Изьва районын дыр эз вермыны аддзыны дӧзьӧртӧм пон куталысь пӧдрадчикӧс – татшӧм уджсӧ вӧчны окотитысьыс эз вӧв. Неважӧн райадминистрация юӧртіс, мый муниципальнӧй контрактсӧ кырымалӧма том ныв Екатерина Семяшкинакӧд.
Екатериналӧн «ВКонтактеса» лист бокын лунысь-лун содӧ кутӧм понъяслӧн снимокыс – со руд рӧма Геля корсьӧ аслыс керка-оланін, со Кешаӧс машинаӧн ас йӧрас нуӧны, а со Греча нюмъялӧмпырысь мунӧ овны выль кӧзяин ордӧ…
Екатерина Семяшкина бура нин тӧдса «Коми му» лыддьысьяслы ветеринарлӧн удж йылысь гижӧд-пасйӧдъясӧн. Талунъя петасын сёрнитім сыкӧд администрациякӧд контракт збыльмӧдӧм йылысь.
Верӧсӧй – веськыд киӧй да вынӧй
–Медым босьтчыны тайӧ уджас, быть колӧ лоны ас вылӧ уджалысьӧн, сідз шусяна физлицо нимсянь аукционӧ пырӧдчыны оз позь, – заводитіс висьтасьны Екатерина. – Тайӧ уджыс зэв кывкутана да уна тшупӧда.
Пон куталысьяс уджалӧны шыӧдчӧмъяс серти. Сиктса йӧз кӧзяинтӧг шӧйтысь пон йылысь юӧртӧны либӧ администрацияӧ, либӧ веськыда шыӧдчӧны Екатерина дорӧ.
–Медводз зілям кутны энь понъяссӧ, – водзӧ нуӧдіс сёрнисӧ вомъёрт. – Найӧ ӧд пиаласны, а кӧзяинтӧм кычипиыс миян юр висьӧмӧн жӧ и лоӧ.
Договор серти, куталӧмсӧ колӧ снимайтны видео вылӧ. Оз жӧ пыр тайӧ бура артмы, та вылӧ ӧд торъя морт колӧ. Меным Дима верӧсӧй ёна отсасьӧ, сытӧг менам эськӧ нинӧм эз артмы. Сійӧ менам веськыд киӧй да вынӧй. Дима снимайтӧ, кыдзи ме понсӧ кыя-кватита, сэсся камерасӧ кусӧдӧ да отсӧг вылӧ котӧртӧ.
Скӧр понъяссӧ торъя петляӧн кутам, сэсся клеткаӧ йӧртам. Со ӧти пон бӧрся некымын лун кыйӧдчим, ковмис тырвыйӧ спецоперация думыштны. Верӧсӧй лымйын быдса тоннель писькӧдіс, гӧгӧрыс петля кытшовтім, а пытшкас – сёян пуктім. Понйыд сёйнысӧ пырис, а ми гезсӧ зэвтім – тадзи и шедіс. Нуӧдігас и менӧ, и Димаӧс кокӧд курччаліс, чужъясигас асьсӧ дойдіс и…
Йӧзыс ёна отсасьӧны
–Кутӧм понйыскӧд сэсся мый водзӧ лоӧ?
–Ваям асланым керка йӧрӧ. Сэні кык вольер да куим чом, кодъясӧс батьӧ верӧскӧд вӧчисны. Понсӧ фотографируйтам, сэсся ме ӧтуввезйын гижа, кор да кытысь кутім. Куим лун виччысям кӧзяинсӧ, сэккості понйыслы лӧсьӧдам паспорт, регистрируйтам, вӧчам бешенствоысь вакцина да чипируйтам. Кӧзяиныс кӧ мыччысяс, таысь сылы ковмас вештыны 2 сюрс шайт гӧгӧр, но меным йӧзыс век жальӧсь, да этшаджык босьта. Куим лун мысти кӧзяиныс кӧ оз шыӧдчы, понсӧ кодзам-стерилизуйтам, бурдӧдам пытшысь да ковйысь, вердам витаминӧн, медым гӧныс мичаммас. Некод кӧ понсӧ оз босьт – пеляс пысалам бирка, кытчӧ пасъям колана номер, сэсся бӧр лэдзам ывлаӧ. Энь понъяслӧн пель пасыс гӧрд рӧма, ай понъяслӧн – лӧз.
Сёянсӧ понъяслы пуам пывсянын. Отсӧг некодлысь огӧ корӧй, но йӧзыс асьныс зэв ёна отсасьӧны. Таысь налы ыджыд аттьӧ! Кодкӧ мӧс юр сетас, кодкӧ дуксьыштӧм яй-гос, мыйкӧ асьным, дерт, ньӧбам. Лавкаысь сетӧны важмӧм йӧв, рысь, чипан кок. Понъясыд салоа-йӧла рокӧн да рыськӧн на со чӧсмасьӧны (сералӧ)!
Пышъялысь Иннокентий
–Катя, верӧсыд нинӧм оз шу, мый тэ татшӧм уджӧ пырӧдчан да, сылы тшӧтш лӧнь олӧмыс абу?
–Мӧдарӧ, Дималы аслыс кажитчӧ. Водзтіджык пӧ тӧді кӧ, мый медицина дорӧ сямӧй эм, велӧдчи эськӧ. Радейтӧ укол вӧчны. Операция кежлӧ меным ставсӧ дасьтӧ, пемӧссӧ кутӧ. Со неважӧн Щельяюрысь пон аддзим – коньӧрыд, мисьтӧм, ыджыд, лешак кодь, мышкыс доймалӧма, гӧныс кушмӧма. Дима вӧзйис кутны да «дзоньтавны» сійӧс. Кӧзяиныс эськӧ сюри, но лача сы вылӧ абу – пемӧссӧ дом йылын некор абу видзлӧма. Бӧр кӧ сетам – бурдӧдны ӧд оз кут, коньӧрыд, бара ывлаӧ и веськалас. Пемӧссӧ Иннокентийӧн шуӧны.
Кешаӧс вайӧдӧм бӧрын ён дом вылӧ пуксьӧдім, ӧд чеп вылын абу пукавлӧма да быд здукӧ пышйыны дась. Рытнас вердны локтім, а Кешалӧн сӧмын местаыс кольӧма! Гӧгӧр ми сійӧс корсим, кок туй кузяыс вӧрӧ весиг ветлім. Чепнас пышйӧма да, полім, мый гартчас-сибдас кытчӧкӧ. Ачым сэсся гортӧ локті кагаӧс водтӧдны, а Дима кык час войӧдз корсьысьӧма да сідз абу и аддзӧма. Войбыд майшасим Кеша понда. Асывнас мунім вердны, а Иннокентий ас местаас куйлӧ, зэв шуда. Сёян виччысьӧ. Ӧні сэсся зэв лӧня дом йылын олӧ.
Дима дась нин аслыс понсӧ кольны. Да, мися, кӧні сы мында понсӧ видзам?
Иналам бур ки
–Йӧзыс радпырысь босьтӧны понъяссӧ?
–Босьтӧны жӧ. Зіля ёнджыка, кыдз тай шуӧны, пиаритны. Ог радейт яндысьтӧг вӧзйыны. Эм кӧ кутшӧмкӧ мытшӧд либӧ висьӧм, ставсӧ дзик пыр висьтала, ог пӧръяв. Понсӧ ог жӧ быдӧнлы сет: ме сійӧс шыльӧді-бурдӧді, сійӧ менам син водзын ёнмис-мичаммис… Окота жӧ бур кӧзяинлы сетны. Овлӧ, гижасны, понсӧ пӧ босьтны кӧсъям. Юася, эм-ӧ чомйыс, чептыс, кора видзаніныслысь да сьылі домыслысь фотосӧ ыстыны… А налӧн нинӧм абу.
Мый вылӧ татшӧмъясыслы понйыс? Мукӧдыс сэсся тадзи и «вошӧны». А овлӧ, кӧзяиныс звӧ-нитӧ, пинясьӧ, мыйла пӧ понйӧс кутінныд, сійӧ пӧ талун дом йывсьыс орӧдчис. Понсӧ нуӧдам кӧзяиныслы, а сэні крепыд чеп пыддиыс сӧмын на ньӧбӧм вӧсни чеп. Пемӧссӧ домавны колана ногӧн оз кужны, а висьталӧны, мый понйыс сӧмын на пышйӧма!
–Кӧзяинтӧм понъясыс, буракӧ, медся скӧрӧсь?
–Найӧ кызвыннас морт дорӧ сибыдӧсь. Дзик йӧйяс тай эз на паныдасьлыны.
Ӧти скӧр пон ӧні Изьваын эм: ачыс зэв кыз, сёян вылӧ оз ышты. Зэв на и сюсь! Машинанымӧс нин тӧдӧ да, аддзӧ кӧ, мый матыстчам, дзик пыр пышйӧ! Бара спецоперация дасьтыны ковмас…
Мукӧд понсӧ машинаысь петавлытӧг кута. Сёянсӧ петкӧдла, ачыс матыстчас, сэсся машинаӧ и сюя. Коркӧ Щельяюрын понсӧ зэв чӧскыда верді, шошаӧдыс кватиті да машиналань нуӧда. А нёль кокаыд сідз горзыны-омлявны кутіс, быттьӧ ме сійӧс вины дась. Йӧзыс гӧгӧрбок петалісны, понъяс мыччысисны – ставӧн видзӧдӧны. Аслым эз лӧсьыд ло – быттьӧ понсӧ кодлыськӧ гусяла.
–Мукӧд кӧзяиныс ёна жалитӧ чеп йылын пукалысь понсӧ да та вӧсна и лэдзӧ вӧля вылӧ.
–Понйыслы аслыс бур, кор сійӧс дом йылын видзан. Дӧзьӧртӧг ветлысьыс ӧд тшӧкыда и машина улӧ веськалӧ. Йӧзыс татшӧмъяссӧ и отравитны, и лыйны вермӧны. Мукӧд понкӧд пурсьӧны да доймалӧны ёна. Кор миян Чича недыр кежлӧ орӧдчылас, зіля ӧдйӧджык гортӧ вайӧдны: сылӧн быдлаті котралӧмыс менсьым юрӧс уськӧдӧ-янӧдӧ. Кӧсъян кӧ понтӧ видзны – аддзы кад и сійӧс дӧзьӧритӧм-гуляйтӧдӧм вылӧ.
Ирина Терентьева.