс тіянлы газет-журналын татшӧм зільӧмсьыс?
–«Коми му» газетлы 105 вося тшупӧда пас кежлӧ бур сиӧм.
И со мый вочавидзисны дона ёртъясным, миян отсасьысьясным, асланыс гижӧд-пасйӧдӧн газет-журнал мичмӧдысьясным.
Галина Ивкучева:
Водзӧ бурас эскӧмӧн
–Медводз чолӧмала «Коми му» газетӧс ыджыд пасӧн да сиа водзӧ овны коми войтырлы радлун вылӧ.
Коми кывъя петасъясӧн медводдза матыс тӧдмасьӧмӧй артмис 2019 воын — март тӧлысся «Чушканзі» журналын петіс медводдза висьтӧй. Тайӧ журналыс меным лоис зэв матыссаӧн, и весиг «Коми му» газетӧн тӧдмасьӧмыс артмис «Чушканзі» редакцияын. Сэксянь менсьым уна висьт петкӧдлісны светӧ-бурӧ «Коми муын». Бӧрынджык ёртасьны кутім и «Йӧлӧга» да «Войвыв кодзув» журналъяскӧд.
Дзоньвидзалун кузя оз быд пӧрйӧ артмы мӧдӧдны газет-журналӧ гижӧдъясӧс, но ме пыр кута лача водзӧ ёртасьӧм вылӧ: менам эм мый висьтавны коми войтырлы.
Ме ог радейт ветлӧдлыны редакцияясӧд. Да и ӧні, веськыда кӧ шуны, ставсӧ интернет пыр вӧчам, редакторъясӧс аддзывтӧг, но век жӧ на костын ёртъяс менам эмӧсь. Елена Плетцеркӧд да Екатерина Макаровакӧд кутам топыд йитӧд. Зэв шог, мый Анжелика Елфимова ӧні оз уджав Коми йӧзӧдчан керкаын. Тшӧкыда казявлі, мый ми сыкӧд ӧткодя мӧвпалам.
Мый сетӧ меным газет-журналкӧд ёртасьӧмыс? Радлун, мый ме чужан кыв радейтысь да пыдди пуктысь, сы понда шогалысь да вийсьысь йӧзкӧд орччӧн.
Сідзкӧ, ловъяӧсь на. Сідзкӧ, олам водзӧ бурас эскӧмӧн.
Игорь Колесов:
Коминас «кӧрыс» вежсьӧ
–Коми петасъяскӧд ёртасьӧмыс пансис кызь гӧгӧр во сайын, кор Григорий Хатанзейский да Евгений Козлов вӧзйисны йӧзӧдны висьт-сӧрӧм-скетчьясӧс «Чушканзі» журналын.
Накӧд ӧнӧдз кутам топыд йитӧд. Йӧзӧдӧны гижӧдъясӧс и «Арт» да «Войвыв кодзув» журналъясын, но медся уна –«Коми муын», кӧні мичаа да лӧсьыда вуджӧдчӧ менам бур ёрт да соавтор Елена Плетцер.
Коми газет-журналкӧд ёртасьӧмӧн менам эм позянлун аддзыны ассьым гижӧдъясӧс комиӧн. Тадзи налӧн «кӧрыс» вежсьӧ, а сідзжӧ и содтӧд гуся вежӧртас-мӧвп воссьӧ-тыдовтчӧ.
Сиа уджъёртъяслы бурас эскӧм да выль мича гижӧд-юӧр!
Лидия Храмович:
Газетад гижӧдыд медся на мӧрччана
–Юалісны, дыр-ӧ нин пӧ ёртасян коми газет-журналкӧд, да юрӧ пыр и воис «Коми муысь» корреспондент Виктория Чугаевакӧд (ӧні Ромашкина) 2014 воын медводдза аддзысьлӧмыс. Сійӧ воліс Эжваса «Светоч» шӧр библиотекаӧ гижны небӧг видзанінным, тані зільысьяс да лыддьысьысьяс йылысь. Виктория сэк ёна шензис, мыйта миян коми кывъя небӧгыс, тшӧтш и кывкудйыс да челядьлы литератураыс. Буретш сэки петіс «Светоч» библиотека йылысь медводдза статьяыс. А сёрӧнджык нин сэсся йӧзӧдім Эжваын олысьяс, лыддьысянінын котыртлӧм аддзысьлӧм-гаж йылысь быдсикас юӧр. Ми гижлім рочӧн, а Виктория комиӧдліс.
Редакциякӧд ёртасьӧмыс водзӧ сӧвмис, та пӧрйӧ миянлы отсасисны нин Галина Макарова да Екатерина Микушева. Найӧ бӧрйылісны лыддьысьысьлы медлӧсяланасӧ да вуджӧдчисны, а висьталанторйыс содіс: мӧдім тӧдмӧдны коми традиция-обрядӧн, чужан му туялан выль уджъясӧн, висьтавны том воин-интернационалистъяс, Эжваса кывбуралысьяс йылысь да с.в.
Мыйӧн тӧдчана тайӧ уджыс? Ме помтӧг радейта мам кывйӧс, ассьым чужанінӧс да, окота, медым весиг медся ылі сикт-грездын олысьяс тӧдісны ас йӧзӧс, чужан му да традиция туялысь-видзысьясӧс.
И медым тӧдмалісны тайӧс ставсӧ ас коми кывйӧн. Ӧд оз на ставӧн вермыны вӧдитчыны ӧтуввезйӧн, а печатайтӧм гижӧд-юӧрыд – медся на мӧрччана да матыс.
Аттьӧалам «Коми му» газетын зільысьясӧс миянкӧд ёртасьӧмысь да ӧтувъя уджысь.
Коми печатьлы 105 во тырӧмӧн! Дзоньвидзалун да творчествоын выль вермӧмъяс ставныдлы!
Прокопий Габов:
Чужан кывйӧн гижӧмыс менӧ ышӧдӧ олӧмас
–Симпель Сандра мам да турун пуктан кадся долыд челядьдыр йылысь медводдза гижӧдъясӧй петалісны Кӧрткерӧс районса «Звезда» газетын.
Сэсся чужан кывъя юӧръясын петкӧдлі-тӧдмӧді уджъёртъяскӧд. Кӧрткерӧс ронобердса методкабинетӧн веськӧдлігӧн, дерт, уна гижӧд вӧлі районса коми кыв велӧдысьяс йылысь.
Паськыда висьтавлі «Учитель-методист» да «Учитель I категории» ним шедӧдысьяс да налӧн уджын бур опыт йылысь.
Комсомол райкомын секретаралігӧн висьтавлі районса олӧмын водзмӧстчысь томулов йылысь. Сэки ёртаси «Звезда» газет редакцияын зільысь Лидия Потаповакӧд.
Сыктывкарӧ миннацӧ вуджӧмӧн куті паськыдджыка да ёнджыкасӧ, дерт, рочӧн гижны уна сикас войтырлӧн олӧм-вылӧм йылысь. Тайӧ кадас буретш корси «История коми национальной школы во второй половине XX века» диссертацияӧй серти уна материал-пасйӧд да, та кузя юӧръяс петавлісны «Звездаын» да «Коми муын». Чужан коми кыв сӧвмӧдӧм йылысь гижӧдъяс йӧзӧдлі и «Коми войтыр» ӧтмунӧмса конференцияяс да чукӧртчылӧмъяс водзын. Таӧ менӧ ышӧдіс бара жӧ Симпель мамкӧд варовитӧмыс.
«Коми мукӧд» ёртасьӧмыс зумыдмис-ёнмис Россияса мукӧд регионӧ ветлӧдлыны босьтчӧмсянь. Быд пӧрйӧ куті пуктыны мог корсьны йӧз муын Коминымӧс тӧдысь-аддзылысь вомъёртӧс. И унджыклаас сюрӧ татшӧмыс.
Гижан уджӧ ёна ышӧдіс Елена Плетцер, коді ошкис Якутия йылысь гижӧд-пасйӧдъясӧс. Газетӧ дасьтӧм юӧръясӧс бӧръя кадас шыльӧдӧ-мольӧдӧ Павел Симпелев.
Комиӧн гижӧмыс менӧ ышӧдӧ олӧмас да, газет лыддьысьясӧс весиг босьтчи тӧдмӧдны гырысь чина войтырлӧн быдлунъя уджӧн. Тшӧкыдджыкасӧ интервью пыр, но петкӧдла и ассьым видзӧдласӧс.
Ми гӧтыркӧд ёна путешествуйтам да, та йылысь, дерт, тшӧтш гижыштала.
Со та пӧрйӧ Бурятияын шойччам, радпырысь тапикасям из гӧраясті. Нимкодясям Улан-Удэ карын Бурятия Республикалӧн 100 вося юбилейлы сиӧм концертъяс дырйи сьылысь-йӧктысьясӧн. Пыралім ӧти лавкаӧ сувенир босьтны. Висьтасим, мый Сыктывкарысь воим, а вузасьысьыс юӧртіс, менам вежаньӧй пӧ олӧ Косланын. Бара на артмис гижӧд вылӧ сёрни.
«Юрган» телеканалын «Вочакыв» передача дырйи варовитігӧн Ӧлексан Пивкин куимысь юаліс, мый пӧ тэныд сетӧ газетӧ гижӧмыс? Тэ пӧ тшӧкыда ветлӧдлан Россия пасьтала да уна вын да кад сетан гижан уджыслы. Мися, тайӧ дон босьттӧг общественнӧй удж. Чужан кывйӧн гижӧмыс, лыддьысьысьяссянь бур, аттьӧалана кывйыс ышӧдӧ менӧ олӧмас! Сё пасибӧ газет судзӧдысьяслы да редакциясалы менӧ пыдди пуктӧмысь!
Сиа дона «Коми мулы» водзӧ сӧвмыны да содтыны уна рӧма лист бок! Уна выль том гижысьӧс! Чужан кывъя республикаса шӧр петаслы сиа водзмӧстчысь общественнӧй корреспондентъясӧс! А редакцияса енбиа войтырлы – зумыд дзоньвидзалун да долыд удж, ыджыд нажӧтка!
Мария Плоскова:
Мича сӧстӧм коми кывйӧн
–1989 воӧ 12-ӧд номера школаын Сергей Григорьевич Кузнецов директорыс восьтiс коми кыв велӧдан класс. Сэкся кадӧ быдлаысь, весиг библиотекаясысь да музейясысь вӧлi бырӧдӧма коми книгаяссӧ, и медся матысса отсӧгсӧ сетысьыс вӧлi «Коми му» газет. Танi пыр ёртасим редакцияын уджалысь Нина Алексеевна Поповакӧд, челядьлы сиӧм лист бокъясысь ме пыр вундавлi кывбур, висьт, тешкодьтор. Коми кыв велӧдӧмас «Коми му» газетлӧн отсӧг сетан выныс вӧлi зэв тӧдчана да ён, став лоӧмторсӧ газетысь босьтлi челядькӧд комиӧн сёрнитӧм могысь. Медводз велӧдлi газетсьыс мичаа лыддьыны юргижӧдъяссӧ: найӧ вӧлiны медся гырысь шрифтаӧсь да, уналы удайтчылic лыддьыны и рочӧдны найӧс. Мыйта сэки челядьлӧн радлуныс вӧлi!
Да и сэкся кадӧ республика пасьталаысь миян дорӧ коми кыв велӧданногӧн тӧдмасьны вӧлi волӧ уна велӧдысь. Налӧн корӧм серти вонас 11-12 восьса урок вӧлi сета, и «Коми му» газетыс ас пытшсьыс юкмӧсысь моз дзулькйис мича, сӧстӧм коми кывсӧ. Аттьӧ Нина Алексеевналы да Александра Павловна Артеевалы, кодъяс лышкыда козьнавлiсны миянлы «Коми му» газетсӧ урок дырйи уджалӧм вылӧ.
Дона лыддьысьысьяс, энӧ ӧтдортчӧй «Коми му» газетысь: сiйӧ пыр восьлалӧ олӧмыскӧд ӧтвылысь, сетӧ бур юӧръяс, велӧдӧ овны, пыдди пуктыны чужан му, ёртъясӧс и посни войтырӧс! Дона ёрт, пыр ло коланаӧн да вунӧдлытӧмӧн!
Николай Игнатов:
Сьӧлӧм-лолӧй бурм
–2017 вося тулыссянь нин ме ёртася коми кывъя «Парма гор» да «Коми му» газетъяскӧд, «Чушканзі» журналкӧд. Став тайӧ кадсӧ мекӧд орччӧнӧсь Елена Плетцер, Ольга Васильева, Григорий Хатанзейский.
Тадзи зільӧм-ёртасьӧмсьыс сьӧлӧм-лолӧй бурмӧ.
Сиа «Коми мулы» лоны коми войтырӧн радейтанаӧн да лыддянаӧн. Редакцияын зільысьяслы – творчествоын вермӧмъяс, дзоньвидзалун, шуд, бур удждон да унджык лыддьысьысьӧс!
Людмила Бабак:
Лыддьӧны медся ылі сикт-грездын
–«Коми му» газеткӧд ёртасьӧмӧй пансис кольӧм воӧ. Елена Плетцер вӧзйис уджавны ӧтув да, дзик пыр и кӧсйыси, ӧд зэв окота, медым миян Княжпогост районса енбиа, шань сьӧлӧма да уджач войтырӧс тӧдісны республика пасьтала.
«Коми мулы» 105 воыд – уна кӧлена йитан зэв тӧдчана пас. Сійӧс радейтӧны да лыддьӧны республикаса медся ылі сикт-грездын.
Сиа газетлы дзоридзавны-сӧвмыны, а чужан коми кывйӧн гижысь журналистъяслы – кыпыд ловру да лэчыд перӧ!
<> Дасьтiс Елена ПЛЕТЦЕР.
Снимокъясыс Коми йӧзӧдчан керка архивысь да ӧтуввезйысь.