Ошъяс, слабог, гуӧ пырисны. Но век на, мыйӧн пемдас, сиктса мортыд оз лысьт гортсьыс нырсӧ мыччыны. «Вӧрса кӧзяин» пыдди босьтчисны ыджыдавны «руд гӧнаяс». То сэні, то тані, кывлан да, налӧн югыд бугыльныс ӧгралӧма мир туй бокын, либӧ кодкӧ ӧшинь увсьыс налысь кок туйсӧ аддзылӧма, а кодлыськӧ и понсӧ пӧ гуӧмаӧсь.
Бӧръя кадас кӧинъясыд медъёна вельмӧмаӧсь Емдін районын. Коркӧ, во нёль сайын на сэтчӧс Кӧжмудор сиктысь найӧ вӧлі косявлӧмаӧсь-йирӧмаӧсь комын сайӧ пон. Сэки нёль кока зверъястӧ ёна кыйӧдӧмаӧсь, но ни ӧтиӧс абу вермӧмаӧсь кыйны. А таво январнас бара жӧ тайӧ районса Аквад грезд дорысь нин вӧлі лыйӧмаӧсь куим ыджыд кӧин. Тӧлысь мысти – нӧшта ӧтиӧс.
И со сэтчӧс вӧралысь-кыйсьысьяс бара на юӧртісны, мый гоз-мӧд лун сайын аддзылӧмаӧсь сизим кымын кӧинӧс Айкатыла, Емдін, Вежайка да Ильяшор дорысь. Руд гӧсьтъясыд пӧ воӧмаӧсь орчча Архангельск обласьтысь (кыдзи тайӧс тӧдмалӧмаӧсь, код тӧдас, колӧкӧ, налӧн омлялӧмыс «окайтана» да). Районса олысьяс весиг «ВКонтактеын» лӧсьӧдӧмаӧсь «Волки Усть-Вымского района» лист бок, кӧні юксьӧны татшӧм выльторъяснас.
Кыйсьысьяс серти, кӧиныд пӧ суткинас вермӧ кокньыда котӧртны оз ӧти дас километр, торйӧн нин ӧні, кор вӧрас лымйыс муртса на кок шегйӧдзыд. А мортӧн воысь-во гежмӧдӧм парма-ягад воысь-во жӧ чинӧ и кӧч-йӧраыс да, «нёль кока кыйсьысь» босьтчӧ корсьны кынӧмпӧтсӧ мортлӧн жӧ оланін дорысь – усьласьӧ пон да гортса мукӧд пемӧсъяс вылӧ. И оз ков пӧ чайтны, мый кӧиныд – «санитар леса», коді тяпкӧдчӧ сӧмын висьлӧс да омӧльтчӧм пемӧсъясӧн. Статистика серти, Россия пасьтала татшӧм «санитаръясыс» вонас гумыль-гамыльтӧны 35 сюрс гӧгӧр тонна чиг яй. Артмӧ, налӧн «прӧмысыс» кыйсьысь-вӧралысьяслӧн дорысь пӧшти дас пӧв унджык!..
Талун вылӧ Коми парма-ягын пӧ «руд пасяыд» 1.500-2.000 гӧгӧр. Республикаса минприродылӧн индӧд серти таво колӧ лыйны 322-ӧс. Сідз, Кулӧмдін районын – 7, Койгортын – 9, Емдінын – 17, Луздорын, Сосногорскын да Изьваын – 20, Ухтаын – 22, Сыктывдінын – 27, Сыктылын – 32, Кӧрткерӧсын – 34, Удораын да Чилимдінын – 35, Княжпогост районын – 44 кӧин.
Сэк жӧ Сыктывкар, Усинск, Печора, Инта, Воркута, Вуктыл да Мылдін район тайӧ индӧдас мыйлакӧ абу пырӧмаӧсь. Наланьӧсӧ, буракӧ, минприроды сертиыд, кӧинъясыд оз кежавны…
Быд кӧинысь шуӧма мынтыны 20 сюрс шайтӧн, и та вылӧ таво республикаса бюджетысь торйӧдӧма сизим миллион шайт.
Кольӧм во урчитлӧмаӧсь лыйны «вӧрса санитартӧ» сёӧс. Но вермӧмаӧсь бырӧдны сӧмын комынӧс.
Анжелика Елфимова.